رشته علوم قضایی در زیر گروه رشتهی علوم انسانی قرار دارد. نوع دانشگاههایی که میتوان در این رشته تحصیل کرد، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری میباشد. همچنین میتوان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در رشته علوم قضایی ادامه تحصیل داد.
معرفی رشته
رشته علوم قضایی تحت عنوان کامل رشته «علوم قضایی و خدمات اداری دادگستری» یکی از رشتههای پرطرفدار گروه آموزشی انسانی است که شرایط خاصی را برای پذیرش دارد. دانشجویان پذیرفتهشده در رشته علوم قضایی همان مفاهیم رشته حقوق را میخوانند. علوم قضایی همانند حقوق، حول حقیابی و برپایی عدالت و معیار قانون میگردد و ناظر بر تمام روابط اجتماعی مردمان یک سرزمین است که آثار حقوقی دارند و به موضوعاتی مثل مالکیت، قراردادها، مسئولیتهای اشخاص، قواعد مربوط به ارث، وصیت، ولادت، اقامتگاه اشخاص، مسئولیتهای ناشی از حوادث و ... میپردازد. تفاوت رشته علوم قضایی با حقوق در این است که پذیرش در رشته علوم قضایی دارای شرایط خاصی است بدین صورت که دانشآموزان پس از انتخاب رشتهی علوم قضایی و خدمات اداری دادگستری در انتخاب رشته کنکور، در صورت داشتن رتبه و تراز مناسب، برای گذراندن مرحله مصاحبه (مصاحبه عقیدتی - سیاسی و مصاحبه روانشناسی) دعوت میشوند.
از میان دانشآموزان چند برابر ظرفیت دعوت شده به مرحله مصاحبه، افرادی که نمره لازم را کسب نموده باشند، برای تحصیل در این دانشگاه انتخاب میشوند و پس از آن دانشجویان برای رسیدن به منصب قضا میبایست پس از گذراندن دوره کارشناسی، در یک دوره کارآموزی شرکت کنند و در صورت اخذ نمرات قبولی در پایان دوره، وارد کار قضایی میشوند یکی از مهمترین مزیتهای رشته علوم قضایی و جذابیت آن بورسیه تحصیلی در دوران تحصیل و استخدام آنها در بخشهای قضایی و حقوقی کشور است. این امنیت شغلی موجب افزایش طرفداران رشته علوم قضایی شده است. هدف از این رشته تربیت نیروی متخصص در جهت ادار ه مشاغلی است که مرتبط با حوزه قضایی و قوه قضائیه کشور میباشد. لازم به ذکر است که دانشگاه علوم قضایی فقط از میان پسران شرکتکننده در کنکور انسانی، دانشجو جذب میکند و تا قبل از سال 96 دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری از کلیه گروههای آزمایشی اقدام به پذیرش دانشجو میکرد اما از آن سال به بعد تنها از داوطلبان کنکور انسانی دانشجو میپذیرد.
لیست شرایط لازم برای پذیرش در رشته علوم قضایی عبارتاند از: داشتن حداکثر 24 سال تمام - معدل کتبی دیپلم حداقل 14 و معدل کل پیشدانشگاهی 14 - تعهد خدمت به قوه قضائیه به مدت 2 برابر دوره تحصیل - عدم اشتغال به کار و تعهد به تحصیل تمام وقت - سلامت کامل جسمی و روانی و نداشتن سوءپیشینه کیفری پذیرش در گزینش عمومی - التزام به ولایت فقیه و مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران - اجرای احکام دین مبین اسلام - داشتن شرایط عمومی آزمون سراسری.
