تاثیر اشتغال مادر بر تربیت کودکان یکی از موضوعات مناقشه‌برانگیز در سطح جامعه و میان کارشناسان روانشناسی و علومی اجتماعی بوده است. عده‌ای بر این باورند که اشتغال مادران، باعث بروز مشکلات رفتاری جدی در فرزندان آن‌ها می‌شود. این در حالی است که بعضی دیگر معتقدند شاغل بودن مادران، زمینه‌ساز استقلال فرزندان و اجتماعی شدن آن‌ها خواهد بود. در این بین بهتر است نگاهی به یافته‌های تحقیقات علمی در رابطه با تاثیر اشتغال مادر بر بهداشت روانی کودکان بیندازیم. این کار کمک می‌کند تا قضاوت بهتری در رابطه با اثر اشتغال مادران بر فرزندان‌شان بیندازیم. حتما در پایان این مطلب با ما همراه باشید.
تاثیر اشتغال مادر بر تربیت کودکان (یافته‌های مثبت)
در ابتدا قصد داریم روی یافته‌های مثبت درباره تاثیر اشتغال مادر بر بهداشت روانی کودکان تمرکز کنیم. عمده یافته‌های علمی در این زمینه پیرامون رفتارهای اجتماعی و همچنین استقلال کودکان معطوف هستند. در این زمینه مطالعات دانشگاهی نشان می‌دهند که شاغل بودن مادارن، کودکان با مجبور می‌کند تا به سمت استقلال هر چه بیشتر در زندگی شخصی حرکت کنند. غیاب مادر در ساعاتی از روز باعث می‌شود که کودکان برای رسیدگی به فعالیت‌های روزمره بیشتر روی توانمندی‌های شخصی‌شان متکی باشند.
قطعا اشتغال مادران باعث می‌شود که کودکان سازگاری بیشتری با چالش‌های پیش روی خود در زندگی مره پیدا کنند. حضور والدین باعث می‌شود که بعضا به‌عنوان سپر برای فرزندان خود در برابر مشکلات ایفای نقش کنند. این موضوع در بلند مدت تاثیر منفی جدی روی تضعیف عزت نفش کودکان خواهد داشت. در مقابل سازگاری بیشتر کودکان با سختی‌ها، باعث می‌شود که آن‌ها زودتر ایستادن روی پای خود را یاد بگیرند. خودکفایی در آینده زندگی کودکان نقش تعیین کننده‌ای برای پیشرفت‌های تحصیلی و شغلی دارد.
تاثیر اشتغال مادر بر تربیت کودکان (یافته‌های منفی)
در بحث تاثیر اشتغال مادر بر تربیت کودکان تا حدودی کفه ترازو به‌سمت وجه منفی ماجرا سنگینی می‌کند. در تحقیقات علمی پیرامون تاثیر اشتغال مادر بر بهداشت روانی کودکان، چند نکته منفی مهم به‌چشم می‌خورند که عمدتا پیرامون مشکلات روحی و روانی آن‌ها هستند. در اینجا به بررسی چند موضوع مهم در این زمینه می‌پردازیم.
نافرمانی و خودرایی فرزندان
عدم حضور مادران در کنار فرزندان‌شان باعث می‌شود که آن‌ها فرمان‌پذیری کمتری از والدین داشته باشند. این موضوع به مرور زمان می‌تواند تبدیل به بحران شود؛ چراکه والدین برای ایفای نقش خود نیاز به فرمان‌پذیری نسبی فرزندان خود دارند. عدم حضور مادر در خانه باعث می‌شود که ایفای این نقش با مشکلات جدی روبه‌رو گردد. تربیت کودکان خودرأی کار را برای والدین بسیار دشوار می‌کند. موضوعی که زمینه ساز سرد شدن روابط بین فرزندان و والدین به مرور زمان خواهد شد.
پرخاشگری و عصبانیت فرزندان
حضور والدین در کنار فرزندان کمک می‌کند که رفتار آن‌ها در چارچوب مشخصی هدایت و کنترل شود. در غیاب والدین نوعی خلاء به‌وجود می‌آید. موضوعی که مشکلات روانشناختی برای آن‌ها در پی دارد. یکی از مشکلات، پرخاشگری و عصبانیت کودکان است. وقتی والدین نباشند تا رفتار فرزندان را مدیریت کنند، در غیاب آن‌ها ممکن است کودکان آزادانه رفتارهای خارج از چارچوب از خود نشان دهند. ادامه این شرایط در بلندمدت باعث نهادینه شدن رفتار پرخاشگرانه در رفتار کودکان می‌شود. موضوعی که در بزرگ‌سالی قطعا گرفتاری‌های زیادی را برای آن‌ها در پی خواهد داشت.
