آلودگی هوا به هر گونه تغییر فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی در هوا اطلاق می‌شود که ممکن است به دلایل مختلف رخ دهد و هم‌چنین عوامل اصلی آن با هم متفاوت هستند. آلودگی هوا به دلیل ورود گازهای سمی و مضر، گرد و غبار و دود ماشین‌آلات و کارخانه‌ها به جو رخ می‌دهد و زندگی حیوانات و انسان‌ها را مختل می‌کند. آلودگی هوا در فصل زمستان معمولا به دلیل پدیده وارونگی هوا رخ می دهد. هوای آلوده در فصل زمستان آسیب بسیار زیادی به افراد سال‌مند، زنان باردار، کودکان و بیماران وارد می‌کند و طبق آمار سازمان جهانی بهداشت حدود 80 درصد مرگ و میر به علت آلودگی هوا رخ می‌دهد. آلودگی هوا باعث تشدید بیماری‌های عروق کرونر، انسداد ریه، عفونت‌های حاد تنفسی و سرطان ریه می‌شود که در نهایت ممکن است موجب مرگ این افراد شود. بنابراین برای جلوگیری از بروز چنین آسیب‌هایی باید نکات ایمنی را در شرایط هوای آلوده رعایت کرد. در این مقاله قصد داریم نکات ایمنی و تغذیه‌ی مناسب هنگام آلودگی هوا را برای شما عزیزان ارائه دهیم.
تغذیه‌ی مناسب در شرایط هوای آلوده
در هنگام آلودگی هوا باید مصرف میوه‌ها و سبزیجات را بیشتر کنید چرا که این مواد دارای آنتی اکسیدان هستند و نقش بسیار مهمی را در سلامت ریه‌ها ایفا می‌کنند. هم‌چنین طبق پژوهش‌های انجام شده در این زمینه به این نتیجه رسیده‌اند که از بین میوه‌ها، سیب بیشترین تأثیر را بر تنفس و سلامت ریه‌ها می‌گذارد. بنابراین بر مصرف سیب در هوای آلوده بسیار توصیه شده است. علاوه بر سیب میوه‌های دیگری مانند نارنگی و انار و سبزیجاتی از قبیل سیر، پیاز، کلم بروکلی و سایر کلم‌ها، گوجه فرنگی و کاهو نیز حاوی آنتی اکسیدان هستند که باید هنگام آلودگی هوا روزانه مصرف شوند.
چه ویتامین‌هایی مصرف کنیم؟
ویتامین‌های روی و منیزیم به ترتیب به دلیل کاهش جذب فلزات سنگین و کادمیم در شرایط آلودگی هوا به شما بسیار کمک می‌کنند. این دو عنصر جزء مواد مغذی هستند که متخصصان تغذیه مصرف غذاهایی را که سرشار از این مواد هستند را بسیار توصیه می‌کنند. مواد غذایی مانند انواع فرآورده‌های دریایی، نخود سبز، عدس و جوانه‌ی گندم سرشار از روی و سبزیجاتی که به رنگ سبز تیره هستند سرشار از منیزیم می‌باشند. این سبزیجات بهتر است به صورت خام و تازه مصرف شوند تا تأثیرگذاری بیشتری داشته باشند.
امگا 3 مصرف کنید
طبق مطالعات انجام گرفته در دانشگاه کمبریج انگلستان، ثابت شده افرادی که دچار بیماری‌های ریوی هستند، سطح اسیدهای چرب ضروری در آن‌ها بسیار پایین است. هم‌چنین بیان کردند که برای رفع این مشکل ماهی‌های روغنی مانند ماهی آزاد و سالمون را مصرف کنند. این دو نوع ماهی به این دلیل که سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند، باعث تقویت و بهبود سیستم تنفسی می‌شوند به گونه‌ای که مصرف متعادل این مواد غذایی ریسک ابتلا به بیماری‌های ریوی را کاهش می‌دهد. در نتیجه توصیه می‌کنیم که در هوای آلوده، ماهی سالمون و آزاد را برای کاهش مشکلات تنفسی مصرف کنید. هم‌چنین طبق گزارش سازمان بهداشت و درمان مصرف دو بار در هفته‌ی ماهی در هوای آلوده برای کاهش آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا توصیه شده است.
