اواسط مهر ماه حسن الحسینی، مسئول شبکه‌ی شاد از محروم بودن 21% دانش‌آموزان از آموزش مجازی در مدارس و شبکه‌ی شاد خبر داد. اما نامی از مناطق و استان‌های مربوط به این افراد برده نشد. با یک حساب سرانگشتی می‌توان متوجه شد که این گروه ساکن مناطق محروم از قبیل خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، ایلام، خوزستان، کرمان و حاشیه نشینان شهرها هستند. آقای محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش در اواسط مرداد برای برقراری عدالت آموزشی وعده‌هایی داد اما تا به امروز هیچ کمکی به این گروه از دانش‌آموزان نشده است. شرایط اقتصادی، گرانی‌ها و عدم دسترسی به اینترنت در اکثر مناطق محروم همگی دست در دست هم داده‌اند تا در این ایام کرونا حدود 3 میلیون محصل در معرض ترک تحصیل قرار بگیرند. تنها راه‌کار مسئولین در این شرایط، بازگشایی مدارس روستایی است. این در حالی است که حتی امکانات کافی برای ضدعفونی کردن و رعایت پروتکل‌های بهداشتی وجود ندارد.
بی‌تدبیری مسئولین در بازگشایی مدارس روستایی
سیستان و بلوچستان یکی از استان‌های محروم در کشور است که مشکلاتش در شرایط کرونا چندین برابر شده است. بیشترین آسیب نیز به دانش‌آموزان این استان وارد شده است. با غیرحضوری شدن آموزش‌ها در کشور به منظور پیشگیری از شیوع کرونا، داشتن گوشی هوشمند و اینترنت از ملزومات آموزش مجازی در مدارس محسوب می‌شوند؛ این در حالی است که اکثر مناطق سیستان و بلوچستان حتی آنتن‌دهی ندارند. در نقاطی که دسترسی به اینترنت هم مهیاست، متأسفانه وضعیت اقتصادی نابسامان خانواده‌ها باعث شده توان خریداری گوشی هوشمند را نداشته باشند. از این رو اگر شرایط به همین منوال پیش برود، شاهد افزایش آمار ترک تحصیل در این استان خواهیم بود. طبق آمار مسئولین سیستان و بلوچستان، حدود 40% دانش‌آموزان معادل 400 هزار نفر، حتی برای یک دقیقه نیز به اینترنت دسترسی ندارند. در برخی مناطق دیگر نیز دانش‌آموزان برای دسترسی به اینترنت مجبورند به مناطق مرتفع بروند. عبدالله بلوچ، معلم و مدیر روستای آپارنگ (واقع در شهرستان فنوج سیستان و بلوچستان) می‌گوید:«حدود 90 درصد دانش‌آموزان مشکل اتصال اینترنت ندارند. اما ابزار هوشمند برای استفاده از آموزش‌های آنلاین در اختیار ندارند. این مسئله مربوط به شهرهای این استان است، روستاها وضعیتی چندین برابر بدتر دارند. زیرا در این مناطق حتی آنتن دهی وجود ندارد. روستاهای این استان با کمبود فضاهای آموزشی نیز مواجه‌اند. در حالی که تنها تدبیر آموزش و پرورش برای برقراری عدالت آموزشی، بازگشایی مدارس روستایی آن هم در شرایط کرونا است. چگونه می‌توان 75 دانش‌آموز را در دو کلاس جای داد؟ آموزش و پرورش فقط به ما وعده‌های تو خالی می‌دهد. در این استان حدود 200 روستا وجود دارد که هیچ توجهی به دانش‌آموزان آن نمی‌شود. در روستاها مدارس هر روز فعالند و در شهرها به صورت زوج و فرد کلاس‌ها برگزار می‌شوند. زدن ماسک نیز اجباری است. اما متأسفانه مسئولین به این فکر نمی‌کنند که مردم روستا چگونه ماسک تهیه کنند. ما حتی امکانات کافی برای رعایت بهداشت نداریم. همه، بچه‌های این منطقه را رها کرده‌اند. نمی‌دانم مسئولان روی چه حسابی این‌گونه برنامه‌ریزی می‌کنند. احتمالاً با توجه به شرایط پایتخت تصمیم‌گیری کرده‌اند. چون هیچ کدام از تدبیرهایشان با وضعیت این استان جور نیست.»
