رشته تغذیه در زیر گروه رشتهی علوم تجربی قرار دارد. نوع دانشگاههایی که میتوان در این رشته تحصیل کرد، سراسری و آزاد میباشد. همچنین میتوان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته تغذیه ادامه تحصیل داد.
معرفی رشته
رشته تغذیه از مهمترین رشتههای شاخه پیراپزشکی است که سالانه علاقهمندان کنکوری زیادی را به خود جلب میکند. در قسمتی از سوگندنامه پزشکی آمده که «بگذارید غذایتان نخستین پزشک شما باشد» همین جمله کوتاه، هدف علم تغذیه را برای ما روشن میسازد. علمی که برخلاف سایر علوم در حوزه پزشکی با تکیه بر اصل پیشگیری، گام مهمی در جهت حفظ سلامتی انسانها برداشته است. رشته علوم تغذیه با اصلاح عادات غذایی، نوع و مقدار غذا، بر سبک زندگی ما سهم به سزایی داشته و از این طریق از بسیاری بیماریهای شایع مثل انواع سرطانها جلوگیری کرده و باعث افزایش طول عمر، بهبود بیماریها و سلامت جسم و روح انسان میشود. رشته علوم تغذیه به رژیم درمانی، اصول علم تغذیه، ارزش مواد غذایی و نحوه تغذیه مناسب برای حفظ سلامت میپردازد.
افرادی که علاقهمند به تحصیل در این رشته هستند باید در درسهای زیستشناسی و شیمی دبیرستان قوی باشند تا هم در کنکور موفقیت بیشتری کسب کنند و هم در دانشگاه بتوانند با یک پایه درسی خوب مطالب پیشرفته مرتبط به تغذیه و فیزیولوژی انسان را فرا بگیرند. در واقع علم تغذیه یک علم چند بعدی است و به همین دلیل دانشجوی این رشته باید اطلاعات جامع گستردهای در زمینه بیوشیمی، بیولوژی، جامعهشناسی و روانشناسی بهداشت و شیمی موادغذایی داشته باشد تا بتواند هم رژیم غذایی مناسب را برای درمان بیماریهای مختلف ارائه دهد و هم توانایی شناسایی مشکلات تغذیه جامعه را داشته باشد و سپس براساس مشکلات موجود برنامه غذایی لازم را طراحی، اجرا، نظارت و ارزشیابی کند.
گرایشهای رشته
- کارشناسی: تغذیه بالینی و تغذیه انسانی
- کارشناسی ارشد: تغذیه بالینی، علوم تغذیه، تغذیه ورزشی، علوم بهداشتی در تغذیه، علوم تغذیه در بحران و حوادث غیرمترقبه؛
- دکتری: علوم تغذیه، سیاستهای غذا و تغذیه، بیوشیمی بالینی و سالمندشناسی، نانوفناوری پزشکی، انفورماتیک پزشکی، سلامت در بلایا و فوریتها، سلامت و رفاه اجتماعی، اپیدمیولوژی، مددکاری اجتماعی و گفتار درمانی؛
دانشگاههای برتر
- داخل کشور: دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات، دانشگاه علوم پزشکی بقیهالله، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی زاهدان؛
- خارج کشور: دانشگاه کارولینای شمالی، دانشگاه آریزونا، دانشگاه نوتردام، دانشگاه میشیگان، دانشگاه پوردو، دانشگاه کرنل، دانشگاه نیویورک، دانشگاه فلوریدا، دانشگاه ایالتی اوهایو و دانشگاه تافتز بوستون؛
مهارتهای مورد نیاز
- روحیه خدماتی
- صبر و حوصله بالا
- مهارت ارتباطی مناسب
- آشنایی نسبی با روانشناسی
- ایجاد اشتیاق و انگیزی در مراجعان
- روابط عمومی بالا جهت ارتباط با مراجعان
- توانایی توضیح و آموزش مباحث به افراد مختلف
شرح وظایف مهم
- تشخیص مشکلات تغذیهای
- ارزیابی ارزشهای مواد غذایی
- ارائه برنامه غذایی مناسب به مراجعان
- ارزیابی اثرات برنامه غذایی و تغییر برنامه غذایی در صورت نیاز
- ارائه برنامه و دستورالعمل برای افزایش ارزش غذایی مواد غذایی
- آگاهی از جدیدترین اطلاعات و آخرین تحقیقات مربوط به علم
- ارائه توضیحات کافی در خصوص مسائل مرتبط با تغذیه
بازار کار
رشته علوم تغذیه نسبت به بسیاری از رشتههای علوم پایه در ایران از نظر بازار کار در وضعیت بهتری قرار دارد. با توجه به این که تناسب اندام موضوع بسیار مهمی در جوامع امروزی میباشد. متخصصین تغذیه میتوانند با توجه به گرایشهای رشته خود و مقطع تحصیلی در بخشهای مختلف و کلینیکهای تغذیه و رژیم درمانی به صورت مستقل و یا با همکاری پزشکان متخصص داخلی و ... مشغول به کار شوند. همچنین کارشناسان علوم تغذیه میتوانند با داشتن 3 سال سابقه کار بالینی و اخذ مجوز و شرایط مالی مناسب، مطب خود را تأسیس کنند و به طور خصوصی به فعالیت بپردازند. کسانی که دارای مدرک کارشناسی علوم تغذیه میباشند میتوانند در مراکز تحقیقاتی مشغول بهکار شوند و در آخر کسانی که دارای مدرک دکتری علوم تغذیه میباشند و میتوانند مجوز تأسیس کلینیکهای تغذیه یا رژیم درمانی یا دفترکار را بگیرند و یا به عنوان استاد و عضو هیئت علمی دانشگاههای علوم پزشکی مشغول به کار شوند. میانگین درآمد ماهیانه فارغالتحصیلان این رشته کاملاً بستگی به مدرک تحصیلی آنها و محل خدمت و همچنین کشور محل خدمت دارد.
موقعیت شغلی
سوءتفاهم
شرایط تحصیل در خارج از کشور
رشته علوم تغذیه جزو رشتههای پرطرفدار برای مهاجرت تحصیلی و مهاجرت کاری میباشد. اهمیت دادن زیاد به رشته علوم تغذیه در کشورهای پیشرفته باعث شده است تا آمار مهاجرت از ایران به کشورهای پیشرفته افزایش پیدا کند چرا که تحصیل در خارج از کشور فرصت بهرهمندی از بهترین دورههای آموزشی رشته تغذیه را برای دانشجویان مهاجر فراهم میکند.کشورهای سوئد، کانادا، استرالیا، آلمان، آمریکا، و انگلستان جزو برترین کشورهایی هستند که دانشجویان و متخصصین علوم تغذیه میتوانند برای مهاجرت تحصیلی و یا کاری خود انتخاب کنند.