برنامه‌نویسی تقریباً برای همه یک مهارت مفید و کارآمد است. یادگیری یک زبان برنامه نویسی برای نوجوانان، در فهمیدن این که چیزها چگونه کار می‌کنند، پیدا کردن راه حل‌های خلاقانه برای مشکلات و چالش‌ها و توجه به جزئیات و بسیاری موارد دیگر کمک می‌کند. یادگیری کدنویسی در سنین پایین واقعاً می‌تواند در توسعه این مهارت‌ها کمک کند و فرصت‌های شغلی جدید را در آینده برای شما ایجاد کند. یادگرفتن همه‌ی زبان های برنامه نویسی موجود و رمزگشایی آن‌ها ممکن است ترسناک به نظر برسد، به خصوص اگر تازه شروع کرده باشید. از آنجایی که برنامه‌نویسی، مهارتی است که یادگیری آن در قرن 21 ضروری به نظر می‌رسد، زبان‌های کدنویسی متعددی برای آموزش به کودکان و نوجوانان طراحی شده‌اند تا یاد بگیرند چگونه شروع به برنامه‌نویسی کنند.
ممکن است برایتان سوال باشد که یادگیری را با کدام زبان شروع کنم و یا این که بهترین زبان برنامه نویسی برای کار در ایران کدام است. در این مقاله، مزایا، چالش‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فرد هر یک از زبان‌های برنامه‌نویسی برای کودکان و نوجوانان را بررسی می‌کنیم. اسکرچ، جاوا اسکریپت، جاوا، پایتون، لوا، ++C و #C از جمله بهترین زبان‌های برنامه‌نویسی برای شروع و محبوب‌ترین‌ها هستند. اما قبل از آن که به بررسی هر کدام از آن‌ها بپردازیم و آسان‌ترین زبان برنامه نویسی برای نوجوانان را پیدا کنیم، شاید بهتر باشد بدانیم که اصلاً «زبان برنامه‌نویسی چیست؟»
زبان برنامه نویسی
زبان برنامه‌نویسی، زبانی است که ما از آن برای ارائه دستورالعمل‌هایی که کامپیوتر می‌تواند از آن‌ها پیروی کند، استفاده می‌کنیم. این دستورالعمل‌ها به ما اجازه می‌دهند تا نرم‌افزارها، اسکریپت و یا مجموعه‌ای دیگر از دستورالعمل‌ها را توسعه دهیم. مانند زبان‌های گفتاری، مثل اسپانیایی و یا ایتالیایی، زبان‌های کدنویسی می‌توانند شباهت‌هایی به هم داشته باشند. اما هر کدام از قوانین خاص خود پیروی می‌کنند و برخلاف زبان‌های گفتاری، اگر یک خطای جزئی در بیان و نحو شما وجود داشته باشد، کامپیوتر قادر به درک آنچه شما می‌خواهید نیست.
اسکرچ (Scratch) و سایر زبان‌های برنامه‌نویسی بصری
وقتی صحبت از یک زبان برنامه نویسی برای نوجوانان می‌شود، زبان‌های برنامه‌نویسی بصری مانند اسکرچ اصول پایه برنامه‌نویسی را آموزش می‌دهند. بهتر از همه، سادگی آن‌ها، بچه‌ها را در مورد کدنویسی هیجان‌زده می‌کند و همچنین به آن‌ها کمک می‌کند تا توانایی‌های استدلال منطقی و خلاقیت و مهارت‌های خود را بهبود بدهند. اسکرچ که عمدتاً برای کودکان و نوجوانان بین 8 تا 16 سال ساخته شده است، یک زبان برنامه‌نویسی آموزشی رایگان و یکی از شناخته‌شده‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی مبتنی بر بلوک است و برنامه‌نویسان جدید را هدف قرار می‌دهد. اسکرچ همینطور دارای یک انجمن آنلاین و فعال است که در آن افراد، آثار و بازی‌های خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند که این می‌تواند دانش‌آموزان را بیشتر درگیر و علاقه‌مند کند.
جاوا اسکریپت (JavaScript)
جاوا اسکریپت یک زبان برنامه‌نویسی شیءگراست که برای برنامه‌های front-end یا client-facing استفاده می‌شود. به این معنی که اقدامات آن روی رایانه کاربر اجرا می‌شود. این زبان یک زبان برنامه‌نویسی عالی برای نوجوانان در یادگیری توسعه وب و یا برنامه است. این زبان بسیار محبوب است، توسط بسیاری از کاربران (و همینطور مشاغل!) پشتیبانی می‌شود. جاوا اسکریپت برای ساخت برنامه‌های کاربردی پیچیده و تعاملی استفاده می‌شود. اگرچه جاوا و جاوا اسکریپت به نظر شبیه به هم می‌رسند، هر دو زبان برنامه‌نویسی متفاوتی هستند.
جاوا (Java)
جاوا زبان برنامه‌نویسی مورد استفاده در Minecraft و یکی از پرکاربردترین زبان های برنامه نویسی در جهان است. همین باعث می‌شود که برای بچه‌هایی که بازی Minecraft را دوست دارند، گزینه‌ای عالی باشد، زیرا انگیزه‌ای بیشتری برای یادگیری آن خواهند داشت، چرا که می‌توانند از آن برای اصلاح بازی Minecraft استفاده کنند! جاوا روی پلتفرم‌های مختلف (ویندوز، مک، لینوکس و غیره) کار می‌کند و یادگیری و استفاده از آن آسان است. برای نوجوانانی که می‌خواهند کدنویسی مبتنی بر متن را یاد بگیرند و با از بازی Minecraft لذت ببرند، جاوا گزینه بسیار خوبی است.
