آموزش مهارت‌های زندگی در مدارس

احتمالاً اکثر شما عنوان مهارت‌های زندگی را در رسانه‌ها، برنامه‌های روانشناسی و ... شنیده‌اید. اما ممکن است کمتر با آوردها و نحوه‌ی یادگیری آن‌ها آشنا باشید. مهارت‌های زندگی، تعاریف و معانی مختلفی دارند. این مهارت‌ها بر روابط بین فردی، انجام مسئولیت‌های اجتماعی، تصمیم‌گیری‌های درست و حل تعارضات و کشمکش‌ها بسیار مؤثر هستند. یادگیری مهارت‌های زندگی برای کودکان اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا به آن‌ها در رویارویی با مسائل و مشکلات زندگی کمک زیادی می‌کند. از طرفی اکثر اختلالات روانی ریشه در عدم عزت نفس، فقدان مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی دارند. به همین دلیل افراد باید برای مقابله با اضطراب‌ها و موقعیت‌های مختلف، مهارت‌های ده‌گانه زندگی را یاد بگیرند. ما در این مقاله قصد داریم مطالبی را در رابطه با اهمیت مهارت‌های زندگی برای کودکان، آموزش مهارت‌های زندگی در مدارس و مهارت‌های ده‌گانه زندگی برای شما عزیزان ارائه دهیم.

مهارت‌های ده‌گانه زندگی

امروزه با تحولات فرهنگی و تغییراتی که در شیوه‌ی زندگی انسان‌ها به وجود آمده است، اغلب افراد توانایی لازم برای رویارویی با مشکلات زندگی را ندارند. آموزش مهارت‌های زندگی برای کودکان روی زمینه‌های مختلفی از جمله ارتقای سلامت بهداشت و روان تأثیرگذار است. عدم یادگیری این مهارت‌ها، باعث بروز بیماری‌های جسمی و روحی زیادی می‌شود که می‌تواند مسیر زندگی نوجوانان و حتی بزرگسالان را تغییر دهد. مهارت‌های خودآگاهی، همدلی، روابط بین فردی، ارتباط مؤثر، مقابله با استرس، مدیریت بر هیجان، حل مسئله، تصمیم‌گیری، تفکر خلاق و نقادانه از مهارت‌های ده‌گانه‌ی زندگی هستند که باید به کودکان آموزش داده شوند. در این بخش توضیح مختصری در رابطه با این موارد برای شما عزیزان ارائه می‌دهیم. 1- خودآگاهی مهارت خودآگاهی، یعنی فرد توانایی شناسایی نقاط قوت و ضعف، خواسته‌ها، نیازها و تمایلات خود را داشته باشد. زمانی که افراد تصور واقع‌بینانه‌ای نسبت به خود دارند، بهتر می‌توانند حقوق فردی، اجتماعی و مسئولیت‌های خود را بپذیرند. در حقیقت این تبحر به انسان‌ها در پاسخ به سؤال مهم "من کیستم؟" کمک می‌کند. 2- همدلی همدلی کردن در واقع به معنی درک و واکنش مثبت نسبت به احساسات و عواطف دیگران است. این مهارت به افراد می‌آموزد که چگونه دیگران را در شرایط مختلف درک کنند؛ سپس با پذیرفتن تفاوت‌های فردی روابطشان را با آن‌ها بهبود بخشند. 3- ارتباط مؤثر این مهارت در بروز احساسات، نظرات شخصی و نیازها به صورت کلامی و غیرکلامی مؤثر است. با این توانایی کودکان نحوه‌ی صحیح برقراری ارتباط با دیگران را یاد می‌گیرند. همچنین می‌آموزند که چگونه از توانایی گفتاری و نوشتاری خود استفاده کنند. 4- روابط بین فردی برقراری ارتباط با دیگران موضوع مهمی است که با یادگیری مهارت‌های قبلی به دست می‌آید. اما حفظ این روابط مسئله‌ی مهم‌تری است که با یادگیری مهارت روابط بین فردی حاصل می‌شود. اگر کودکی نتواند این توانایی را در خود گسترش دهد، به شخصی افسرده و منزوی در اجتماع تبدیل خواهد شد. 5- تصمیم‌گیری انتخاب و تصمیم‌گیری فرد در کودکی می‌تواند بر روند زندگی او در آینده اثرگذار باشد. بنابراین توانایی تصمیم‌گیری باید از کودکی، آموزش داده و تقویت شود. 6- حل مسئله کودکان و نوجوانان با یادگیری این مهارت قادرند تعریف دقیقی از مسئله‌های پیش‌رو داشته باشند. این توانایی به افراد کمک می‌کند تا با شناسایی مشکل خود، راه‌حل‌های موجود را ارزیابی کنند. سپس با انتخاب بهترین گزینه، دغدغه و اضطراب خود را کاهش دهند. 7- تفکر خلاق این توانایی به افراد کمک می‌کند تا نوع افکار خود را تغییر داده و برای حل مشکلات خود، راه‌حل‌های جدید خلق کنند. تفکر خلاق بر رشد و توسعه‌ی کودکان تأثیر بسزایی دارد. 8- تفکر انتقادی این مهارت بر درست اندیشیدن و بررسی صحیح مسائل مؤثر است. در کل فکر کردنی که با استدلال، مسئولیت و هدف همراه باشد را تفکر انتقادی گویند. این توانایی کودکان را نسبت به دنیای اطراف خود کنجکاو می‌کند. 9- مقابله با هیجانات متأسفانه اکثر افراد توانایی کنترل خود در مواجهه با هیجان‌های شدید و مشکل‌ساز مانند خشم را ندارند. مهارت مقابله با هیجانات به افراد در نحوه‌ی اداره‌ی شرایط پر تنش کمک زیادی می‌کند. 10- مقابله با استرس یکی دیگر از مهم‌ترین مهارت‌هایی که افراد باید یاد بگیرند، مقابله کردن با استرس است. این توانایی به کودکان و نوجوانان می‌آموزد که چگونه با فشارها و تنش‌های ناشی از زندگی کنار بیایند.

سخن آخر

آموزش مهارت‌های زندگی در مدارس و خانه برای کودکان، روابط و تصمیم‌گیری‌های بزرگسالی را تعیین می‌کند. زیرا تصمیماتی که در دوران نوجوانی گرفته می‌شوند، بر تنش‌ها و فشارهای پیش‌رو تأثیر زیادی دارند. اگر فردی در رشته‌ی مورد علاقه‌ی خود، توانایی و تبحر داشته باشد، نسبت به انجام وظایفش در حیطه‌ی کاری تمایل بیشتری از خود نشان می‌دهد. همچنین بهتر می‌تواند با فشارهای ناشی از شغلش کنار بیاید. مهارت‌های زندگی باید توسط اولیا از کودکی آموزش و توسط معلمان در مدرسه تقویت شوند. این مهارت‌های ده‌گانه‌ی زندگی در برترین پیش‌دبستانی و دبستان‌ها از ابتدای دوره‌ی تحصیل آموزش داده می‌شوند. این مدارس به رشد شخصیتی کودکان علاوه بر آموزش کمک می‌کنند.