با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس، کلاس‌های مجازی جایگزین کلاس‌های حضوری شده‌اند. کمبودهای سیستم آموزش مجازی و همچنین نبود برنامه‌ی درسی مشخص، شرایط سختی را برای بعضی دانش‌آموزان و معلمان ایجاد کرده است. با توجه به این‌که باز شدن مدارس وابسته به شرایطی نامعلوم است، آموزش مجازی می‌تواند تعطیلی مدارس را جبران کند، اما با این حال مشکلاتی را نیز به همراه دارد.
مشکلات آموزش آنلاین
امروزه کلاس درس از مدارس به تلفن همراه و رایانه منتقل شده است و دبیران در سراسر کشور ملزم به استفاده از فضای مجازی برای آموزش هستند. این شرایط در حالی به وجود آمد که سیستم آموزشی آمادگی کامل نداشت و زیرساخت‌های مناسبی برای بهره‌مندی دانش‌آموزان از آموزش مجازی فراهم نبود. از طرفی تلفن‌های همراه هوشمند قابلیت‌های یکسانی ندارند و پیام‌رسان‌های داخلی روی بعضی از آن‌ها نصب نمی‌شود. پیام‌رسان‌های خارجی گاهی نیاز به فیلترشکن دارند و هیچ زیرساختی برای آموزش آنلاین در آن‌ها تعبیه نشده است. با در دسترس نبودن فضا به صورت مساوی برای همه‌ی دانش‌آموزان، تعدادی از آن‌ها نمی‌توانند به صورت کامل از آموزش‌های مجازی استفاده کنند و از هم‌کلاسی‌های خود عقب می‌مانند.
آموزش آنلاین بدون ضمانت اجرایی
آموزش آنلاین (برخط) هیچ ضمانتی به معلمان در قبال همکاری دانش‌آموزان ندارد. اولیا نمی‌توانند کنترل کافی روی فرزندانشان برای حضور در کلاس‌های مجازی داشته باشند؛ بعضی والدین از آموزش آنلاین شکایت دارند که باعث وابستگی فرزندانشان به تلفن همراه شده است.دانش‌آموزان به بهانه‌ی کلاس‌های مجازی بعد از اعلام حضور در کلاس‌ها نسبت به درس بی‌توجهی می‌کنند. یکی دیگر از مشکلاتی که در آموزش آنلاین وجود دارد این است که معلمان قادر نیستند همزمان به همه‌ی دانش‌آموزان پاسخ دهند و این موضوع کار را برای آن‌ها سخت‌تر می‌کند.
تداخل بحث‌ها و پرسش‌ها در آموزش آنلاین
در آموزش آنلاین پرسش و پاسخ تأخیر دارد و معمولا دانش‌آموزان بدون آن که بدانند معلم در حال پاسخ دادن به سوال آن‌ها است سوال بعدی را مطرح می‌کنند. این موضوع، کنترل کلاس‌های مجازی را دشوار می‌کند. علاوه بر این معلمان هنگام تکلیف دادن و چک کردن آن‌ها به صورت مجازی تحت فشار قرار می‌گیرند و باید زمان زیادی از روز را صرف این کار کنند. دریافت تکالیف، خود به تنهایی کار بسیار سختی است و معمولا دانش‌آموزان از آن طفره می‌روند. ضعف آموزش آنلاین به این موارد ختم نمی‌شود، چرا که اکثر معلمان از چت کردن دانش‌آموزان در گروه‌هایی خارج از کلاس درسی شکایت دارند و هیچ راه کنترلی برای آن وجود ندارد. این موضوع نه تنها معلمان را دچار مشکل می‌کند بلکه باعث پایین‌تر آمدن کیفیت آموزش آنلاین می‌شود.
حجم بالای مصرف اینترنت در آموزش آنلاین
علاوه بر تمام مشکلاتی که آموزش آنلاین دارد، باید میزان مصرف اینترنت و هزینه‌های آن را نیز در نظر گرفت. آموزش آنلاین متاسفانه هزینه‌ی زیادی برای معلمان و دانش‌آموزان داشته و این مشکل زمانی حادتر می‌شود که بعضی خانواده‌ها توان خرید بسته‌های اینترنتی را نداشته باشند.
تبعیض مضاعف در آموزش آنلاین بین مدارس دولتی و غیردولتی
مدارس غیردولتی به خصوص در مرکز تهران وسایلی مانند تبلت، تلفن همراه هوشمند و لب‌تاپ را جزء لوازم دانش‌آموزان می‌دانند و در محیط مجازی برای آن‌ها کلاس‌های آنلاین برگزار می‌کنند؛ در حالی که معلمان مدارس دولتی به برخی دانش‌آموزان دسترسی ندارند. چند سالی است که باید تدریس در مدارس دولتی هوشمندسازی شود ولی متاسفانه با نصب پروژکتور و حذف گچ و تخته‌سیاه نمی‌توان یک مدرسه را هوشمند کرد. در حقیقت باید دبیران و دانش‌آموزان از امکاناتی مانند اینترنت برای آموزش استفاده کنند که این کار در مدارس غیرانتفاعی انجام شده است. آموزش در مدارس غیرانتفاعی هوشمندسازی شده و همین امر موجب شده تا در این شرایط آموزش آنلاین آن‌ها با مشکلات کمتری روبرو شود. متاسفانه ضعف مدارس دولتی در آموزش آنلاین موجب شده تا بسیاری از مدارس که در مناطق محروم زندگی می‌کنند و دسترسی به اینترنت و فضای مجازی ندارند از آموزش بی‌بهره بمانند. در مدارس غیرانتفاعی نه تنها دانش‌آموزان به تمامی امکانات آموزشی دسترسی دارند، بلکه اولیا آن‌ها نیز در آموزش آنلاین به معلمان کمک می‌کنند و در روند آموزش قرار دارند. معلمان برای دانش‌آموزان خود ویدئو کنفرانس برگزار می‌کنند و همه‌ی دانش‌آموزان از این کلاس‌ها به بهترین شکل استفاده می‌کنند.
سخن آخر
آن‌چه که در آموزش آنلاین نگران کننده است موضوع یادگیری دانش‌آموزان است. این که آموزش‌های آنلاین و یا تلویزیونی تا چه حد منجر به یادگیری می‌شوند مشخص نیست. اما می‌توان گفت در حال حاضر مدارسی که امکانات بیشتری برای معلم‌ها و دانش‌آموزان در نظر گرفته‌اند بازخوردهای بهتری نسبت به سایر مدارس دارند.