از زمانی که بچهها وارد زمین بازی می شوند، دوستی با دیگران بخشی از زندگی آنها میشود که محققان معتقدند دوستی علاوه بر گذراندن اوقات خوش، مصاحبت و سلامت عاطفی، بر زندگی و افزایش سلامت فیزیکی انسان نیز مؤثر است. طبق آمار به دست آمده در سال 2004،حدود 98% مردم آمریکا حداقل یک دوست صمیمی دارند که با او مسائل مهم زندگی خود را در میان میگذارند. متأسفانه مسئلهای که وجود دارد این است که به تدریج و با گذر زمان، این دوستیها کاهش یافته و مردم از لحاظ اجتماعی رو به انزوا رفتهاند. در ایران آماری در رابطه با این موضوع در دست نداریم؛ اما هر ساله شاهد افزایش میزان انزوای اجتماعی و افت سلامت فیزیکی و روانی جامعه هستیم که نشان از کاهش ارتباطات دوستی و افزایش فشار زندگی و فشار اقتصادی است. یانگ کلر یانگ جامعهشناس دانشگاه کارولینای شمالی، دربارهی اثرات فیزیولوژیکی روابط اجتماعی میگوید: «زندگی اجتماعی یک فرد خیلی بیشتر بر سلامت فرد تاثیرگذار است تا آنچه هم اکنون دربارهی اثرهای سریع و مفید رژیم و ورزش بر بدن سراغ داریم.»
دوستان شما عمر را طولانی میکنند
ارتباطات دوستی، عمر را طولانی میکند. افرادی که دایرهی روابط اجتماعی قویتری دارند، عمر طولانیتری نسبت به افرادی که در انزوا به سر میبرند، دارند. طبق تحقیقات در سال 2010 مشخص شد که اثر روابط اجتماعی بر روی عمر، 2 برابر بهتر از اثر ورزش کردن و ترک سیگار است. یانگ میگوید: «به گمان محققان، دوستی و سلامت به واسطهی فرآیند حل و فصل استرس، به هم ربط پیدا میکنند.» استرس کوتاهمدت چیز مفیدی است، در مواقعی که شما در خطر هستید لازم است از موقعیت فرار کنید. استرس باعث میشود که هوشیاری و ضربان قلب شما افزایش یابد و هورمونهای گریز مانند نوراپینفرین به سرعت ترشح شود و شما به سرعت فرار کنید. مشابه این وضع زمانی است که ویروسی وارد بدن شما میشود. سیستم ایمنی شما به سرعت وارد عمل شده و با فعال کردن سلول ایمنی و ایجاد التهاب، ویروس را از بدنتان دفع میکند. اما استرسی که بر اثر انزوا به سراغ فرد میآید در مدت زمان طولانی موجب افسردگی و تحلیل رفتن بدن میشود.
دوستان شما سلامتتان را به طور کلی ارتقا میدهند
یانگ و همکارانش شاخصههای بیولوژیکی (فشار خون، شاخص تودهای بدنی(BMI)، اندازهی دور کمر و میزان التهاب بدن که با اندازهگیری میزان «پروتئین واکنشی» C در خون به دست میآید) کسانی که در انزوا هستند و کسانی که روابط اجتماعی بالایی دارند، را با هم مقایسه میکنند. نتایج نشان میدهد این شاخصه در افرادی که منزوی هستند یا روابط اجتماعی کمتری دارند وضعیت بدتری دارد. در چنین تحقیقاتی به سختی میتوان فهمید کدام اثر بر دیگری مقدم است. این که روابط اجتماعی کم، روی سلامت پایین اثر میگذارد یا سلامت پایین افراد است که باعث منزوی شدن افراد میشود. یانگ میگوید نتیجهی روابط اجتماعی باعث ایجاد اثراتی در سلامتی افراد میشود.
دوستیها باعث سلامت ذهن شما میشوند
دوستانی که به شما حس تعلق داشتن را میدهند، کلید سلامت را در دستان شما میگذارند. طبق تحقیقات در سال 2012 هرچه میزان احساس تنهایی سالمندان بیشتر باشد، ریسک زوال عقل در آنها بیشتر است. این تحقیق با بررسی بیش از 2000 سالمند بالای 65 سال ساکن هلند آغاز شد. نتیجهی این تحقیق افرادی که احساس تنهایی داشتند 13.4 درصد و کسانی که احساس تنهایی نداشتند 5.7 درصد به زوال عقل دچار شدند. بنابراین مهم است که بدانید احساس تنهایی و نه صرفأ تنهایی فیزیکی، باعث زوال عقل میشود.
دوستان شما چه در مسیر خوب یا بد بر شما تأثیر میگذارند
طبق تحقیقات در سال 2007 معلوم شد وقتی شخصی چند کیلو اضافه وزن پیدا میکند دوستان او به احتمال 57 درصد چاق میشوند. اما برعکس این ماجرا نیز درست بود! افرادی که تغذیهی سالم دارند و ورزش میکنند تا لاغر شوند دوستانشان نیز از آنها ایده میگیرند. یکی از محققان این تحقیق میگوید: «زمانی که ما به کسی برای کاهش وزن کمک میکنیم در واقع نه به یک نفر که به چندین نفر کمک کردهایم. چنین یافتهای را تحلیلگران سیاست گذار و سیاستمدارانی که میخواهند تصمیم بگیرند چه معیارهایی برای ساختن جامعهای سالمتر بهترین است، باید مد نظر داشته باشند.»
