بچهها از چه سنی باید مسواک زدن را یاد بگیرند و چه نوع مسواکی برای آنها مناسب است از اولین سؤالات والدین از دندانپزشکانند. سلامت دندانهای شیری کودکان نقش بسیار مهمی در رشد دندانهای دائمی آنها ایفا می کند. در صورتی که زودتر از موعد مقرر پوسیده شوند، ممکن است فضای کافی برای رشد دندانهای دائمی وجود نداشته باشد. از طرفی عدم مراقبت از دندانهای خردسالان میتواند منجر به عفونت، درد و مشکلات گفتاری در آنها شود. به همین دلیل آموزش مسواک زدن به بچهها یکی از وظایف مهم والدین است. اکثر دندانپزشکان نیز در این زمینه توصیه میکنند که به محض مشاهدهی بیرون زدن دندان نوزاد، یک مسواک سر کوچک و نرم برایشان تهیه کنید. دندانهای بچهها باید در طول روز دو بار، بعد از صبحانه و قبل از خواب، کاملاً تمیز شوند. البته نباید برای نوزادان از خمیردندان استفاده کرد. زیرا برای سلامت بدن آنها عوارض جانبی خواهد داشت. احتمالاً این سؤال در ذهنتان پیش آمده که چگونه بین مسواک و کودک ارتباط برقرار کنیم تا این عادت در آن نهادینه شود؟
بهترین سن برای آموزش مسواک زدن به کودکان
بهترین سن برای برقراری ارتباط بین مسواک و کودک از همان دورهی نوزادی است. اما برای آموزش مسواک زدن 2 تا 3 سالگی مناسبترین سن است. طبق تحقیق برخی متخصصین، قبل از بیرون زدن دندانهای نوزاد، باید عادات مثبت و مفید بهداشت دهان و دندان را با آنها تمرین کرد. همانطور که میدانید لثهها در سلامت بدن نقش بسیار مهمی دارند. به همین دلیل شما باید لثهی نوزاد را بعد از هر بار شیر خوردن با یک دستمال نرم یا گاز استریل آغشته به آب پاک کنید. این کار علاوه بر حفظ سلامت بدن و دهان، باعث کاهش درد هنگام بیرون آمدن دندان میشود. همچنین با پاک کردن لثهها، پلاکهای روی آنها نیز از بین میرود. پلاک در حقیقت یک مادهی چسبناک تهیه شده از باکتریها، خردههای غذا و مخاط است و تمیز کردن آن مانع از رشد باکتریهای مضر و متعدد میشود. برای پاک کردن اولین دندانهای کودک نیز از گوشپاککن استفاده کنید. سپس با بیشتر شدن دندانها، مسواکهای مخصوص کودکان که نرم و کوچک هستند را تهیه کنید. آموزش مسواک زدن و عادت دادن او ممکن است چند سالی طول بکشد. بنابراین صبور باشید و این کار را تا 7 سالگی با جدیت پیگیری کنید.
چگونگی آموزش مسواک زدن به بچههای نوپا
آموزش مسواک زدن به بچهها تا قبل از دو سالگی کار دشواری است. زیرا کودکان در آن دوره هیچ درکی از عملکرد و کاربرد وسایل ندارند و فقط به دنبال کشف محیط پیرامونشان هستند. از این رو شما باید خودتان تا قبل از این سن دندانهای فرزندتان را مسواک بزنید. مسواک زدن را زمانی به بچه بیاموزید که سطح درک و توجه به جزئیات در او بالا باشد. یکی از راههای مسواک زدن دندانهای کودک، آن است که او را در بغل خود بنشانید و سرش را روی آرنج به شکل خم شده نگه دارید. سپس با یک مسواک نرم و مخصوص دندانهایش را تمیز کنید. در این وضعیت ممکن است فرزندتان شروع به چنگ زدن یا جویدن مسواک کند. اجازه دهید کارش را انجام دهد و بعد به آرامی سرش را به عقب خم کرده و مسواک زدن را شروع کنید. هرگز این کار را با زور و اجبار انجام ندهید. زیرا با این کار بین مسواک و کودک رابطهی خوبی برقرار نمیشود. در این سن از خمیردندانهای مخصوص کودکان استفاده کنید. زیرا فلوراید موجود در آنها بسیار کمتر از خمیردندان بزرگسالان است. همچنین میزان خمیری که روی مسواک میزنید باید سه چهارم آن را بپوشاند. استفاده از خمیردندان زیاد باعث ایجاد لک روی دندان بچهها میشود. در نهایت نحوهی خارج کردن خمیردندان به کمک آب را به او آموزش دهید. برای آموختن تمامی این مراحل میتوانید ابتدا خودتان آنها را انجام داده و سپس از کودکتان بخواهید بعد از شما تکرار کند. حین آموزش نیز با او صحبت کنید و تمامی مراحل را به آرامی برایش توضیح دهید. جهت ایجاد انگیزه در بچه اجازه دهید خودش رنگ و مدل مسواکش را انتخاب کنند. این کار شور و اشتیاق بچهها را برای مسواک زدن بیشتر میکند. یکی دیگر از راههای افزایش انگیزه در بچهها استفاده از خمیردندان با طعمهای میوهای است، بستهبندی و طعمهای این خمیردندانها بچهها را جذب میکنند.
تأثیر فلوراید موجود در خمیردندان بر سلامت بدن کودکان
فلوراید یک مادهی معدنی است که باعث استحکام مینای دندان و افزایش مقاومت آن در برابر اسیدها و باکتریهای مضر میشود؛ از این رو مانع از پوسیدگی دندانها خواهد شد. این ماده به مقدار کم برای دندانهای در حال رشد بچهها مفید است. البته معمولاً در اکثر شهرها آب آشامیدنی با فلوراید غنی شده است. در این زمینه میتوانید از دندانپزشکان یا ادارهی آب منطقه سؤال کنید. در صورتی که میزان فلوراید موجود در آب کم بود، با پزشک متخصص در رابطه با نیاز بچهها به مکملهای این ماده مشورت کنید. معمولا برای کودکان زیر 3 سال 25 میلیگرم در روز توصیه میشود. مقدار کم این ماده برای سلامت دندان بچهها مفید است. اما خوردن آن به میزان زیاد در طول روز موجب لکههای سفید روی دندانها در بزرگسالی میشوند که به آنها فلوروسیس میگویند. آبهای معدنی و میوهای نیز حاوی مقداری فلورایدند که معمولاً روی پاکت و بطری آنها قید نمیشود. انجمن دندانپزشکی کودکان آمریکا نیز مصرف این مادهی معدنی را برای بچههای زیر 2 سال توصیه نمیکند. پس اگر بعد از این سن از خمیردندان استفاده کردید فقط به اندازهی یک نخود روی مسواک بزنید. زیرا بچهها معمولاً تمایل بیشتری به قورت دادن آن دارند. از آنجا که دندانها نقش مهمی در سلامت بدن افراد دارند، مراقبت از آنها اهمیت بسیار زیادی دارد. بنابراین در صورتی که دندانهای فرزندتان تا سن 16 ماهگی بیرون نزدند یا متوجه پوسیدگی در آنها شدید، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.