والدین در آشنایی کودکان با زندگی اجتماعی و هم‌چنین فرهنگ‌پذیری آن‌ها در جامعه نقش بسیار مهم و مؤثری دارند. در صورتی که کودکان در یک خانواده‌ی امن و سرشار از آسایش و امنیت بزرگ شوند به افراد موفقی در جامعه تبدیل می‌شوند ولی در غیر این صورت با یک معضل بزرگ به نام افت تحصیلی مواجه می‌شوند که طلاق والدین یکی از عوامل مؤثر در افت تحصیلی کودکان و نوجوانان به حساب می‌آید. طبق تحقیقات انجام شده در این زمینه، ثابت شده است که افت تحصیلی در فرزندان طلاق و کودکانی که در پرورشگاه بزرگ شده‌اند، بیشتر از سایرین بوده، هم‌چنین مشخص شده کودکانی که والدینشان از زندگی با هم راضی نیستند ولی طلاق نگرفته‌اند بیشتر در معرض اضطراب قرار دارند، زیرا این احساس نا امنی در زندگی باعث افزایش اضطراب آن‌ها می‌شود. طبق آمار گزارش شده افت تحصیلی و هم‌چنین اختلال در رفتار اجتماعی کودکان، تا دو سال بعد از طلاق بیش از هر زمان دیگری بر سلامت ذهن و روان آن‌ها تأثیر می‌گذارد و طلاق و جدا شدن والدین از یکدیگر نسبت به جدال آن‌ها قبل از طلاق، تأثیر بسیار بیشتری در یادگیری و افت تحصیلی کودکان دارد. در این مقاله قصد داریم مطالبی را درباره‌ی آثار مخرب طلاق بر فرزندان و راه‌کارهایی برای مقابله و کاهش این آثار برای شما عزیزان ارائه دهیم.
تأثیرات مخرب طلاق در فرزندان
زندگی سرشار از فراز و نشیب‌ها و چالش‌هاست و حتی گاهی اوقات ممکن است در یک خانواده، زن و شوهر به جایی برسند که دیگر نتوانند به هیچ روشی مشکلاتشان را حل کنند و مجبور به طلاق شوند. در این میان اگر والدین طلاق گرفته دارای فرزند باشند هیچ ضمانتی برای آسیب ندیدن او وجود ندارد. بدون هیچ تردیدی می‌توان گفت که کودکان طلاق یک وضعیت بحرانی را با طلاق والدینشان تجربه خواهند کرد و میزان آسیب‌هایی که متحمل می‌شوند کاملأ به سازگاری و شرایط روانی آن‌ها وابسته است. بعضی از کودکان هستند که بعد از طلاق والدین به واسطه‌ی دور شدن از دعوا و هیاهو و فراهم شدن محیطی آرام برای آن‌ها کم‌تر دچار تنش و اضطراب می‌شوند، که آثار طلاق در این کودکان بسیار کم‌تر خواهد بود. ولی باز هم طلاق اثر مخرب خود را بر آن‌ها می‌گذارد و این به معنی بی‌اثر بودن طلاق در این افراد نیست. از جمله آثار مخرب طلاق در کودکان می‌توان به بروز وسواس در بچه‌های طلاق به این صورت که کارهای روزانه‌ی خود را بدون اراده و با تکرار زیاد انجام می‌دهند، افسردگی، اضطراب که ممکن است مانع فعالیت‌های جمعی شود، رفتارهای پرخاش‌گرانه، عصیان طلبی و نافرمانی که با این کار بیشتر در تلاش‌اند احساس خشم خود را به اطرافیان نشان دهند، منزوی شدن، احساس گناه به این دلیل که برخی از آن‌ها خود را مقصر طلاق والدینشان می‌دانند و افت تحصیلی که مهم‌ترین اثر مخرب طلاق در کودکان است و آینده‌ی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اشاره کرد.
راه‌کارهایی برای کاهش استرس و آسیب در فرزندان طلاق
یکی از سخت‌ترین و بزرگ‌ترین اتفاقات زندگی که ممکن است برای کودکان و نوجوانان رخ دهد، طلاق والدین است که طبق نظر روان‌شناسان عدم حضور یکی از والدین در زندگی کودکان و نوجوانان می‌تواند پیامدهای بسیار سخت و سنگینی را برای آن ها در پی داشته باشد که مجبورند تحمل کنند. رفتار درست والدین نسبت به فرزندانشان تأثیر بسیار زیادی بر کاهش اضطراب و آثار منفی طلاق بر آن‌ها دارد. در اینجا می‌خواهیم چند مورد از رفتارهای درست برای کاهش آسیب‌های ناشی از طلاق برای شما بیان کنیم.