پایتون (Python)
پایتون که نام خود را از سریال کمدی محبوب Monty Python گرفته شده است، یکی از ساده‌ترین زبان‌های کدنویسی برای شروع است. پایتون برای راه‌اندازی و اجرا به خطوط کد کمتری نیاز دارد، بنابراین حتی مبتدیان نیز می‌توانند نسبتاً سریع شروع به کدنویسی کنند؛ در واقع انقدر کاربرپسند است که کودکان 8 ساله نیز می‌توانند آن را یاد بگیرند. با پایتون نوجوانان، موانع بسیار کمی برای یادگیری برنامه‌نویسی خواهند داشت. بسیاری از قابلیت‌های رایجی که برنامه‌نویسان به آن نیاز دارند، قبلاً در زبان برنامه‌نویسی تعبیه شده است که این زبان را به زبانی عالی برای یادگیری تبدیل می‌کند. شرکت‌هایی مانند گوگل و دیزنی از پایتون استفاده می‌کنند. از این زبان می‌توان برای توسعه بازی‌های ویدیویی، وب و بسیاری از پروژه‌های محاسباتی علمی و عددی استفاده کرد.
لوا (Lua)
آیا می‌دانستید که بازی Angry Birds که زمانی محبوب و بسیار اعتیادآور بود، با زبان لوا ساخته شده است؟ لوا (که در زبان پرتغالی به معنی ماه است)، ساخته شده در برزیل، یک زبان برنامه‌نویسی قدرتمند و سریع است و همچنین استفاده از آن آسان است. لوا یک زبان پند پارادایمی است، به این معنی که دارای مجموعه‌ای از ویژگی‌های کلی است که می‌تواند برای بسیاری از مسائل اعمال شود. لوا همچنین مانند اسکرچ دارای یک انجمن بزرگ و فعال که مملو از برنامه‌نویسان، یادگیرندگان این زبان و توسعه‌دهندگان با تجربه است که اعصای جوان‌تر و جدید را راهنمایی می‌کنند و به آن‌ها بازخورد می‌دهند.
++C (سی پلاس پلاس)
بسیاری از برنامه‌نویسان حرفه‌ای و توسعه‌دهندگان علوم کامپیوتر، نظرات متفاوتی در مورد این که آیا دانش‌آموز باید با C++ شروع کند، دارند. این زبان برنامه‌نویسی می‌تواند کمی شبیه ریاضیات باشد و ممکن است نوجوان را از یادگیری برنامه‌نویسی منصرف کند. حال آنکه با درک اصول اولیه برنامه‌نویسی، C++ می‌تواند درهای زیادی را به دنیای برنامه‌نویسی باز کند. با وجود زمان و پیچیدگی لازم برای یادگیری C++، این زبان درک بسیار عمیقی از برنامه‌نویسی را در اختیار نوجوانان قرار می‌دهد. C++ می‌تواند برای ایجاد نرم‌افزار، بازی و انواع برنامه‌های دیگر استفاده شود.
#C (سی شارپ)
#C که سی‌شارپ تلفظ می‌شود، یک زبان برنامه‌نویسی بسیار محبوب بوده و چهارمین زبان برنامه نویسی پرتقاضا برای مشاغل است و می‌تواند یک زبان عالی برای افرادی باشد که تازه می‌خواهند برنامه‌نویسی را انجام دهند. از نظر نحوی، سی‌شارپ بسیار شبیه جاوا است؛ بنابراین تجربه یادگیری و استفاده یکی از آن‌ها، انتخاب زبان دیگر را آسان می‌کند. زبان محبوبی است که برای توسعه همه چیز، از برنامه‌های موبایل گرفته تا نرم‌افزارهای سازمانی استفاده می‌شود.
چرا باید برنامه‌نویسی را یاد بگیریم؟
- برنامه نویسان دارای بازار شغلی خوبی هستند و تقاضای زیادی دارند.
- با داشتن دانش برنامه نویسی، نوجوان دنیای اطراف خود را بهتر درک می‌کند.
- برنامه‌نویسی سرگرم‌کننده و رضایت‌بخش است.
- خلاقیت را بهبود می‌بخشد.
- مهارت حل مسئله را بهبود می‌بخشد.
- مهارت ارتباطات و همکاری را ارتقا می‌دهد.
جمع‌بندی
یادگیری یک زبان برنامه نویسی برای نوجوانان از سنین پایین به دلایل متعددی مهم است. با یادگیری این زبان‌ها، شما در حال توسعه مهارت‌های مهم کامپیوتری هستید، به ویژه در دنیای امروز که سواد دیجیتال بسیار مهم است. برنامه نویسی تقریباً برای هر کسی یک مهارت مفید است. امیدواریم این راهنما به شما کمک کند تا درک بهتری از انواع زبان برنامه نویسی برای نوجوانان داشته باشید و یادگیری را شروع کنید.