انتخاب رشته دانشگاه سراسری و آزاد

انتخاب رشته چیست؟

یکی از مراحل حساس و سرنوشت‌ساز دانش‌آموزان در دوران تحصیل انتخاب رشته جهت ورود به دانشگاه است؛ انتخابی که پر از هیجان و اضطراب است و اگر در آن اشتباهی صورت بگیرد، جبران آن بسیار سخت و گاهی غیرممکن است. به طورکلی هر دانش‌آموزی دو مرحله انتخاب رشته در دوران تحصیل دارد که در حقیقت دو انتخاب سرنوشت‌ساز زندگی است: یکی در پایان دوره اول متوسطه که با توجه به نمرات، راهنمایی مشاوران و برگه‌ی هدایت تحصیلی، دانش‌آموزان رشته‌هایی را برحسب توانایی و علاقه خود انتخاب می‌کنند. دوم این‌که آن‌چه مهم‌تر است وارد شدن به رشته‌های مورد علاقه دانشگاهی پس از پایان تحصیلات در پایه دوازدهم است. اما در دوران انتخاب رشته ممکن است شناخت ناکافی و ناآگاهی دانش‌آموزان در فرآیند انتخاب رشته دانشگاه موجب شود کوشش‌های دانش‌آموزان هدر برود و سرانجام، ناباورانه وارد رشته‌هایی شوند که بعدها متوجه شوند به آن رشته علاقه نداشته‌اند و در واقع، به جایی وارد شوند که نمی‌دانند کجاست و برای چه آمده‌اند. این عوامل باعث ایجاد مشکلات زیادی در امر مشاوره می‌شود و از طرفی با توجه به محدودیت زمان انتخاب رشته، تنوع رشته‌های دانشگاهی و همچنین تعداد زیاد داوطلبان، ما را بر آن داشت با جمع‌آوری اطلاعات دقیق در ارتباط با نحوه‌ی پذیرش دانشجویان، گام کوچکی را در راستای رفع نیازهای داوطلبان کنکور و اولیای آنان برداریم.

پذیرش در رشته‌های تحصیلی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی

پذیرش در رشته‌های تحصیلی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی از طریق آزمون سراسری به دو روش صورت می‌گیرد:

• رشته‌های با آزمون: رشته‌هایی که ملاک پذیرش آن‌ها، ملاک حاصل از آزمون و تأثیر سوابق تحصیلی می‌باشد و انتخاب رشته آن در قالب فرم 150 تایی صورت می‌گیرد.
• رشته‌های صرفاً با سوابق تحصیلی و بدون آزمون: رشته‌هایی است که ملاک پذیرش در آن‌ها با معدل کتبی نهایی دیپلم انجام می‌شود که در سال جاری پذیرش در این رشته‌ها از رشته‌های با آزمون منفک گردید و داوطلبان می‌توانند برای ثبت نام و انتخاب رشته‌هایی که پذیرش آن‌ها صرفاً با سوابق تحصیلی انجام می‌شود، با مراجعه به سامانه پذیرش این رشته‌ها در سایت سازمان سنجش حتی پیش از برگزاری کنکور سراسری اقدام نمایند.

در صورتی که داوطلب در هر دو روش پذیرش فوق در ردیف پذیرفته‌شدگان نهایی قرار گیرد، منحصراً می‌تواند در یکی از رشته‌های قبولی ثبت نام و ادامه تحصیل نماید.

شیوه انجام انتخاب رشته دانشگاه سراسری

داوطلبان در مرحله انتخاب رشته کنکور سراسری امکان انتخاب 150 کد رشته محل را دارند. در وهله اول، لازم است داوطلب نسبت به کسب اطلاعات کامل جهت فرآیند انتخاب رشته اقدام نماید. هم‌چنین بایستی از عوامل مهم و اثرگذار در انتخاب رشته کنکور، مانند میزان علاقه به رشته محل‌ها، آینده شغلی آن رشته‌ها، سطح علمی دانشگاه و اساتید آن، چگونگی رفت و آمد به دانشگاه و اقامت در صورت قبولی در شهری دیگر و ... غافل نشده و سعی کنید تمامی موارد تأثیرگذار در انتخاب رشته را مورد بررسی قرار دهید. پس از مطالعه دفترچه انتخاب رشته کنکور و آگاهی از تمامی موارد مربوط به انتخاب رشته و نحوه‌ی قبولی در رشته‌ها، ظرفیت‌ها کد رشته‌ها و ... بدون در نظر گرفتن تراز و رتبه، رشته‌های مورد علاقه خود را جدا کنید و در دفترچه‌ای یادداشت نمایید. رشته‌های خود را به 3 دسته انتخاب‌های خوش‌بینانه، انتخاب‌های معقولانه و انتخاب‌های بدبینانه تقسیم‌بندی کنید. پس از تقسیم‌بندی ، 20 درصد از کل رشته‌ها را در لیست انتخاب‌های خوش‌بینانه قرار دهید و سپس 50 درصد را در لیست انتخاب‌های معقولانه و 30 درصد هم در لیست انتخاب‌های بدبینانه قرار دهید.

چیدمان انتخاب رشته

در چیدمان انتخاب رشته، به سه مدل می‌توان اقدام کرد:

• چیدمان شهرمحور: چیدمانی که برای داوطلب، شهر محل تحصیل در اولویت می‌باشد.
• چیدمان رشته محور: چیدمانی که برای داوطلب، رشته تحصیلی در اولویت می‌باشد.
• چیدمان دانشگاه محور: چیدمانی که برای داوطلب، دانشگاه محل تحصیل در اولویت می‌باشد.