لبنیات و شیر، مانع از جذب فلزات سنگین موجود در هوای آلوده
لبنیات و شیر به دلیل دارا بودن موادی مانند فسفر، منیزیم و کلسیم به صورت رقابتی مانع از جذب فلزات سنگین موجود در هوای آلوده می‌شوند. از طرف دیگر پروتئین موجود در لبنیات با برخی از فلزات وارد شده به دستگاه تنفسی حین تنفس از هوای آلوده، ترکیب شده و به دفع آن‌ها از بدن کمک بسیار زیادی می‌کند. هم‌چنین نوشیدنی‌های حاوی ترکیبات فلاونوییدی مانند چای و قهوه موجب افزایش توان دفاعی بدن در برابر عوامل اکسیدکننده می‌شوند. بنابراین مصرف این مایعات در هنگام آلودگی هوا بسیار توصیه می‌شود. آووکادو، اسفناج و مواد غذایی که سرشار از ویتامین‌های A, C و E هستند از آسیب های ناشی از آلودگی هوا جلوگیری می‌کنند و متخصصان تغذیه بر مصرف این مواد در هوای آلوده تأکید کرده‌اند. میوه‌هایی که رنگ زرد، قرمز و نارنجی دارند غنی از آنتی اکسیدان هستند و مصرف آن‌ها در هوای آلوده به سلامت شما بسیار کمک می‌کند. مواد غذایی مانند: موز، انواع فلفل‌های سبز و نارنجی، خرمالو، هویچ، چای سبز و سیاه، روغن‌های سویا، آفتابگردان، کلزا و زیتون از جمله مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان می‌باشند که مصرف آن‌ها در هنگام آلودگی هوا بسیار توصیه شده است.
آب زیاد بنوشید!
علاوه بر همه‌ی این مواد غذایی مفیدی که نام برده شد، یکی از بهترین، ارزان‌ترین و در دسترس‌ترین ماده‌ای که می‌توان در شرایط آلودگی هوا برای کاهش آسیب‌های ناشی از هوای آلوده مصرف کرد، آب می‌باشد. مصرف آب و مایعات مفید باعث شستشوی دستگاه گوارش و هم‌چنین رفع عطش و خشکی دهان، ناشی از آلودگی هوا می‌شود، هم‌چنین موجب دفع بخشی از آلودگی هوا که وارد بدن شده از طریق ادرار می‌شود. در نتیجه در هنگام آلودگی هوا تا می‌توانید مایعات به ویژه آب مصرف کنید. البته به این نکته نیز باید توجه کنید که نوشیدنی‌های گازدار مانند نوشابه به این دلیل که مانع از جذب عناصر مفید در بدن می‌شوند، آسیب‌های ناشی از هوای آلوده را تشدید می‌کنند. پس در هنگام آلودگی هوا از خوردن مایعات گازدار به شدت خودداری کنید.
مواد غذایی که هنگام آلودگی هوا نباید مصرف شوند
هوای آلوده داری خاصیت اسیدی است، بنابراین در کل هر ماده‌ای که خاصیت اسیدی داشته باشد در شرایط هوای آلوده، آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا را تشدید می‌کند. مواد غذایی که دارای چربی‌های اشباع و پروتئین زیاد هستند، فست فودها، مواد غذایی حاوی نگه‌دارنده مانند: چیپس، پفک و انواع کنسرو، از قبیل مواد غذایی هستند که اثرات ناشی از آلودگی هوا را تشدید می‌کنند و مصرف این مواد هنگام آلودگی هوا به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. هم‌چنین افرادی که دچار کمبود کلسیم هستند نسبت به سایرین بیشتر در خطر آسیب‌های آلودگی هوا قرار دارند. زیرا گیرنده‌های فلزات در بدن انسان دو ظرفیتی و به صورت رقابتی عمل می‌کنند و در صورتی که این گیرنده‌ها با کلسیم اشباع نشده باشند، باعث افزایش آسیب‌های جدی به بدن و سلامت انسان در هوای آلوده می‌شوند.
سخن آخر
در هنگام آلودگی هوا علاوه بر مصرف مواد غذایی مفیدی که در بالا ذکر شد باید یک‌سری نکات بهداشتی را نیز رعایت کنید. حتی‌الامکان از منازل خود خارج نشوید و در صورت خارج شدن از منزل حتمأ از ماسک‌های فیلتردار استفاده کنید. قبل از خوردن هر چیزی حتمأ دست‌های خود تمیز بشویید. در هوای آلوده مصرف مایعات مفید مخصوصأ آب را افزایش دهید و حداقل روزانه 8 لیوان آب مصرف کنید. هم‌چنین از مصرف آب‌میوه‌های صنعتی که حاوی مواد نگه دارنده هستند خودداری کنید و به جای آن از آب‌میوه‌های طبیعی استفاده کنید.