پایین بودن سطح آموزش در روستاها و کوتاهی مسئولین
استان خوزستان نیز یکی از مناطقی است که با وجود داشتن منابع نفتی غنی، مردمش حتی از سیستان و بلوچستان هم محروم‌ترند. در اکثر مناطق این استان کودکان و نوجوانان حتی از اولین حقوق خود یعنی تحصیل محروم‌اند. سطح آموزش در روستاهای این استان بسیار پایین است زیرا حتی یک مدرسه با امکانات نیز در این منطقه وجود ندارد. سید میثم موسوی معلم یکی از مدارس غیزانیه واقع در اهواز می‌گوید: «در غیزانیه حدود 300 چاه نفت وجود دارد. اما متأسفانه به اندازه یک مثقال هم به بچه‌های آن نمی‌رسند. مردم در این منطقه حتی آب آشامیدنی ندارند و بسیاری از خانواده‌ها در نان شب خود مانده‌اند. حال با این شرایط چگونه می‌توانند ابزار هوشمند برای تحصیل فرزندانشان تهیه کنند. بسیاری از دانش‌آموزان دارای هوش و استعداد فوق العاده‌اند، اما هیچ امکاناتی برای شکوفایی و ارتقا خود ندارند. آموزش و پرورش نیز با وجود قرمز بودن استان در شرایط کرونا دستور بازگشایی مدارس را داده است. در صورت غیرحضوری بودن نیز باز هم امکانات کافی برای تحصیل وجود ندارد؛ زیرا اکثر دانش‌آموزان حتی یک تلویزیون قدیمی هم در خانه برای استفاده از امکانات صدا و سیما ندارند. رمضان نوری، معلم و مدیر یکی از مدارس ایلام نیز در این زمینه می‌گوید: «جدا از مشکلات اینترنت و نبود ابزارهای هوشمند برای حضور در آموزش‌های مجازی، برگزاری کلاس‌های حضوری نیز خالی از مشکلات نیست. نمی‌دانم چرا مسئولین فکر می‌کنند مردم روستا کرونا نمی‌گیرند. ما در شرایط عادی نیز امکانات کافی برای رعایت بهداشت نداریم، چه برسد به وضعیت کنونی کشور. به اندازه‌ی 50 درصد هم پروتکل‌های بهداشتی در مدارس روستایی رعایت نمی‌شود. دانش‌آموزان و معلمان زیادی به همین دلیل مبتلا شده‌اند. مردم روستا حتی توان تهیه ماسک را ندارند. با وجود همه‌ی این مشکلات تنها راه‌کار مسئولین برای برقراری عدالت آموزشی، بازگشایی مدارس است. زیرا تأمین امکانات بهداشتی و اینترنت را برای دانش‌آموزان روستا ندارند و با این تصمیم فقط موضوع را از سر خود باز کردند.»
تپه‌ها، آخرین تلاش دانش‌آموزان روستایی برای اتصال به اینترنت
علی نوری از نبود آنتن‌دهی و اینترنت در اکثر مناطق خراسان رضوی خبر داد و اظهار می‌کند:«متأسفانه برخی از روستاهای بردسکن از آنتن‌دهی محرومند. در روستای خمی که نزدیک‌ترین منطقه‌ی کوهپایه‌ای به شهر بردسکن است، دانش‌آموزان در اتصال به اینترنت و شبکه‌ی شاد، دچار مشکلاتی‌اند، این در حالی است که اکثر روستاهای اطراف از دکل شبکه‌ی همراه و آنتن برخوردارند. محصلین این منطقه برای اتصال به اینترنت، مسیری سخت را به بالای کوه طی می‌کنند. این در حالی است که هر لحظه احتمال وقوع حادثه‌ای دلخراش وجود دارد. به منظور جلوگیری از باز ماندن دانش‌آموزان از تحصیل، از آموزش و پرورش درخواست کردیم تا بسته‌های آموزشی را در اختیار بچه‌ها قرار دهند.» وی همچنین از مسئولین استان، به خصوص وزیر ارتباطات درخواست نصب دکل هوایی و راه‌اندازی شبکه‌ی اینترنت را برای مردم این روستا درخواست کرده است. استان‌ها و روستاهای زیادی برای آموزش مجازی مشکل دارند. در استان فارس نیز، روستای جوزاربکش از توابع بخش مرکزی ممسنی، چاه طلا از توابع شهرستان خنج، روستای گاوبست در بخش صحرای باغ شهرستان لارستان و ... از مشکل اینترنت و نبود امکانات کافی رنج می‌برند. تصویر کنار این کادر مربوط به دانش‌آموزان روستای کهران واقع در شهرستان خلخال است که برای جا نماندن از تحصیل، در سرما به روی تپه‌ها می‌روند. البته آقای جهرمی در توییتی اعلام کرد تا پایان امسال نسل چهارم اینترنت برای این روستا راه اندازی می‌شود.
سخن آخر
نبود امکانات و فضای کافی برای دانش‌آموزان، سطح آموزش در روستاها را پایین آورده است. حال در این وضعیت کرونا، بی‌تدبیری و کوتاهی مسئولین نیز همین اندک امید را از بچه‌ها گرفته است. دیگر وقتش رسیده تا برای برقراری عدالت آموزشی در سراسر کشور چاره‌ای اساسی اندیشیه شود.