عربی از دروسی است که در لیست 6 زبان رسمی سازمان ملل متحد قرار دارد و از آن مهمتر زبان دین اسلام است، ولی طبق گفت و گویی که با دانشآموزان یک مدرسهی متوسطه در تهران صورت گرفته است؛ دانشآموزان از درس و زبان عربی مینالند و در یادگیری زبان عربی مشکل دارند. جدا از دستور زبان سخت زبان عربی و یکنواختی کلاس عربی، نگاه مشترک دانش آموزان به این مطلب است که درس عربی در آیندهی کاری و تحصیلی آنان، کارایی ندارد.
دلایل افت یادگیری زبان عربی برای دانشآموزان
مهدی امیر اقبال، مشاور تحصیلی؛ در صحبتهایش با خبرنگار ایرنا گفت: یکی از دلایل کاهش علاقهمندی دانشآموزان به زبان عربی و کاهش درصد درس عربی در کنکور را میتوان، تغییر نظامهای درسی آموزش و پرورش و به دنبال آن تغییر محتوای کتابهای درس عربی دانست. وی ادامه داد: در نظام آموزشی سالهای قبل از 76، قواعد و دستور زبان عربی به طور کامل در کتاب درس عربی توضیح داده میشد و سوالات کتاب عربی برای دانشآموزان به نسبت راحت بود. از سال 76 به بعد، نظام آموزشی دچار تغییراتی شد و برخی قواعد و توضیحات در درس عربی حذف گردید و این موضوع باعث شد که درک و فهم زبان عربی برای دانشآموزان سخت و دشوار شود. آنچه که اوضاع را بدتر کرد، تاکید نظام آموزشی جدید بر مکالمهی عربی بود و همین موضوع سبب شد که درصدهای کنکور در درس عربی کاهش یابند.
بیعلاقگی دانشآموزان به زبان عربی
اقبال در ادامهی صحبتهایش در رابطه با بیعلاقگی دانشآموزان به یادگیری زبان عربی ادامه داد: تهاجم فرهنگی از عواملی است که بر کاهش گرایش دانشآموزان به درس عربی، بیتاثیر نبوده است، به طوری که برخی از آنها تحت القائات صورت گرفته، این سوال را در ذهن دانشآموزان ایجاد کرده که یادگیری زبان عربی چه سودی دارد وقتی که در رشتههای پزشکی و مهندسی به آن نیازی نداریم. همین موضوع سبب شده که با کاهش درصدهای کنکور در درس عربی مواجه شویم؛ به طوری که در کنکور 97 نزدیک به 30 هزار داوطلب رشتهی ریاضی، درس عربی را منفی زدند و در رشتهی تجربی این وضعیت، ناخوشایندتر نیز بوده است.
موانع یادگیری زبان عربی
دکتر محمد صادق بهشتی، مدرس تفسیر موضوعی قرآن و عربی در دانشگاه و مراکز آموزشی، دربارهی موانع یادگیری زبان عربی بیان کرد: عوامل محتوایی و شکلی که به شیوهی تدریس در مدارس و ظاهر کتاب بر میگردد، از عوامل تاثیرگذار بر کاهش علاقهمندی و توجه به درس عربی است؛ همچنین شیوهی تدریسی که اغلب معلم محور است و هنوز هم به صورت سنتی تدریس میشود. معلم محور بودن، یکنواختی در بیان مطالب، به کارگیری ناقص معلمان از زبان بدن و عواملی از این قبیل، تاثیر به سزایی در خستگی و کم شدن علاقهی دانشآموزان به دروس به خصوص دروس عربی دارد. در حالی که در شیوهی تدریس موثر و مطلوب، استفادهی صحیح از زبان بدن، فعال بودن معلمان، تبادل نظر و همفکری با دانشآموزان و همچنین کشاندن کلاس درس به سمت پرسش و پاسخ، از مولفههای اصلی و مهم هستند.
بهشتی در آخر، در رابطه با یادگیری زبان عربی و عوامل محتوایی افزود: منظور از عوامل محتوایی، محتوای کتاب و متون عربی است که کتاب عربی با توجه به دنیای مدرن امروز و گسترش فضای مجازی، خالی از هرگونه جذابیت و امروزی بودن است. وی استفاده از استیکرهای جذاب و افزودن متون طنزگونه به جای متون جدی را به عنوان راهکارهایی برای یادگیری زبان عربی و تدریس آسان درس عربی دانست و گفت: استفاده از ادبیاتی که در فضای مجازی در قالب استیکر، رواج پیدا کرده است، میتواند به دانشآموزان، در یادگیری بهتر مفاهیم زبان عربی کمک به سزایی کند. همچنین استفاده از فیلمهای جذاب به زبان عربی، به عنوان مکمل کتاب عربی و نیز حکایتهای دینی جذاب به همراه تصاویر مناسب در کتابهای عربی؛ میتواند بر جذابیت درس عربی بیفزاید.