با نوجوانان لجباز و سرکش چگونه رفتار کنیم؟

نوجوانان به شدت تحت تأثیر دوستان و گروه‌های همسالان خود قرار دارند. اگر دوستانشان رفتارهای نافرمانانه داشته باشند یا به والدین بی‌احترامی کنند، ممکن است آن‌ها نیز این رفتارها را تقلید کنند. نیاز به پذیرفته شدن در جمع دوستان باعث می‌شود که نوجوان گاهی برخلاف میل واقعی خود، رفتارهای لجبازانه‌ای از خود نشان دهد.

اگر نوجوان احساس کند که والدین به نیازهای عاطفی و فکری او توجه کافی ندارند، ممکن است از طریق لجبازی و سرکشی سعی کند توجه آن‌ها را جلب کند. گاهی اوقات، نوجوانان با مخالفت کردن یا ایجاد چالش‌های رفتاری، تلاش می‌کنند که والدین را وادار به واکنش کنند، حتی اگر این واکنش منفی باشد.

گاهی اوقات، اختلاف دیدگاه میان نوجوانان و والدین باعث بروز سرکشی و نافرمانی می‌شود. والدین ممکن است به دلیل تجربیات خود، انتظاراتی از فرزندانشان داشته باشند که با ارزش‌ها و دنیای امروزی نوجوانان تفاوت دارد. این تفاوت‌ها می‌توانند باعث درگیری‌های مداوم و مخالفت‌های شدید شوند.

برای کاهش لجبازی، والدین باید به حرف‌های نوجوان خود با دقت گوش دهند و احساسات او را درک کنند. گوش دادن فعال، یعنی قطع نکردن صحبت‌های او، نشان دادن همدلی و تأیید احساساتش، به او احساس ارزشمندی می‌دهد. وقتی نوجوان احساس کند که شنیده می‌شود، کمتر سرکشی خواهد کرد. ارتباط مؤثر، فضایی برای حل مشکلات به‌جای تشدید درگیری‌ها فراهم می‌کند.

واکنش‌های عصبی والدین، تنها لجبازی نوجوان را تشدید می‌کند و او را به مقابله بیشتر وادار می‌کند. والدین باید در شرایط تنش‌زا، کنترل احساسات خود را حفظ کرده و با لحنی آرام و قاطع صحبت کنند. اگر بحث بالا گرفت، بهتر است مکالمه به زمانی که هر دو آرام هستند موکول شود. این کار باعث کاهش درگیری‌های غیرضروری و افزایش اعتماد بین والدین و فرزند می‌شود.

نوجوانان نیاز به چارچوب‌های مشخص دارند، اما این قوانین باید منطقی، شفاف و عادلانه باشند. اگر قوانین خانه بیش از حد سختگیرانه باشند، نوجوان احساس محدودیت کرده و بیشتر سرکشی می‌کند. همچنین، تعیین پیامدهای منطقی برای تخطی از قوانین به او کمک می‌کند تا مسئولیت رفتارهای خود را بپذیرد. رعایت تعادل بین اقتدار و انعطاف‌پذیری، کلید موفقیت در این زمینه است.

نوجوانان نیاز دارند که استقلال خود را نشان دهند و احساس کنند که توانایی تصمیم‌گیری دارند. والدین باید به آن‌ها فرصت دهند تا در برخی موارد تصمیم بگیرند و مسئولیت کارهای خود را بپذیرند. اجازه دادن به نوجوان برای انتخاب لباس، برنامه روزانه یا نحوه انجام تکالیف، احساس استقلال را در او تقویت می‌کند. این کار موجب کاهش سرکشی و افزایش اعتماد متقابل می‌شود.

نوجوانان رفتارهای والدین را تقلید می‌کنند، بنابراین والدین باید رفتارهایی را که از فرزندشان انتظار دارند، ابتدا خودشان نشان دهند. اگر والدین در هنگام عصبانیت کنترل خود را حفظ کنند، نوجوان نیز یاد می‌گیرد که چگونه احساساتش را مدیریت کند. رفتارهایی مانند احترام، مسئولیت‌پذیری و صبوری در والدین، تأثیر مثبتی بر رفتار نوجوان خواهد داشت.

والدین باید فضایی ایجاد کنند که نوجوان بتواند نظرات و احساساتش را بدون ترس بیان کند. جلسات خانوادگی یا گفت‌وگوهای دوستانه به نوجوان حس احترام و مشارکت می‌دهد. این کار به کاهش درگیری‌ها و افزایش تعامل مثبت کمک می‌کند. وقتی نوجوان بداند که نظراتش شنیده و در تصمیم‌گیری‌ها لحاظ می‌شود، احتمال سرکشی‌اش کمتر می‌شود.

اگر رفتارهای سرکشانه نوجوان بیش از حد شدید شد و بر زندگی روزمره او تأثیر منفی گذاشت، مراجعه به یک مشاور متخصص می‌تواند مفید باشد. مشاوران می‌توانند به نوجوان کمک کنند تا احساسات خود را بهتر درک کند و مهارت‌های کنترل خشم و ارتباط مؤثر را بیاموزد. والدین نیز می‌توانند از راهنمایی‌های مشاور برای برخورد بهتر با فرزندشان استفاده کنند.

بسیاری از نوجوانان درک درستی از احساسات خود ندارند و نمی‌دانند چگونه آن‌ها را کنترل کنند. والدین می‌توانند به آن‌ها روش‌هایی مانند تنفس عمیق، شمارش تا 10 یا نوشتن احساسات روی کاغذ را آموزش دهند. این مهارت‌ها به نوجوان کمک می‌کند تا هنگام عصبانیت، به‌جای پرخاشگری یا لجبازی، راه‌های سالم‌تری برای ابراز احساساتش پیدا کند.