با نزدیک شدن به پایان مهلت ثبت نام مدارس و همچنین بالا رفتن آمار مبتلایان کرونا، والدین با دردسرهای جدیدی برای ثبت نام فرزندانشان مواجه شده‌اند. این روزها شهریه‌ی مدارس غیر دولتی و هیئت‌امنایی، مرزبندی‌های آموزش و پرورش برای ثبت نام و کمبود ظرفیت در مدارس دولتی به دغدغه دانش‌آموزان برای سال جدید تبدیل شده است. از آنجاکه نیمی از آموزش در سال تحصیلی گذشته به صورت مجازی بود، آموزش و پرورش با ارزیابی عملکرد آموزشی مدارس 3 سناریوی آموزشی به صورت حضوری، مجازی و ترکیبی را برای سال جاری در نظر گرفته است.
عملکرد آموزشی مدارس در سال گذشته
علیرضا کمرئی - معاون وزارت آموزش و پرورش - در رابطه با عملکرد آموزشی مدارس در سال تحصیلی گذشته گفت: با شیوع کرونا در اواخر سال 98، وقفه‌ای در روند آموزشی کشور ایجاد شد که بلاتکلیفی دانش‌آموزان و نگرانی خانواده‌ها را به دنبال داشت. در همین راستا آموزش و پرورش تصمیم به همراهی با صداوسیما برای ممانعت با این موضوع گرفت. استفاده از این رسانه‌ی ملی نشان دهنده‌ی نگاه حاکمیت به مسئله‌ی تعلیم و تربیت بوده است. بخش دوم آموزش‌ها در فضاهای مجازی و ابتدا به صورت خودجوش از سوی معلمان انجام گرفت که نشان دهنده‌ی تعهد آن‌ها به آموزش و دانش‌آموزان بوده است. اما از آنجاکه زیرساخت مناسبی برای این کار وجود نداشت، ارائه‌ی یک شبکه‌ی آموزشی مستقل برای وزارت آموزش و پرورش چند ماهی طول کشید. نهایتاً در اردیبهشت، شبکه‌ی شاد راه‌اندازی شد و در اختیار معلمان و محصلان قرار گرفت. معاون آموزش و پرورش درباره‌ی اثربخشی و تفاوت آموزش در شبکه‌ی مجازی و تلویزیون گفت: این دو رسانه از نظر تأثیرگذاری با هم تفاوت‌هایی داشتند. متأسفانه برخی دانش‌آموزان لزومی برای دیدن آموزش‌های تلویزیونی نمی‌دیدند. از طرفی در این روش معلم نقشی در تسهیل یادگیری نداشت. به همین دلیل برقراری ارتباط محصل با دبیر برای ما اهمیت زیادی داشت که در برنامه‌ی شاد این امکان را فراهم کردیم. در این فضا همچنین مدرسان می‌توانستند برای افزایش میزان یادگیری از فیلم، عکس و متن نیز استفاده کنند. با وجود مشکلات زیادی که در این چند ماه داشتیم، در ارزیابی نهایی از روند آموزشی، دانش‌آموزان تدریس‌های مبتنی بر برنامه‌ی شاد را اثربخش‌تر می‌دانستند. همچنین برای آن دسته از افرادی که به این شبکه دسترسی نداشتند، از طریق درس‌نامه‌ها شرایطی برای آموزش به صورت خودآموز فراهم کردیم.
