راه کارهایی برای تربیت کودکان و نوجوانان

نوجوانی دوره‌ی رشد فیزیکی، عاطفی و فکری است. تربیت نوجوانان در این دوره، نگرانی و مشکلاتی را برای والدین به همراه داشته است. تربیت کودکان و نوجوانان اصول و روش‌های خاص خود را دارد که مربیان و والدین باید با روش‌ها و آداب آن آشنا باشند. تربیت، در زمان‌ها و مکان‌های مختلف روش‌های مختلفی دارد و بدیهی است که کودکان و نوجوانان امروزی را نمی‌توان با روش‌های 40 سال پیش تربیت کرد. پس باید والدین با اصول و روش‌های جدید آشنا باشند. از آن‌جا که والدین و مربیان مشغله‌ی فراوانی دارند؛ لازم است که برای دست‌یابی به اصول و روش‌های جدید باید از راه مطالعه و تحقیق وارد شوند و دانش خود را در رابطه با نحوه‌ی صحیح تربیت کودکان و نوجوانان بالا ببرند.

نکاتی که خانواده‌ها برای تربیت کودکان و نوجوانان باید بدانند

خانواده‌ها در درجه‌ی اول باید دانش خود را درباره‌ی تکنولوژی افزایش دهند. می دانیم کودکان و نوجوانان امروزی اولین کسانی هستند که به سمت شبکه های اجتماعی می روند. همان‌طور که شما در سنین نوجوانی با تلفن‌های خانگی مشغول بودید، فرزندانتان با پیام دادن در شبکه‌های اجتماعی با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند. اما آن‌ها کمی پنهان کار هستند، به همین دلیل باید بدانید از چه برنامه‌هایی استفاده می‌کنند وخودتان به این شبکه‌های اجتماعی وارد شوید و با آن‌ها دوست شوید، کامنت‌های آن‌ها را چک کنید، با دوستان آن‌ها دوست شوید و... . با بزرگ شدن فرزندانتان متوجه می‌شوید که دیگر نیاز به کنترل کردن آن‌ها ندارید، بلکه آن‌ها علاقه‌ی خود را به برنامه‌هایی که از آن استفاده می‌کنند، نشان می‌دهند و با شما به اشتراک می‌گذارند. آشنایی با تکنولوژی و افزایش اطلاعات درباره‌ی آن، یکی از روش‌هایی است که شما را به فرزندانتان نزدیک می‌کند و در تربیت کودکان و نوجوانان کمک می‌کند.

پیدا کردن یک محرک یا اشتیاق درونی

گاهی لازم است در پیدا کردن یک محرک یا اشتیاق درونی به فرزندانتان کمک کنید. شرکت در کارهای گروهی هم‌چون فعالیت‌های ورزشی، هنری و ... و یا حتی کارهای پاره وقت می‌توانند نوجوانان شما را از دردسر دور نگه دارند؛ اما به این معنی نیست که آن‌ها را مجبور به کاری کنید. هم‌چنین نباید فکر کنید که چون نوجوانان شما در این گروه‌ها هستند دیگر نمی‌توانند خطایی بکنند. در حقیقت شما با این کار مسئولیت‌پذیری را به کودکان و نوجوانان خود یاد می‌دهید و کودک و نوجوانی که مسئولیت‌پذیر است و در برابر معلم، خانواده، مربیان و ... پاسخ‌گو است کمتر دچار لغزش می‌شود. والدین لازم است گاهی به فرزندان خود کمک کنند تا چیزهایی را که علاقه دارند، پیدا کنند و بدین ترتیب آن‌ها را برای موفقیت آماده می‌کنند. شرکت در فعالیت‌های ورزشی و ... به آن‌ها یاد می‌دهد که موفقیت و زندگی به تحصیلات آکادمیک و نمره‌های خوب در کارنامه خلاصه نمی‌شود.