اضطراب و استرس کودکان
هیچ چیزی در این دنیا نمی‌تواند جایگزین آغوش گرم مادر شود. این را کسانی که از نعمت داشتن مادر محروم هستند، به‌خوبی درک می‌کنند. فرزندان به‌خصوص در سال‌های ابتدایی زندگی نیاز به حضور گرم والدین در کنار خود دارند. آن دسته از مادرانی که در سال‌های ابتدایی زندگی فرزند خود، مشغول به کار می‌شوند، ناخودآگاه این خلاء برای کودک‌شان به وجود می‌آورند. به‌همین دلیل طبیعی است که آن‌ها در معرض چالش‌های رفتاری مانند اضطراب و استرس قرار می‌گیرد. حضور موثر والدین در کاهش این اختلال روانی بسیار موثر است.
مشکلات عاطفی فرزندان
مهم‌ترین تاثر اشتغال مادر بر تربیت کودکان، مشکلات عاطفی است. بار اصلی نیازهای عاطفی کودکان در سال‌های ابتدایی زندگی معطوف به رابطه با پدر و مادر است. در این بین نقش مادر در مقایسه با پدر به‌مراتب پررنگ‌تر است. اشتغال مادر باعث می‌شود که فرصت او برای پاسخ به‌نیازهای عاطفی فرزند خود کاهش پیدا کند. در نتیجه چنین اتفاقی طبیعی است که چالش‌های زیادی برای کودکان به وجود بیاید. افسردگی کودکان یکی از مشکلات جدی است که در صورت عدم پاسخ‌گویی مناسب به نیازهای عاطفی گریبان‌گیر آن‌ها می‌شود.
نگاهی انتقادی به تاثیر اشتغال مادر بر بهداشت روانی کودکان
نباید تاثیر اشتغال مادر بر تربیت کودکان را به‌صورت تک‌بعدی مورد بررسی قرار داد. واقعیت این است که یکی از دلال متناقض بودن نتایج تحقیقات در رابطه با تاثیر اشتغال مادر بر بهداشت روانی کودکان نیز همین مسئله است. اصل مسئله اشتغال مادر نباید به‌عنوان موضوع محوری در نظر گرفته شود.
موارد دیگری مانند جایگاه شغلی، رضایت شغلی، ساعت کار، مدت زمان اشتغال و سن و سال کودکان همگی جزء پارامترهایی هستند که در ایفای نقش تربیتی والدین تاثیرگذارند. بنابراین به نظر می‌رسد که به جای قضاوت‌های 0 و 100 درباره مسئله اشتغال مادران، تمرکز بیشتری روی جزئیات صورت بگیرد تا نتایج بهتری هم به دست بیاید. موضوع کلیدی که باید روی آن تاکید کنیم، سن و سال کودکان است. قطعا تا قبل از 7 سالگی کودکان بیشترین نیاز را به حضور مادر در کنار خود دارند. بنابراین به‌نظر می‌رسد که اگر خانواده‌ها به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که در این بازه زمانی فرزندان‌شان را به خوبی حمایت کنند، مشکلات رفتاری و روانشناختی برای آن‌ها هم به حداقل خواهد رسید.
کلام پایانی
در این مطلب به ارزیابی موضوع تاثیر اشتغال مادر بر تربیت کودکان پرداختیم. واقعیت این است که مشکلات اقتصادی از یک سو و تمایل خانم‌ها برای ایفای نقش اجتماعی و اقتصادی، باعث شده‌اند تا مادران هم جایگاه ویژه‌ای در مشاغل گوناگون ایفا کنند. آنچه اهمیت دارد، این است که والدین در یک فضای منطقی، مزایا و معایب اشتغال خود را در قبال فرزندان‌شان ارزیابی کرده و بر اساس آن تصمیم‌گیری کنند. نظر شما در رابطه با تاثیر اشتغال مادر بر بهداشت روانی کودکان چیست؟ تجربیات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.