تفسیر روان‌شناسی از نقاشی کودکان

تفسیر نقاشی کودکان، روان‌شناس‌ها چه می‌گویند؟

روانشناس‌ها معتقدند که نقاشی‌های کودکان درونیات آن‌ها را نشان می‌دهد. مثلاً اگر کودک شما فیلم غمگینی ببیند یا از اتفاقی ناراحت شود، احساساتش را در نقاشی نشان می‌دهد. متخصصان علم روان‌شناسی با مشاهده و تحلیل نقاشی بچه‌ها متوجه شده‌اند که بعضی از رنگ‌ها و الگوها در آثار هنری آن‌ها تکراری هستند. تکراری بودن این موارد به مربی‌ها و والدین کمک می‌کند که نقاشی بچه‌ها را تفسیر کنند. به بیان دیگر، با توجه به این نقاشی‌ها، می‌توان شخصیت کودک و همین‌طور استعدادهای او پی برد. مربی‌ها و مدرسان مدارس علوی هم در بخش فراآموزش سعی می‌کنند در کلاس‌های فراآموزشی، استعدادها و توانایی‌های گوناگون کودکان را کشف کنند.

• رنگ سبز نشان‌دهنده‌ی مفاهیم کلی مثل امید، صلح و حس شوخ‌طبعی است. اگر کودک شما آرام و حساس است، احتمالاً در نقاشی‌هایش رنگ سبز وجود دارد. استفاده بیش‌ازحد از رنگ سبز، تمایل به دیده‌شدن و دوست‌داشته‌شدن را هم نشان می‌دهد. اگر در نقاشی‌های فرزندتان رنگ سبز را به‌وفور می‌بینید، شاید دچار اضطراب است و وابستگی زیادی دارد.
• رنگ آبی این رنگ مفاهیم آرامش و حال خوب را در ذهن متبادر می‌کند. معمولاً کودکان خجالتی، درون‌گرا، حساس و متفکر از این رنگ زیاد استفاده می‌کنند. رنگ آبی خلاقیت کودک را هم افزایش می‌دهد.
• رنگ صورتی نشان‌دهنده‌ی صلح، تعادل و احساسات است. کودکانی که تخیل بالایی دارند و دوست دارند در دنیاهای خیالی زندگی کنند، از رنگ استفاده می‌کنند.

• رنگ زرد نماد شادی، خوش‌بینی، امید و انرژی است. اگر کودک به طور معمول از این رنگ استفاده می‌کند، حالش خوب است و از موقعیتش لذت می‌برد.
• رنگ بنفش ترکیبی از رنگ آبی و قرمز است و تضاد و تمایلات مختلف را نشان می‌دهد. اگر کودک از رنگ بنفش در نقاشی‌هایش استفاده می‌کند، احتمالاً احساسات متناقضی دارد.
• رنگ قرمز در بیشتر نقاشی‌های کودکان وجود دارد. این رنگ را می‌توان به دو روش تفسیر کرد. اگر کودک به‌طور متعادل از قرمز استفاده کند، انرژی و شور زندگی را نشان می‌دهد. اما استفاده بیش‌ازحد از قرمز، نشان‌دهنده احساسات شدید، عدم تعادل، خصومت و پرخاشگری است.
• رنگ مشکی براساس تحقیقات انجام‌شده، رنگ مشکی، اضطراب، ناراحتی و ناامیدی کودک را نشان می‌دهد. بعضی از مطالعه‌ها هم این رنگ را به عزت‌نفس و اعتماد‌به‌نفس نسبت داده‌اند؛ ولی بیشتر روان‌شناس‌ها معتقدند که استفاده بیش‌ازحد از رنگ مشکی در نقاشی کودکان، نشانه خوبی نیست.

تفسیر نقاشی کودکان در سنین مختلف

مربی‌ها و معلم‌های دبستان و پیش‌دبستانی روانشناسی نقاشی کودک را با توجه به سن آن‌ها هم انجام می‌دهند. کودکان 2 تا 4 سال واقع‌گرایی ندارند؛ بنابراین خط‌خطی می‌کنند. آن‌ها با کشیدن خط‌های مختلف اشیایی مثل ماشین و خانه را می‌کشند. بچه‌های 4 تا 7 سال، مشاهده‌های خودشان را نقاشی می‌کنند. درخت، خانه، چهره آدم‌ها و ماشین نقاشی‌های ساده این دوران هستند. نقاشی معروف خانه همراه با گل در این سن کشیده می‌شود. در این سن کودکان خودشان را می‌شناسند و سعی می‌کنند آدم‌ها را به شکل دایره بکشند. آن‌ها در سن 6 سالگی برای مدرسه آماده می‌شوند و احساسات را می‌شناسند؛ بنابراین جزئیاتی مثل گوش، موها، انگشت‌ها و کفش‌ها را هم می‌توانید در نقاشی‌های این سن ببینید. نقاشی کودکان بالای 7 سال، پیچیده‌تر است. آن‌ها آبشار، ستاره دریایی و توپ ساحلی می‌کشند و دوست دارند چهره انسان‌ها را با جزئیات بیشتری نشان دهند.

تفسیر الگوهای تکراری در نقاشی‌های کودکان

یکی از الگوهای ثابت در نقاشی کودکان، خانه است. آن‌ها اطراف خانه، رنگین‌کمان و خورشید می‌کشند. روان‌شناس‌ها معتقدند که وقتی کودک خانه و زندگی‌اش را می‌شناسد و متوجه می‌شود که همراه با پدر و مادرش در یک خانه زندگی می‌کند، در نقاشی‌هایش خانه می‌کشد. جزئیات و نوع کشیدن نقاشی خانه مهم است. بچه‌هایی که اتفاق‌های ناخوشایندی را در خانه تجربه می‌کنند، آن را به شکل زندان می‌کشند. هرچقدر بچه‌ها بزرگ‌تر می‌شوند، جزئیات خانه بیشتر می‌شود. این جزئیات دیدگاه کودک نسبت به خانه و خانواده را نشان می‌دهد. هرچقدر فضای نقاشی شادتر باشد، دیدگاه کودک نسبت به خانواده‌اش هم مثبت‌تر است. بعضی از روان‌شناس‌ها می‌گویند که کشیدن پیاده‌رو جلوی در خانه، تمایل کودک به تعامل با دیگران را نشان می‌دهد. او با کشیدن پیاده‌رو نشان می‌دهد که دوست دارد با جهان اطرافش ارتباط برقرار کند. خورشید و رنگین‌کمان در نقاشی کودکان هم نشانه‌های خوبی هستند و احساس رضایت کودک را نشان می‌دهند.