بلوغ یکی از نقاط عطف زندگی است که زیربنای بزرگسالی در آن شکل می‌گیرد. این دوره در تمامی نقاط جهان با توجه به شرایط آب و هوایی و اجتماعی، در دختران زودتر شروع می‌شود. این موضوع باعث شده تا بین آن‌ها و جنس مخالفشان تفاوت چشم‌گیری مشاهده شود. در مرحله‌ی بلوغ، حالات روحی،جسمی، جنسی و اجتماعی افراد تحت تأثیر قرار می‌گیرد و با بحران‌های مختلفی روبرو می‌شوند. بهترین راه برای مقابله با مشکلات دوره‌ی بلوغ، رویکردهای فرهنگی تربیتی و ارائه‌ی آموزش‌های غیر رسمی به خانواده‌ها است. به مناسبت روز دختر در این مقاله قصد داریم به بحران دوره نوجوانی، چگونگی تعامل با دختران نوجوان و نحوه‌ی ارتباط مؤثر والدین با نوجوانان بپردازیم.
بحران دوره نوجوانی و بلوغ
بلوغ دوره‌ای است بین کودکی و بزرگسالی که در آن تغییراتی در مغز و غدد بدن به وجود می‌آید که موجب دگرگونی‌های جسمانی، روانی و رفتاری افراد می‌شود. متأسفانه بعضی از مردم، این مرحله از زندگی را فقط به چشم تغییرات جنسی و ظاهری می‌بینند. اما نوجوانان علاوه بر این موارد تغییرات رفتاری و روانی در خود احساس می‌کنند. دگرگونی در خلق‌و‌خوی، اختلال خواب، بروز احساسات، استقلال طلبی، سرگردانی، شکوفایی استعدادها و خلاقیت‌های خاص، کنجکاوی نسبت به جنس مخالف و شکل‌گیری ارزش‌ها و عقاید فکری از جمله تغییرات دوره‌ی بلوغ هستند. منظور از بحران در این مرحله پذیرش ضمنی شرایطی است که در اثر آن‌ها تغییرات ناگهانی و مهمی در ذوق، علایق، نگرش، احساسات، ارتباط با دیگران و غیره رخ می‌دهند. این مسائل می‌توانند مشکلاتی نظیر عدم سازگاری نوجوانان با محیط را به دنبال داشته باشند.
اهمیت توجه به بحران دوره نوجوانی
بسیاری از روانشناسان از جمله استانلی هال، بلوغ را تولدی جدید و مرحله‌ی انتقال می‌دانند. زیرا افراد به واسطه‌ی این دوره از کودکی به بزرگسالی منتقل می‌شوند و در این جهت علایق و تمایلات آن‌ها تغییر می‌کند. این مرحله به صورت متوسط از سن 12 سالگی شروع و تا 21 سالگی ادامه دارد. بنابراین تمامی رفتارها و خصایص انسانی در این دوره تکامل می‌یابند و شخصیت افراد شکل می‌گیرد. تطبیق یکی از بحران‌هایی است که نوجوانان با آن روبرو می‌شود. آن‌ها در این برهه از زندگی، تلاش می‌کنند که بزرگ شدن خود را به دیگران ثابت کنند اما چگونگی انجام این کار نه تنها اهمیت زیادی دارد بلکه بدون راهنمایی و کمک والدین و مربیان کار بسیار دشواری است. یکی دیگر از نکات مهمی که نوجوانان ممکن است با آن مواجه شوند، ناهماهنگی رشدی در تمامی ابعاد است. مثلاً ممکن است رشد ذهنی و عاطفی با تکامل جنسی فرد همگام نباشد و حتی برعکس. این عدم تعادل می‌تواند پیامدهایی از قبیل تعارض‌ها، کردارهای خلاف اجتماع، بزهکاری و ... داشته باشد.
پیدا کردن روش صحیح تعامل با دختران نوجوان
بیشترین جمله‌ای که از زبان دختران نوجوان شنیده شده، این است که هیچکس آن‌ها را درک نمی‌کند. برای اینکه بتوانید به روش درست تعامل با دختران نوجوان داشته باشید باید دوره‌ی بلوغ را بشناسید. تغییر جسمی اولین تغییری است که در دختران نوجوان دیده می‌شود. بزرگترین وظیفه‌ی خانواده آگاهی دادن و صحبت کردن با آن‌ها درباره‌ی این تغییر است. مرحله‌ی بعد تغییرات شناختی و بحران هویت است. نوجوان شما قصد شناخت خود و پیرامونش را دارد. در این مرحله او می‌تواند درک جدیدی از زندگی داشته باشد که با تصورات شما مغایرت داشته باشد. همسالان و دوستان در سن بلوغ جایگاه ویژه‌ای در زندگی نوجوانان دارند و همین موضوع باعث تقلید آن‌ها و گاهی کاهش علاقه به درس خواندن می‌شود.