البته لازم به ذکر است که در چیدمان رشته‌ها در فرم 150 تایی، به صورت ترکیبی از استراتژی‌های فوق بهره گرفته می‌شود. به عبارتی ممکن است در بخشی از چیدمان، اولویت رشته برای داوطلب مهم باشد اما در بخشی دیگر اولویت شهر و یا دانشگاه برای داوطلب مهم باشد. نکته حائز اهمیت در این است که باتوجه به بررسی اولویت‌های 150 تایی داوطلب توسط سازمان سنجش به ترتیب از انتخاب اول تا انتخاب آخر، بنابراین چیدمان انتخاب رشته بایستی به گونه‌ای باشد تا هرچه از انتخاب اول به آخر حرکت کنیم، شانس قبولی بیشتر شده، اما از میزان علاقه داوطلب به رشته‌ها کم شود. بنابراین چیدمان از رشته‌های خوش‌بینانه آغاز گردیده، به انتخاب‌های معقولانه رسیده و در نهایت انتخاب‌های بدبینانه قرار می‌گیرند. باید در نظر داشت که تعداد انتخاب‌های خوش‌بینانه، معقولانه و بدبینانه از 1 انتخاب تا 150 انتخاب، تماماً بستگی به رتبه داوطلب خواهد داشت. هرچه رتبه داوطلب بالاتر باشد، بایستی انتخاب‌های بیشتری انجام شود. اما هرچه رتبه پایین‌تر باشد، می‌توان با تعداد انتخاب‌های محدودتری هم به هدف مطلوب رسید.

محدویت‌های انتخاب رشته

هر داوطلب برای انتخاب رشته با سه محدودیت روبرو خواهد بود:

• محدودیت رتبه: رتبه در هریک از زیرگروه‌ها به ما می‌گوید که کدام یک از رشته محل‌ها را داوطلب شانس پذیرش بالا و یا شانس پذیرش پایینی دارد.
• محدودیت رشته: علاقه‌مندی داوطلب به رشته‌هایی خاص از تعداد زیادی رشته که در دفترچه انتخاب رشته آمده است، یکی از مهم‌ترین فاکتورهای قبولی در انتخاب رشته می‌باشد.
• محدودیت شهر: این که برای انتخاب رشته، کدام یک از شهرها را داوطلب برای ادامه تحصیل انتخاب می‌نماید، یکی از مهم‌ترین فاکتورهای قبولی در انتخاب رشته می‌باشد.

توجه نمایید، به میزانی که داوطلب رتبه خوبی در کنکور کسب نکرده باشد، بایستی برای بالا بردن شانس قبولی از محدودیت‌های دوم و سوم کاسته تا احتمال قبولی بالاتری در رشته محل مطلوب داشته باشد. اما در صورتی که رتبه داوطلب مناسب باشد (ترجیحا زیر 1000 در سهمیه) می‌تواند با محدودیت بیشتری در موارد 2 و 3 انتخاب رشته خود را انجام دهد. اگر داوطلب رتبه خوبی نداشته و به رشته و شهرهای انتخابی هم محدودیت زیادی اعمال نماید، اصطلاحاً انتخاب رشته وی شکننده خواهد بود. فلذا توصیه می‌شود برای جلوگیری از شکننده شدن انتخاب رشته با هر رتبه‌ای، حتی‌الامکان از رشته و شهرهای بیشتری در انتخاب 150 تایی داوطلب وجود داشته باشد، اما در چیدمان رشته محل‌ها، علاقه‌مندی وی و همچنین روزانه بودن رشته محل‌ها (جهت جلوگیری از محرومیت در سال آتی) مد نظر قرار گیرد.

شیوه انجام انتخاب رشته دانشگاه آزاد

پذیرش در رشته‌های تحصیلی دانشگاه‌های آزاد نیز همانند دانشگاه‌های سراسری از طریق آزمون سراسری و به دو روش صورت می‌گیرد:

• رشته‌های با آزمون: رشته‌هایی که ملاک پذیرش آنها، ملاک حاصل از آزمون و تأثیر سوابق تحصیلی می‌باشد و انتخاب رشته آن در قالب فرم 100 تایی ویژه انتخاب رشته دانشگاه آزاد صورت می‌گیرد.
• رشته‌های صرفاً با سوابق تحصیلی و بدون آزمون: رشته‌هایی است که ملاک پذیرش در آنها با معدل کتبی نهایی دیپلم انجام می‌شود که در هریک از رشته‌های ریاضی و فیزیک، علوم تجربی و یا علوم انسانی، انتخاب رشته در قالب فرم های 20 تایی ویژه انتخاب رشته سوابق تحصیلی دانشگاه آزاد به تفکیک صورت می‌گیرد.

در صورتی که داوطلب در هر دو روش پذیرش فوق در ردیف پذیرفته‌شدگان نهایی قرار گیرد، منحصراً می‌تواند در یکی از رشته‌های قبولی ثبت نام و ادامه تحصیل نماید. نحوه چیدمان رشته‌ها در انتخاب رشته دانشگاه آزاد نیز تماماً همانند دانشگاه سراسری بوده و داوطلب بایستی مطابق علاقه و اولویت‌بندی خود رشته محل‌های مدنظر را از انتخاب اول تا آخر انجام دهد. چرا که سامانه انتخاب رشته از انتخاب اول داوطلب را مورد بررسی قرار داده و در هر انتخابی که ظرفیت خالی وجود داشته باشد در آن اولویت داوطلب قبول شده و انتخاب‌های بعد از قبولی بررسی نخواهند شد.