گرایشهای رشته
- کارشناسی ارشد: حقوق تجارت، حقوق ثبت، حقوق جزا و جرمشناسی، حقوق خانواده، حقوق خصوصی و حقوق عمومی؛
- دکتری: حقوق و فقه اسلامی؛
دانشگاههای برتر
- داخل کشور: دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری تهران؛
- خارج کشور: دانشگاه ملبورن، دانشگاه نیویورک، دانشگاه کلمبیا، دانشگاه برکلی، دانشگاه کالیفرنیا، دانشگاه استنفورد، دانشگاه ییل، دانشگاه کمبریج، دانشگاه آکسفورد و دانشگاه هاروارد؛
مهارتهای مورد نیاز
- فن بیان خوب
- قدرت استدلال بالا
- داشتن حافظه قوی
- روحیه قوی و عدالتجو
- علاقهمند بودن به حرفه
- دقت بالا و توجه به جزییات
- اعتماد به نفس و جسارت بالا
- تسلط و آشنایی کامل در قوانین و امور حقوقی
- آشنایی با علوم جامعهشناسی و روانشناسی و علوم فلسفه
- داشتن صداقت و امانتداری نسبت به موکل و سازمان مافوق خود
- تسلط به زبان و ادبیات فارسی و زبان انگلیسی، فرانسوی و یا عربی
شرح وظایف مهم
- وکالت دعاوی خصوصی و دولتی
- اجرای احکام ( مدنی و کیفری)
- سرپرستی محجورین فنی و حقوقی
- ریاست جلسه دادگاه و حفظ نظم آن
- تحریر دعاوی شامل بازپرسی و دادیاری
- تنظیم قراردادهای اقتصادی و بازرگانی داخلی و خارجی
- ارائه مشاوره حقوقی به سازما نهای دولتی و وزارتخانهها
- نوشتن و تنظیم قراردادهای اقتصادی و بازرگانی داخلی و خارجی
- نظارت بر قانونی بودن رویهها و روشهای بازجویی، رفتار با متهم
- تحریر ادله مانند معاینه محل و استماع گواهان محلی و استماع اظهارات متداعیان
بازار کار
دانشجویان در طی دوران تحصیل خود میتوانند از همان ابتدا به صورت کارآموز در قوه قضائیه فعالیت کنند و استخدام شوند. ضمن اینکه سنوات تحصیلی دانشجویان جزئی از سابقه خدمتشان محسوب میشود. فارغالتحصیلان رشته علوم قضایی میتوانند پس از پایان تحصیلات خود در زمینه توانمندیهایی که در دوران تحصیل خود کسب نمودهاند فعالیت نمایند. همچنین با توجه به اینکه دانشجویان علوم قضایی، تمامی دروس تخصصی رشته حقوق را نیز مطالعه میکنند، میتوانند موقعیتهای شغلی فارغالتحصیلان حقوق را نیز داشته باشند. در واقع میتوان گفت فارغالتحصیلان علوم قضایی امنیت شغلی دارند و بعد از اتمام تحصیل در بخشهای قضایی و حقوقی دولتی مشغول به کار میشوند. قضاوت شغلی پرمخاطره و حساس است چرا که قاضیها در طول مدت اشتغال خود با رایهایی که برای انواع پروندههای قضایی صادر میکنند، گاهی در معرض خطرات و تهدیدهایی قرار میگیرند. برخی معتقدند میزان درآمد قضات در ازای این خطرات و تهدیدهای احتمالی کافی نمیباشد. طبق قانونی که چند سال پیش تصویب شد، حقوق قضات و اعضای هیات علمی دانشگاهها در قانون مدیریت خدمات کشوری به صورت مشابه محاسبه میشود. حقوق قاضیها بر اساس میزان تحصیلات، سوابق و منصبی که دارند، متفاوت است.
موقعیت شغلی
سوء تفاهم
شرایط تحصیل در خارج از کشور
از آنجایی که تحصیل در رشته علوم قضایی شامل گرایشهای حقوق اسلامی و حقوق مدنی کشورمان است لذا دانشجویان متقاضی تحصیل در خارج از کشور که قصد بازگشت به ایران و اشتغال به کار بعد از دوران تحصیلی خود را دارند میبایست با توجه به علاقهمندی خود به دنبال کشور و دانشگاهی باشند که گرایشهای مرتبط با بازار کار رشته علوم قضایی در کشورمان را داشت باشد در این صورت خواهند توانست قوانینی را که در طول تحصیل خود آموختهاند را اعمال کرده و یا از آنها دفاع کنند. کشورهایی نظیر کانادا، آمریکا، روسیه، آلمان، انگلیس، ترکیه و فرانسه از جمله کشورهای برتر در رشته حقوق و علوم قضایی میباشند. اگر بخواهیم سایر کشورهای اروپایی را در مقام مقایسه در رشته تحصیلی حقوق و علوم قضایی با کشور ترکیه قرار دهیم، باید بگوییم تفاوت اساسی در ارائه دروس اصلی این دانشگاهها وجود دارد اما برای یک دانشجوی ایرانی تحصیل در کشور ترکیه مزیتهای زیادی نسبت به سایر کشورهای اروپایی دارد یکی از این مزایا میتواند نزدیکی جغرافیایی و همینطور نزدیکی فرهنگی و دینی مردم ایران و مردم ترکیه باشد.