ارتباط مؤثر والدین با نوجوانان
متاسفانه برخی از والدین گمان می‌کنند اگر فرزندشان را با دیگران مقایسه کنند، او در جهت بهتر شدن، تلاش بیشتری می‌کند. اما مقایسه کردن فقط موجب دور شدن فرزندتان از شما می‌شود. باید بدانید که افراد باهم متفاوتند و هر کس توانایی‌ها و استعدادهای خود را دارد. ارتباط مؤثر والدین با نوجوانان تأثیر زیادی در به خوبی پشت سر گذاشتن برهه‌ی نوجوانی دارد. دخترانتان را آنگونه که هستند بپذیرید و از آن‌ها متناسب با استعدادهایش انتظار داشته باشید. به نوجوانان خود کمک کنید تا توانایی‌های خود را کشف و نقاط ضعفشان را به قوت تبدیل کنند. گاهی اوقات نیز والدین به حدی نگران دختران نوجوان خود هستند که آن‌ها را به شدت محدود می‌کنند. نکته‌ای که در این مورد باید بدانید این است که فرزندان شما همیشه در برابر فشار والدین مقاومت می‌کنند و برای خلاصی از محدودیت‌ها به دروغ گفتن روی می‌آورند. به جای تحت کنترل گرفتن فرزندانتان، مهارت مواجه شدن با خطرات را به آن‌ها یاد دهید. به دخترانتان اجازه دهید کارهایشان را خودشان انجام دهند و بعضی مسئولیت‌های خانه را به آن‌ها واگذار کنید. والدینی که اجازه نمی‌دهند فرزندانشان در خانه فعالیتی انحام دهند در حقیقت افرادی مسئولیت‌گریز بار می‌آورند که توانایی انجام هیچ کاری را ندارند. برای آنکه بتوانید نوجوانان خود را از بحران‌های دوره بلوغ در امان نگه‌دارید باید محیط خانه را برای آن‌ها امن و آرام کنید. زیرا تنش و دعواهای خانوادگی باعث دور شدن آن‌ها از خانه می‌شود. از فرزندانتان در امور مهم مشورت بخواهید و به ایده‌های آن‌ها فکر کنید. اجازه دهید به این باور برسند که نظرشان برای شما با ارزش است و شما مشتاقانه منتظر شنیدن راهنمایی‌های آن‌ها هستید. گاهی اوقات مشکلات بین والدین و نوجوانان به این دلیل است که پدر و مادر موضع خود را درباره‌ی ارتباط فرزندشان با دوستان و همکلاسی‌ها، زمان برگشت به خانه، رفتن به مهمانی، استفاده از اینترنت و .... مشخص نمی‌کنند. پس بهتر است به روشنی و با ذکر دلایل منطقی، قوانین و انتظارات خود را بگویید. یکی از مهارت‌هایی که والدین باید به فرزندان خود بیاموزند، قدرت تصمیم‌گیری است که اهمیت بسیاری دارد. برای آموزش این مهارت کافی است او را در موقعیت‌هایی قرار دهید که تصمیم‌گیرنده‌ی نهایی خودش باشد و عواقب آن را نیز بپذیرد. دختران نوجوان دوست دارند بیشتر وقتشان را تنها باشند. یکی دیگر از نکات تعامل با دختران نوجوان احترام به حریم خصوصی آن‌هاست. تا جایی که قوانین شما اجازه می‌دهند،به آن احترام بگذارید و بدون داشتن یک دلیل منطقی خلوت آن‌ها را به هم نزنید. به دختران نوجوان خود اعتماد کنید. سعی کنید با رفتارهایتان به آن‌ها نشان دهید که ما در برابر اعتمادی که نسبت به یکدیگر داریم، مسئول هستیم. البته این کار باید کاملاً آگاهانه باشد و باید از همان سال‌های شروع نوجوانی انجام شود. اگر تاکنون راه اشتباهی را در تربیت فرزندانتان پیش رفته‌اید، همینجا بایستید و شیوه‌ی خود را اصلاح کنید. گاهی می‌توانید با خریدن هدیه‌ای در راستای بهتر شدن روابطتان با یکدیگر پیش بروید.
سخن آخر
بلوغ و بحران دوره نوجوانی به علت تغییرات جسمانی، جنسی، روانی و اجتماعی از مرحله‌ی کودکی بسیار دشوارتر است. سلامت نوجوانان از همه‌ی جوانب تأثیرات زیادی را بر الگوهای سازگاری روانی رفتاری آن‌ها در بزرگسالی می‌گذارد. خانواده و حتی جامعه نقش بسیار مهمی را در این برهه ایفا می‌کنند. والدین با آموزش مسائل جنسی، تقویت اعتماد به نفس، مسئولیت‌پذیری از فرزندانشان در مقابل بحران دوره نوجوانی و مشکلات پیش‌رو محافظت کنند. در این مرحله از زندگی نحوه‌ی تعامل با دختران نوجوان و ارتباط مؤثر والدین با نوجوانان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. بنابراین برای آنکه فرزندانی مسئولیت‌پذیر و دانا به جامعه تحویل دهید از روش‌های درست تربیتی استفاده کنید و آگاهی خود را در این زمینه افزایش دهید.