بعضی از دانش‌آموزان بعد از تمام‌کردن مقطع دبیرستان و گرفتن دیپلم ممکن است با این سوال مواجه شوند که برای پیدا کردن مسیر زندگی و علاقه‌مندی به دانشگاه بروند یا کاری را شروع کنند؟ در این مقاله می‌خواهیم به موضوع ادامه تحصیل یا کار بپردازیم و مزایا و معایب هر کدام را بیان کنیم.
برای ورود به بازار کار به چه چیزهایی احتیاج دارید؟
اگر هدف شما فقط ورود به بازار کار و کسب درآمد باشد، شاید نتوانید شغل موردعلاقه خودتان را پیدا کنید؛ اما درصورتی که می‌خواهید با آگاهی و علاقه، شغلی را انتخاب کنید به علم و تخصص احتیاج دارید و دانشگاه به شما دانش و تخصص لازم برای ورود به بازار کار را یاد می‌دهد. در بعضی از شغل‌های تخصصی و فنی مثل شغل‌های مهندسی باید نرم‌افزارهای تخصصی را بلد باشید. یادگیری این نرم‌افزارها به کلاس‌های آموزشی و تجربه احتیاج دارد. اگر در رشته‌های مهندسی به دانشگاه بروید، نرم‌افزارهای تخصصی آن رشته را یاد می‌گیرید. علاوه‌بر این‌ها، برای ورود باید مهارت‌های نرم مثل مذاکره، قدرت تحلیل و انعطاف‌پذیری را هم یاد بگیرید. شما به هر شغلی که علاقه داشته باشید، احتمالاً مدیری دارید و باید با افراد مختلف همکاری کنید. نحوه‌ی گفت‌وگو و همکاری با مدیر و افراد مختلف جزو مهارت‌های نرم است که در دانشگاه آن‌ها را تمرین می‌کنید.
آیا می‌توان بدون مدرک دانشگاهی وارد بازار کار شد؟
اگر بخواهید بدون تحصیلات دانشگاهی وارد بازار کار شوید، باید از سن کم مهارت‌های لازم را یاد بگیرید. مثلاً شغل‌هایی مثل شیرینی‌پزی، خیاطی، آرایشگری و برنامه‌نویسی با گذراندن دوره‌های مرتبط و دریافت گواهینامه‌های معتبر امکان‌پذیر است و نیازی به مدرک دانشگاهی ندارند.
مزایای ورود به بازار کار چیست؟
اگر بعد از تمام‌کردن دیپلم وارد بازار کار شوید، می‌توانید بعضی از مهارت‌ها و تجربه‌ها را زودتر از هم‌سن و سال‌هایتان کسب کنید. مثلاً ورود به شغل خانوادگی یا مهارت‌آموزی در کارگاه‌های فنی و هنری می‌تواند در آینده در فهرست سابقه شغلی شما قرار بگیرد. همچنین با ورود به بازار کار، مزه استقلال و کسب درآمد را می‌چشید و می‌توانید برای خودتان خرج کرده و نیازهایتان را برطرف کنید. البته کارکردن و کسب درآمد در زمان دانشگاه هم امکان‌پذیر است. می‌توانید در دانشگاه برای دانش‌آموزهای دبیرستانی، کلاس حل تمرین برگزار کنید. دانسته‌های خودتان را به اشتراک بگذارید و کسب درآمد کنید. با این کار، به درآمد موردنیازتان می‌رسید و از دانشگاه هم عقب نمی‌مانید.
چرا می‌خواهید به دانشگاه بروید؟
برای پاسخ به سوال ادامه تحصیل یا کار باید اول هدف از انتخاب هر مسیر را بشناسید. بعضی از دانش‌آموزها صرفاً دنباله‌روی مسیر دیگران هستند و چون مسیر زندگی دیگری برای خودشان تصور نمی‌کنند، برای ورود به دانشگاه درس می‌خوانند. اگر شما هم جزو این گروه هستید، بهتر است بدانید که ورود به دانشگاه بدون تحقیق و برنامه‌ریزی نتایج خوبی ندارد و ممکن است شما را از ادامه مسیر دل‌سرد کند. بنابراین، قبل از اینکه درباره‌ی آینده خودتان تصمیم بگیرید، لیست رشته های دانشگاهی را بنویسید، درباره‌ی هر کدام تحقیق کنید و رشته‌ها را براساس علاقه و آینده شغلی دسته‌بندی کنید.
مزایای دانشگاه رفتن چیست؟
برای تصمیم‌گیری بهتر برای ورود به دانشگاه و پاسخ شفاف‌تر در دوراهی ادامه تحصیل یا کار باید مزایا و معایب دانشگاه را بدانید. در این بخش، مزایا و معایب دانشگاه را به تفکیک بیان می‌کنیم.