آزاد گذاشتن نوجوان

آزاد گذاشتن نوجوان به معنی آن نیست که نسبت به او و اطرافیانش بی‌تفاوت شوید، گاهی دوستان او را به خانه دعوت کنید و با آن‌ها گفت و گو کنید و بدانید کدام یک از آن‌ها مثل گذشته به خانه شما رفت و آمد نمی‌کنند و دلیل آن را با لحنی دوستانه جویا شوید. گاهی اوقات متوجه می‌شوید که آن‌ها با کمال میل پاسخ می‌دهند و یا حتی بدون آن‌که انتظارش را داشته باشید با شما گفت و گو می‌کنند. با گذر زمان خودتان را متناسب با حالت‌های او تغییر دهید. در نتیجه نوجوان آزاد شما نباید در جهان خود سر در گم شود و اهمیت روابط خانوادگی و علایق خود را فراموش کند. نکته‌ی دیگر در تربیت کودکان و نوجوانان، اهمیت روابط خانوادگی است. از نوجوان خود بخواهید زمان‌هایی را به خانواده اختصاص دهد و در کارهای گروهی خانواده شرکت کند و از او بخواهید که خانواده را در اولویت اول قرار دهد. فراموش نکنید که فرزند شما یک کودک و نوجوان در حال رشد و البته عضوی از یک خانواده است. این امر برای همه‌ی فرزندان در تمامی سنین اهمیت زیادی دارد، حتی اگر مجبور شوید آنها را وادار به این کار کنید.

به فرزندان خود مسئولیت دهید

گاهی به فرزندان خود اجازه دهید که مسئولیت‌های بیشتری را به عهده بگیرند و به تنهایی تصمیم‌گیری کنند. آن‌ها باید یاد بگیرند که اعتماد شما رو جلب کنند. "بله" گفتن را یاد بگیرید و گاهی اوقات مسائل را نادیده بگیرید و اجازه دهید تا کنترل اوضاع را خودشان به دست بگیرند. به عنوان مثال آموزش رانندگی را تصور کنید، باید به او اعتماد کنید زیرا نمی‌دانید که به تنهایی چگونه رانندگی می‌کند. اما باید بدانید رها کردن و نادیده گرفتن از بخش‌های مهم تربیت کودکان و نوجوانان است. بعضی اوقات باید اجازه دهید، فرزندانتان طعم شکست را تجربه کنند. همان‌طور که با موفقیت‌ها درس می‌گیرند از شکست‌ها هم می‌توانند درس بگیرند. این یکی از مهم‌ترین تعابیر بزرگ شدن است. شما با حمایت مناسب، راهنمایی و بخشش می‌توانید فرزندتان را به یک بزرگ‌سال مستقل و سازنده تبدیل کنید.

اشتباهات رایج خانواده‌ها در تربیت کودکان و نوجوانان

بیشتر خانواده‌ها فرزندان خود را لوس بار آورده‌اند. بر اساس نظر سنجی‌ها در میان والدین آمریکایی، حدود دو سوم آن‌ها چنین احساسی را به فرزندان خود داده‌اند. در بیشتر خانواده‌های ما، بزرگ‌ترها کار می‌کنند و تهیه‌ی مایحتاج روزانه به دوش آن‌هاست و فرزندان فقط مصرف کننده هستند. در نتیجه کودکانی خودبین و بی‌ملاحظه پرورش می‌دهند. متأسفانه بیشتر والدین تمایلی به سخت‌گیری در مقابل فرزندان خود ندارند. آن‌ها ترجیح می‌دهند با فرزندان خود رفتاری دوستانه و مهربان داشته باشند و رفتار مقتدرانه را نمی‌پسندند. این امر باعث می‌شود "نه" گفتن به فرزندان دشوار شود و اگر بخواهند کودکان خود را مجاب کنند به مشکل بر می‌خورند. اما از سویی والدینی هستند که درک بهتری از تربیت فرزندان دارند و دست کم تا زمانی که بچه‌ها به جایی برسند صاحب اختیار آن‌ها هستند. از انواع رفتارهای والدین در خانه می‌توان به رفتار مستبدانه، آسان گرفتن بیش از حد و رفتار مقتدرانه و معقول اشاره کرد.

فرهنگ، مهم‌ترین عامل شکل‌گیری شخصیت انسان

می‌دانیم مهم‌ترین عامل شکل‌گیری شخصیت انسان، فرهنگ است. اگر بخواهیم فرزندی مهربان، مؤدب و با شخصیت داشته باشیم نمی‌توانیم به فرهنگ‌سازی جوامع امروزی تکیه کنیم. شبکه‌های اجتماعی، دیدگاه‌های مادی‌گرایانه و تأکید بیش از حد بر مسائل جنسی از جمله شاخصه‌های فرهنگی دنیای امروز ما می‌باشند. اگر از فرزندان خود غافل شویم، در معرض پیام‌های منفی قرار می‌گیرند و این پیام‌ها بر شکل‌گیری ارزش‌ها و شخصیت آن‌ها تأثیر می‌گذارد. آنچه مسلم است، واقعیت دنیای امروز با گذشته بسیار متفاوت است. غافل شدن از فرزندان بیش از آن‌که فکرش را بکنیم در شکل‌گیری شخصیت آن‌ها اثر منفی دارد.