به فرزندانتان فرصت دهید
متأسفانه برخی از والدین بعد از طلاق برای به دست آوردن محبت و توجه دوبار‌ه‌ی فرزندشان، بیش از حد و خارج از اعتدال تلاش می‌کنند و در حقیقت با این کار اضطراب عاطفی بدی را به فرزندشان انتقال می‌دهند و آن‌ها را مجبور به صحبت کردن درباره‌ی پدر و مادرشان می‌کنند. این استرس موجب ایجاد یک فشار روانی زیاد در کودکان می‌شود که برای جلوگیری از به وجود آمدن این فشار والدین باید به کودکانشان فرصت دهند تا زخم‌های عاطفی ناشی از طلاق والدینشان را بهبود دهند.
کنترل بیان احساسات
والدینی که طلاق گرفته‌اند معمولأ نسبت به یکدیگر خشم، نفرت و ناراحتی زیادی دارند به همین دلیل تحت تأثیر تنش‌های ناشی از طلاق نیازمند صحبت کردن با دیگران هستند. متأسفانه خیلی از والدین فرزندانشان را برای درد دل انتخاب می‌کنند و همه‌ی نفرت و ناراحتی خود از همسر سابقشان را به او نیز منتقل می‌کنند و دنیای فرزندان خود را با این کار نابود می‌کنند. فرزندان گزینه‌ی مناسبی برای درد دل والدین طلاق گرفته نیستند و اگر این مرزها بین والدین و کودکان رعایت نشود آسیب‌های جدی‌تری به آن‌ها در آینده وارد خواهد شد.
ارتباط با فرزند
یکی از مواردی که والدین باید همیشه به آن توجه داشته باشند، درک کردن فرزندانشان است که بعد از طلاق این موضوع از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود. پدر و مادری که طلاق گرفته‌اند و در هفته فقط برای مدتی کنار فرزندشان هستند باید از نصیحت و انتقاد فرزندشان شدیدأ خودداری کنند و احساسات او را درک کنند. در این شرایط کودکان نیاز دارند که بیشتر شنیده شوند. بنابراین والدین باید سعی کنند فضایی را برای فرزندشان فراهم کنند که بتواند از نگرانی‌ها و احساسات خود برای آن‌ها بگوید تا بخشی از مشکلات عاطفی و روانی‌اش برطرف شود.
روابط با نزدیکان
یکی دیگر از راه‌هایی که می‌تواند به کاهش آسیب‌های ناشی از طلاق در فرزندان کمک کند، ارتباط با اقوام و نزدیکان است ولی باید توجه داشته باشید که از فرزندتان درباره‌ی شما و همسر سابقتان سوالی نپرسند، چرا که این کار موجب افزایش تنش و فشارهای روانی او می‌شود.
ازدواج فرزندان طلاق
فرزندان طلاق نسبت به دیگران بسیار آسیب‌پذیرتر هستند و از طرف دیگر به علت نداشتن الگوی مناسبی از خانواده و روابط زن و مرد ممکن است برای زندگی مشترک آینده‌ی خود بسیار نگران شوند. هم‌چنین برخی از افراد متأسفانه دیدشان نسبت به فرزندان طلاق منفی است و آن‌ها را افرادی رشد نیافته، آسیب‌دیده و به صورت شخصی می‌بینند که قبح طلاق برای آن‌ها از بین رفته و به راحتی می‌توانند به زندگی مشترک خود را پایان دهند، اما این مسائل درباره‌ی همه‌ی فرزندان طلاق صدق نمی‌کند. معمولأ فرزندان طلاق با کمبود محبت از طرف والدین خود مواجه هستند که این کمبود می‌تواند در زندگی مشترک او در آینده تأثیر منفی بگذارد. اما اگر این افراد توسط همسر و خانواده‌ی همسرشان حمایت شوند و به او محبت کنند می‌توانند این مشکلات را به حداقل برسانند. هم‌چنین قبل از شروع زندگی مشترک مطمئن شوید که آسیب‌های روانی ناشی از طلاق را در خود حل و فصل کرده باشد تا بعدأ دچار مشکل نشوید.
سخن آخر
متأسفانه امروزه در جامعه‌ی ما، آمار طلاق بسیار بیشتر از آمار ازدواج شده است و تنها افرادی که از این مسئله آسیب می‌بینند، کودکان و نوجوانان هستند. کودکان طلاق بسیار آسیب‌پذیرتر از سایر کودکان هستند و نوع برخورد دیگران در افزایش یا کاهش این آسیب‌ها تأثیر بسزایی دارد. در این مقاله تلاش کردیم برخی از مواردی را که به کاهش آثار منفی ناشی از طلاق در فرزندان و افت تحصیلی، کمک می‌کنند را بیان کنیم، امیدواریم که برای شما مفید و کارآمد باشد.