پس از تغذیه، خواب دومین عامل مهم در چرخه‌ی تولید انرژی است. در واقع خواب در وضعیت مطالعه و برنامه‌ریزی درسی دانش آموزان، نقش اساسی دارد. بدن انسان در شبانه روز، به 6 تا 8 ساعت خواب نیاز دارد. البته لازم به ذکر است که کیفیت خواب از کمیتش بسیار مهم‌تر است.
اختلال خواب چیست؟
یکی از جدی‌ترین مشکلاتی که خیلی از ما با آن رو به رو هستیم، اختلال در خواب است. برخی از ما دچار کم‌خوابی یا بی‌خوابی، یا درگیر خواب‌های به هم ریخته و آشفته هستیم. خواب مناسب، باعث تعادل روحی می‌شود و تمرکز را در مطالعه زیاد می‌کند. به همین دلیل باید خواب را جدی بگیریم. همان طور که گفتیم، خواب مناسب برای زیاد شدن حافظه بسیار مفید است. هیچ وقت برای صرفه جویی در وقت، زمان خواب خود را کم نکنید. تأثیر عدم خواب کافی بر میزان تمرکز در یادگیری بسیاری از ما زمان زیادی را صرف مطالعه و خواندن مطالب درسی می‌کنیم. اما در طول این زمان مدام حواسمان جای دیگری است. عدم تمرکز در هنگام درس خواندن یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که در بین دانشجویان و دانش‌آموزان وجود دارد. احتمالاً شما هم مجبور شده‌اید که برای قبول شدن در یک امتحان تمام شب را بیدار بمانید. این بیدار ماندن‌ها و درس خواندن در شب زمانی نتیجه خواهد داد که علاوه بر درس خواندن مقداری هم استراحت کنید. زمانی که اطلاعات جدیدی به مغز شما وارد می‌شود، مغز در هنگام خواب شروع به تجزیه و تحلیل آنها می‌کند. به همین دلیل هم اگر به اندازه کافی نخوابید هیچ یک از مطالبی که مطالعه کرده‌اید را یاد نخواهید گرفت. نداشتن تمرکز کافی هنگام درس خواندن باعث خواهد شد که شما درک درستی از مطلبی که در حال مطالعه آن هستید نداشته باشید. به همین علت هم عملا نخواهید توانست فارغ از اینکه چقدر مطالعه می‌کنید مطلبی را یاد بگیرید. این اتفاق فقط محدود به زمانی که بیدار می‌مانید تا درس بخوانید نمی‌شود. بلکه در طول دوران تحصیل هم باید سعی کنید که شب‌ها به اندازه کافی استراحت کنید. وگرنه صبح‌ها سر کلاس برای درس خواندن تمرکز کافی نخواهید داشت.
بهترین بازه‌ی زمانی
در سنین جوانی و نوجوانی باید بین 6 تا 8 ساعت در شبانه روز بخوابید. البته یک نکته‌ی بسیار حائز اهمیت نیز وجود دارد و آن هم خواب مرتب است، مثلأ یک شب ساعت 2 نخوابید و ساعت 9 صبح بیدار شوید و شب بعدی ساعت 9 شب بخوابید و 5 صبح بیدار شوید. مغز شما باید یک ساعت معین و تعریف شده برای خواب داشته باشد.
زمان مناسب برای خواب
وقتی به رخت خواب می‌روید و خوابتان می‌برد، اگر از مغز شما نوار مغزی تهیه کنند، می‌بینید که خوابتان 5 مرحله دارد، چهار مرحله مربوط به خواب عمیق است و مرحله‌ی پنجم که ما با آن کار داریم، خواب REM نام دارد. مرحله‌ی REM ثبت آموخته‌های ما را در مغز، آسان می‌کند. کسانی که خواب نرمال دارند، 4 یا 5 بار خواب REM در طول شبانه‌روز خواهند داشت. پس لازم است که خواب منظم و کافی داشته باشید.
سخن آخر
بهتر است در یک ساعت معین بخوابید، و در یک ساعت معین هم بیدار شوید. پیشنهاد می‌کنیم که این برنامه را حتی در روزهای تعطیل نیز داشته باشید تا برنامه‌ی ذهنی و جسمی شما به هم نخورد و بتوانید تعادل را حفظ کنید.