کسب مشاغل تخصصی
اگر می‌خواهید در مشاغل تخصصی مثل مهندسی، وکالت و پزشکی کار کنید، باید به دانشگاه بروید و مدرک این رشته‌ها را به دست بیاورید. به بیان دیگر، برای فعالیت در این مشاغل، در درجه‌ی اول باید دانش موردنیاز را کسب کنید و بعد تجربه‌ی لازم را به دست آورید.
افزایش درآمد
طبق گزارش‌ها و آمارهای مربوط به مدرک و حقوق در شرکت‌های مختلف، مدرک تحصیلی روی درآمد مشاغل مختلف تاثیر می‌گذارد. مجله فوربس هم در لیست 100 میلیاردر برتر دنیا به مدرک تحصیلی آن‌ها اشاره کرده است. با توجه به این لیست، 76 درصد از میلیاردرها، تحصیلات دانشگاهی داشته‌اند. البته ورود به دانشگاه تضمین‌کننده شغل خوب و درآمد خوب نیست و باید برای آن تلاش کنید.
کسب مهارت‌های نرم
دانشگاه فقط محل علم‌آموزی نیست و در آن مهارت‌های کلیدی کار و زندگی را هم یاد می‌گیرید. کار گروهی، مدیریت و برنامه‌ریزی، سخنرانی، تحقیق و پژوهش و پرسش‌گری از جمله مهارت‌هایی هستند که در دانشگاه آن‌ها را تمرین می‌کنید.
فرصت‌های بیشتر
با ورود به دانشگاه، فرصت‌های تحصیلی و شغلی بیشتری پیش روی شما باز می‌شود و می‌توانید تجربه‌های بیشتری کسب کنید. مثلاً امکان مهاجرت تحصیلی و شغلی بعد از مقطع لیسانس و ارشد بیشتر است. در دانشگاه، می‌توانید با افراد رشته‌های مختلف آشنا شوید، در جشنواره‌های متنوع شرکت کنید و آگاهی خودتان را افزایش دهید. حتی بعضی از دانشگاه‌ها امکان حضور در کارخانه‌ها و شرکت‌های گوناگون را برای دانشجوها فراهم می‌کنند.
بحران‌های دوران دانشگاه
گرچه ادامه تحصیل در دانشگاه ویژگی‌های مثبت زیادی دارد؛ ولی باید بدانید که ورود به دانشگاه تضمین‌کننده شغل و پیشرفت شما در آینده نیست. احتمالاً بعد از فارغ‌التحصیلی باید سراغ شرکت‌ها و حوزه‌های کاری مختلف بروید تا شغل موردعلاقه‌تان را کشف کنید و پیش‌نیازهای آن به دست آورید. دانشگاه رفتن هم مثل هر فعالیت دیگری هزینه‌های خودش را دارد. هزینه‌ی کتاب‌های درسی، رفت‌وآمد، هزینه‌ی خوابگاه و اجاره خانه در شهرهای دیگر و هزینه‌ی خوراک از جمله هزینه‌های دانشگاه هستند. اگر در دانشگاه‌های غیردولتی درس بخوانید یا شبانه قبول شوید باید شهریه‌ی دانشگاه را هم پرداخت کنید.
از دیگر چالش‌هایی که در دانشگاه احتمالاً با آن روبه‌رو می‌شوید، تغییر علاقه‌های شما است. ممکن است در دوران دبیرستان عاشق درس ریاضی و تحلیل مسئله‌های مختلف باشید؛ ولی در دانشگاه با حوزه‌های درسی و شغلی دیگری آشنا شوید. بعضی از دانشجوها بعد از ورود به دانشگاه مسیر زندگی خودشان را کشف می‌کنند. احتمالاً شما هم از این افراد در زندگی‌تان می‌شناسید. کسانی که بعد از چند ترم از رشته‌های مهندسی، سر از دانشگاه هنر درمی‌آورند، نمونه‌ای از این گروه از دانشجوها هستند.
ادامه تحصیل یا کار، کدام بهتر است؟
بهتر است بدانید که نسخه‌ی واحدی برای پاسخ به این سوال وجود ندارد و در نهایت شما باید با توجه به مسیر زندگی خودتان تصمیم بگیرید. از آن‌جایی که بیشتر دانش‌آموزها بعد از تمام‌کردن دوره‌ی دیپلم هنوز نگاه روشنی از آینده‌ی خودشان ندارند، وارد دانشگاه می‌شوند و بعد درباره‌ی آینده تحصیلی یا شغلی‌تان تصمیم می‌گیرند.