رشته علوم آزمایشگاهی در زیر گروه رشته‌ی علوم تجربی قرار دارد. نوع دانشگاه‌هایی که می‌توان در این رشته تحصیل کرد، سراسری، آزاد، غیر انتفاعی و پردیس خودگردان می‌باشد. همچنین می‌توان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته علوم آزمایشگاهی ادامه تحصیل داد.
معرفی رشته
رشته علوم آزمایشگاهی زیرمجموعه‌ای از رشته‌های علوم پزشکی است که نقش بسیاری در بهداشت و کاهش هزینه‌های درمانی دارد. کارشناس علوم آزمایشگاهی در آزمایشگاه با بررسی و آنالیز خون و سایر مایعات و بافت‌های بدن به تشخیص، پیش‌گیری و درمان بیماری‌ها و حفظ سلامت افراد جامعه کمک می‌کند. اطلاعات و نتایج به دست آمده از این آزمایشات، پزشک را در تشخیص بیماری، روند درمان و حفظ سلامت جامعه یاری می‌دهد. این رشته دارای دروس نظری و عملی است و دانشجویان بیشتر وقت خود را در آزمایشگاه‌ها صرف تحقیق و پژوهش می‌کنند؛ از این رو تحصیل در رشته علوم آزمایشگاهی بسیار جذاب و هیجان‌انگیز است زیرا دانشجویان دائما درحال ارزیابی و بررسی روش‌ها و متدهای مورد استفاده در دانشگاه هستند و حتی گاهی موارد ناشناخته‌ای را در آزمایشگاه کشف می‌کنند. لذا نظر به اینکه این رشته دائما درحال تغییر است فارغ‌التحصیلان این رشته باید به نحوی آموزش ببینند که دانش و مهارت کافی برای تطبیق خود با تکنولوژی جدید را داشته باشند.
در نتیجه مأموریت اصلی این رشته تربیت افرادی است که بتوانند در آزمایشگاه‌های بالینی بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی با دانش اختصاصی که آموخته‌اند و با به کارگیری دستگاه‌های الکترونیکی پیچیده و روش‌های متعدد، آزمایشات مختلف را روی خون و یا دیگر مایعات و بافت‌های بدن انجام دهند. دوره کارشناسی پیوسته علوم آزمایشگاهی 7 ترم یا همان 3/5 یا 4 سال طول می‌کشد و نظام آموزشی آن طبق آیین‌نامه آموزشی کاردانی - کارشناسی پیوسته و ناپیوسته مصوب در شورای عالی برنامه‌ریزی علوم پزشکی است. آزمایشگاه‌های بالینی و بهداشتی در طی چند دهه گذشته از بخش کوچک که با چند دستگاه ساده و روش‌های سنتی فیزیک شیمیایی، تبدیل به مراکزی بزرگ با تجهیزات بسیار پیشرفته و شاخه‌های متعدد گردیده است، این تغییرات شگرف و سریع کارکنانی را طلب می‌کند که علاوه بر مجهز بودن به سلاح دانش روز قادر به استفاده از تجهیزات و دستگاه‌های پیچیده الکترونیکی و کامپیوتری و انجام روش‌های جدید تشخیصی و مولکولی باشند. لذا چشم‌انداز بازارکار برای کارشناسان ورزیده و متبحر علوم آزمایشگاهی در حال و آینده، در بستر رو به پیشرفت آزمایشگاه‌های بالینی و بهداشتی، کارخانه‌جات و شرکت‌های تولید و پخش مواد و وسایل آزمایشگاهی بسیار روشن و نمایان می‌باشد.
گرایش‌های رشته
- کارشناسی ارشد: بیوشیمی بالینی، خون‌شناسی، ایمنی‌شناسی، میکروب‌شناسی، قارچ‌شناسی، باکتری‌شناسی، ژنتیک انسانی، انگل‌شناسی، سم‌شناسی و ویروس‌شناسی؛
- دکتری: بیوشیمی، باکتری‌شناسی، ایمنی‌شناسی، ویروس‌شناسی، میکروب‌شناسی، هماتولوژی، سم‌شناسی، مهندسی بافت و فارماکولوژی؛
دانشگاه‌های برتر
- داخل کشور: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دانشگاه علوم پزشکی زابل، دانشگاه علوم پزشکی قم و دانشگاه علوم پزشکی همدان؛
- خارج کشور: دانشگاه راتگزر آمریکا، دانشگاه یوتا آمریکا، دانشگاه رودآیلند، دانشگاه واشینگتن در سیاتل، دانشگاه ایالتی میشیگان، دانشگاه بریتیش کلمبیا، دانشگاه آلبرتا و دانشگاه تورنتو؛
مهارت‌های مورد نیاز
- ذهن پویا و تحلیلی
- مهارت کار با کامپیوتر
- مهارت ارتباطی خوب
- دقت و توجه به جزئیات
- توانایی کار فردی و تیمی
- توانایی برنامه‌ریزی کارها
- توانایی انجام به موقع کارها
- صبر و علاقه به کارهای عملی
- توانایی مدیریت و سازماندهی آزمایشگاه
- توانایی کار در شرایط و محیط آزمایشگاهی
شرح وظایف مهم
- تهیه و تنظیم مقالات علمی و بررسی مقالات و گزارشات
- سرپرستی و هماهنگی فعالیت‌های مربوط
- انجام آزمایش‌های مستقیم و فلوتاسیون، مدفوع، قارچ کچلی و ...