دوستان صمیمی در گذر زمان از موقعیتهای سخت به شما کمک میکنند
همهی ما در مسیر زندگی به دوستانی نیاز داریم تا به آنها اتکا کنیم. طبق مطالعهای در سال 1989، زنان مبتلا به سرطان سینه که به صورت تصادفی برای شرکت در برنامهی حمایتی با دیگر بیماران ثبت نام شدند، عمر طولانیتر و زندگی بهتر داشتند تا کسانی که از برنامهی حمایتی برخوردار نبودند.
دوستان شما کمک میکنند راحتتر با طرد شدن کنار بیاید
همهی روابط اجتماعی بدون فراز و نشیب نیستند، اما دوستانتان کنارتان هستند تا به شما کمک کنند. طبق تحقیقات، داشتن ارتباطات دوستی در پایهی چهارم به بچهها کمک می کند که از تنش های ناشی از مسخره شدن و مواجه شدن با قلدران مدرسه، کنار بیایند. محققان با اندازهگیری هورمون استرس (کورتبزول) موجود در بزاق دهان بچهها به این موضوع پی بردند که کنار گذاشتن توسط دوستان، ترشح این هورمون را بیشتر از مواجه شدن با قلدارن افزایش میدهد. مارین رکسن والریون، استاد روانشناسی رشد دانشگاهی در هلند، میگوید: «یافتهها نشان میدهد اگرچه دوستان به طور کامل نمیتوانند اثرات طرد شدن را از بین ببرند، اما در کاهش آن مؤثرند؛ این یکی از مهمترین فواید دوستی است.»
دوستیها و اثرات مثبت آنها میتواند مادامالعمر باشند
در روزگاری که مردم دائما در حال تعویض کار، مدرسه و مسکن هستند ممکن است نگه داشتن دوستیها کار سختی باشد، اما تحقیقات نشان میدهد وجود فاصله الزامأ دوستیها را از بین نمیبرد، زیرا بسیاری از افراد با وجود فاصله احساس نزدیکی با یک دوست را از بین نمیبرند بلکه امروزه با وجود تلفن ، ایمیل و ... باهم در ارتباط هستند.
چگونه دوستان بیشتری داشته باشیم؟
- خودتان باشید: خود واقعیتان باشید. هیچکس آدم حقهباز را دوست ندارد. اگر خودتان نباشید در واقع کسی که دارید نقشش را بازی میکنید با دیگران دوست شده است و اگر بخواهید با کسی صمیمی شوید، خود واقعیتان را نشان میدهید و این کار ممکن است با استقبال خوبی واقع نشود، چون شما کاملأ متفاوتتر از آن چیزی که وانمود کردید، هستید.
- از کسانی که میشناسید شروع کنید: اگر دوستی ندارید احتمالأ افراد زیادی را میشناسید، بنابراین از آنها شروع کنید. به دوستان قدیمیتان زنگ بزنید و دقت کنید به دوستان دوستتان اهمیت بدهید و اگر به شما پیشنهاد بیرون رفتن دادند، قبول کنید زیرا با ماندن در خانه و آشنا نشدن با افراد جدید، شانس دوست شدن با آنها را از دست میدهید.
- از فناوری کمک بگیرید: هر نوع گروه مختلف که بخواهید در آنها شرکت کنید، در فضاهای مجازی و آنلاین میتوانید پیدا کنید.
- فکرتان را باز کنید: مدام در حال انتقاد و قضاوت نباشید، پذیرای افراد، عقاید، دیدگاهها و موقعیتهای مختلف از سوی دوستانتان باشید.
- سؤال بپرسید: از افراد، دربارهی خودشان سوال بپرسید نه فقط برای بهتر شناختن آنها، بلکه برای این که نشان دهید زندگی آنها جالب است؛ این گونه آنها هم به شما اعتماد میکنند.
- اجتماعی باشید: تنها راه آشنا شدن با آدمهای جدید، این است که روابط اجتماعی خود را بالا ببرید.
- تکیهگاه باشید: اگر میخواهید دوست خوبی داشته باشید، باید خودتان هم یک دوست خوب باشید. اگر نصف شب دوستتان گریهکنان زنگ زد و مشکلش را باز گو کرد، تلفن را قطع نکنید! ممکن است خسته باشید ولی او حالش از شما بدتر است و اگر با شما تماس گرفته است، یعنی شما را دوست خود میداند و به حمایت شما نیاز دارد بنابراین حمایت خود را از او دریغ نکنید.
- در تماس باشید: برای حفظ دوستی خود با دیگران، لازم است که فاصلهها را کنار بگذارید و از طریق تماس و پیامک، فاصلهها را از میان بردارید و دوست خود را حفظ کنید.
- عضو گروههای کاری شوید: در گروههای محل کارتان عضو شوید. مثلأ اگر به صورت گروهی غذا میخورند، خودتان را با گروه آنها همسو کنید.
- زود اطلاعات ندهید: هرچند باید با دوستان نزدیکتان رو راست باشید اما در وقت مناسب خود اطلاعاتی از زندگی خود بدهید نه این که در همان آغاز روابطتان، تمام زندگیتان را تعریف کنید!
چه افرادی به هیچ وجه برای دوستی با شما مناسب نیستند
- افراد بیش از حد رقابتجو
- افراد منفیباف و بدبین
- افراد پنهانکار
- مشوقان عادات بد
- افراد اهل غیبت و بدگویی
- افراد دمدمی مزاج
- افراد خود خواه