دغدغه دانش‌آموزان برای سال جدید
هر ساله با شروع ثبت نام محصلان در مدارس، مشکلات و دغدغه دانش‌آموزان برای سال جدید در رسانه‌ها مطرح می‌شود. اما متأسفانه این مسائل روی دور تکرار است و همچنان خانواده‌ها با آن‌ها درگیر هستند. یکی از جملات آشنایی که در این روزها اکثر والدین می‌شنوند: "جا نداریم" است. بعضی از مادرها می‌گویند: فاصله‌ی مدرسه تا خانه فقط دو یا سه خیابان است، اما به علت مرزبندی‌های آموزش و پرورش فرزندنمان را ثبت نام نمی‌کنند. گاهی اوقات با این که دانش‌آموز در منطقه‌ی تعریف شده نیز زندگی می‌کند ولی به دلیل کمبود ظرفیت، پذیرش نمی‌شود. از طرفی شهریه‌ی مدارس خصوصی و هیئت‌امنایی بالاست و بسیاری از خانواده‌ها توانایی مالی برای پرداخت آن را ندارند. این در صورتی است که مدارس غیرانتفاعی در ازای دریافت شهریه خدمات بیشتری به دانش‌آموزان ارائه می‌دهند. نتایج دانش‌آموزان در امتحانات نهایی خرداد ماه سندی برای این ادعاست. محسن حاجی‌میرزایی - وزیر آموزش و پرورش - در رابطه با مسئله‌ی مرزبندی آموزش و پرورش می‌گوید: باید با جبر جغرافیایی (منطقه‌بندی) مقابله کنیم. دانش‌آموزان باید گزینه‌های بیشتری برای انتخاب داشته باشند. نادر برزگر فرهنگی که در واحد ارزیابی عملکرد و رسیدگی به شکایات مردم در یکی از مناطق آموزش و پرورش تهران فعالیت دارد در رابطه با حل نشدن مشکلات ثبت نامی دانش‌آموزان گفت: چند سالی است که در زمان پذیرش مدارس با سه مسئله‌ی مهم پول، منطقه‌بندی جغرافیایی و تعداد انواع مختلف مدارس مانند تیزهوشان، شاهد، نمونه‌دولتی، هیئت‌امنایی و ... مواجه هستیم. ثبت نام در هر کدام از انواع مدارس شرایط و ضوابط خاص خود را دارد. از آنجاکه در سال تحصیلی جدید احتمال آموزش مجازی مدارس وجود دارد، خانواده‌ها سردرگم هستند و نمی‌دانند فرزندانشان را در چه مدرسه‌ای ثبت نام کنند. وی ادامه داد: براساس دستورالعمل ثبت نام، اولویت با محصلان ورودی و سپس میان‌پایه است. به شرط آن که مدرسه در این مقطع خروجی نیز داشته باشد. در برخی مدارس نیز دیده شده که مدیران برای پذیرش دانش‌آموزان میان‌پایه از خانواده‌ها درخواست مشارکت مالی می‌کنند. به همین دلیل اکثر والدین سعی می‌کنند با پیدا کردن یک فرد آشنا یا گرفتن نامه از منطقه برای ثبت نام اقدام کنند. به همین دلیل بعضی مدارس با اینکه جای خالی دارند ولی از پذیرش دانش‌آموزان خودداری می‌کنند؛ زیرا ظرفیت‌های خالی را برای افراد سفارشی نگه داشته‌اند. برزگر همچنین اظهار داشت: در برخی مناطق مدارسی محبوب می‌شوند. این برندسازی‌ها معمولاً توسط اولیای دانش‌آموزان انجام می‌گیرد. حالا ممکن است این مدرسه‌ها سال‌ها قبل مدیریت خوبی داشته و بر سر زبان‌ها افتاده باشند. بنابراین خانواده‌های زیادی تمایل به پذیرش فرزندانشان در آن مدارس دارند. نادر برزگر برای حل این مشکل پیشنهاد کرد: باید قانون مدارس مبدأ و مقصد تعیین شود. به این صورت که دانش‌آموزی برای رفتن از یک دوره به دوره‌ی دیگر باید در مدرسه‌ی مشخص شده ثبت نام کند. با این کار اختیار پذیرش محصلین از مدیر و منطقه گرفته می‌شود. همچنین برای جلوگیری از فساد مالی شرایط به گونه‌ای فراهم شود که مدیران حق دریافت مستقیم پول را نداشته باشند.
سخن آخر
با توجه به تعطیلی مدارس در سال گذشته و امکان آموزش مجازی مدارس در سال جدید نگرانی اولیا برای تحصیل دانش‌آموزانشان بیش از پیش شده است. در شرایطی که مدارس غیرانتفاعی با تجهیزات فنی آماده بازگشایی و ارائه خدمات هستند، مدارس دولتی هنوز به سیستم‌های هوشمند تجهیز نشده‌اند. از طرفی ظرفیت بالای این مدارس می‌تواند به شیوع بیشتر کرونا کمک کند. البته که ظرفیت مدارس دولتی تکمیل شده است. این در حالی است که هنوز بسیاری از والدین سردرگم هستند و تصمیم نهایی برای ثبت نام فرزندان نگرفته‌اند. برای حل این مشکلات وزارت آموزش و پرورش باید اقدامات لازم را هر چه سریع‌تر انجام دهد تا از نگرانی والدین بکاهد. از طرفی با توجه به وضعیت کرونا در کشور علاوه بر آموزش و پرورش، خانواده‌ها نیز باید خود را برای آموزش مجازی مدارس آماده کنند.