- بررسی و کنترل روش‌های آزمایشی در آزمایشگاه‌ها
- نظارت و سرپرستی بر کلیه امور فنی و اداری و آموزشی
- انجام آزمایش‌های خون‌شناسی، ایمنی‌شناسی و سرولوژی، بیوشیمی و ...
- شرکت در دادگاه‌های مربوط به عنوان کارشناس طبق درخواست
- ارائه راهنمایی به کارخانه‌های تولید دارو به منظور بالا بردن استاندارد
- دریافت نمونه از شخص مورد مطالعه و مرتب‌سازی نمونه‌ها
بازار کار
به طور کلی کارشناسان علوم آزمایشگاهی در تمامی بخش‌های حوزه بهداشت و درمان می‌توانند فعالیت کنند. رشته‌های پیراپزشکی معمولاً دارای بازارکار خوبی هستند که رشته علوم آزمایشگاهی هم ازین قاعده مستثنی نیست و در سال‌های اخیر با رشد نسبتاً خوبی مواجه بوده است. همچنین کارشناسان علوم آزمایشگاهی می‌توانند با ارتقای مدرک تحصیلی و علمی خود، در دانشگاه‌ها به تدریس بپردازند و یا در مراکز تحقیقاتی مشغول پژوهش شوند. با توجه به اینکه کارشناسان علوم آزمایشگاهی هم در بخش خصوصی و هم در بخش دولتی فعالیت دارند، لذا اطلاعات دقیقی از میزان درآمد متخصصین در حوزه علوم آزمایشگاهی کشور در دسترس نیست. اما بیشترین در آمد را فارغ‌التحصیلان دوره دکتری دارند چرا که می‌توانند پس از کسب مجوزهای لازم، اقدام به تأسیس آزمایشگاه کنند و شخصا شروع به کار کنند. علوم آزمایشگاهی در کشور ما از وضعیت خوبی در بحث درآمد برخوردار می‌باشد و همین موضوع افراد زیادی را به سمت این رشته جذب می‌کند. کارشناسان آزمایشگاه با توجه به میزان تجربه، توانایی و توافقی که با کارفرمایان خود می‌کنند، درآمد متفاوتی دارند.
موقعیت شغلی
سوءتفاهم
شرایط تحصیل در خارج از کشور
بسیاری از دانشجویان تمایل دارند در یک دانشگاه خارجی معتبر در رشته مورد علاقه خود تحصیل کنند. انتخاب مقصد تحصیلی یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین انتخاب‌های یک دانشجوی مهاجر است. دانشجویان باید موارد و نکات زیادی را در انتخاب مقصد تحصیلی خود در نظر بگیرند. هزینه تحصیل و زندگی در برخی از کشورها مانند آمریکا و انگلستان بسیار بالا است و بسیار از دانشجویان بین‌المللی نمی‌توانند هزینه تحصیل و زندگی در چنین کشورهایی را تأمین کنند از طرفی شرایط تحصیل و زندگی در برخی از کشورها به خصوص کشورهای اروپایی و آسیایی بهتر و مناسب‌تر است لذا دانشجویان باید شرایط تحصیل و زندگی در کشورهای مختلف را به خوبی و با دقت بررسی کنند تا بتوانند بهترین مقصد تحصیلی را برای خود انتخاب کنند. اکثر دانشگاه‌های معتبر جهان رشته علوم آزمایشگاهی را ارائه می‌دهند و دانشجویان می‌توانند برای تحصیل در این رشته از یکی از این دانشگاه‌ها پذیرش دریافت کنند. آلمان، اتریش، ترکیه، کانادا، آمریکا از جمله کشورهای مناسب برای مهاجرت کارشناسان علوم آزمایشگاهی است.