اهمال کاری در درس خواندن به این معناست که دانش‌آموزان با خیال‌پردازی و توجیه‌های درونی برنامه‌های مطالعاتی خود را به تعویق می‌اندازند. از این رو با دلایلی که فقط از دیدگاه خودشان منطقی است، دست از تلاش بر می‌دارند. این رفتار باعث بروز بی‌انگیزگی در مطالعه می‌شود. حال تصور کنید دانش‌آموزان کنکوری بخواهند درس خواندن را به تعویق بیندازند؛ بدون شک این عمل تأثیر بسیاری بر رتبه و نتیجه‌ی نهایی آن‌ها خواهد گذاشت. البته تنبلی با اهمال کاری بسیار متفاوت است. افراد تنبل تمایل به انجام هیچ کاری ندارند. در حالی که اشخاص اهمال‌کار فقط انجام برخی امور را به تعویق می‌اندازند. آن‌ها در حقیقت فقط در نحوه‌ی اولویت‌بندی کارها و ایجاد تعادل بین امور مشکل دارند. اما چگونه می‌توان بر اهمال کاری در کنکور غلبه کرد؟
علل اصلی اهمال کاری در کنکور چیست؟
در طول تاریخ ایده‌های اکتشافات و پیشرفت‌های بشری به ذهن بسیاری از افراد خطور کرده است اما متأسفانه فقط تعداد اندکی دست به کار شده و به هدف نهایی رسیده‌اند. در حقیقت علت اصلی اهمال کاری در کنکور را می‌توان به وسواس در انتخاب منابع مطالعاتی، استرس و اضطراب و بی‌علاقگی به درس خاصی ربط داد. اما چرا اهمال کاری در درس خواندن وجود دارد؟ 1- توجیه درونی شاگردان ممتاز مدارس متأسفانه گاهی شاگرد اول‌های مدارس، کنکور را همانند امتحانات پایانی می‌بینند. آن‌ها معتقدند که به همه‌ی مطالب درسی را به خوبی مسلطند و با همین باور در درس خواندن کوتاهی می‌کنند. در حالی که داشتن نمرات بالا به منزله‌ی کسب رتبه‌ی عالی نیست. در ایران حدود 22 هزار متوسطه‌ی دوم وجود دارد. اگر هر کدام از مدارس تنها یک شاگرد ممتاز داشته باشند، در کل 22 هزار دانش‌آموز شاگرد اولی در کشور وجود دارد اما این تعداد بدون شک نمی‌توانند به رتبه و رشته‌ی مدنظرشان برسند. بنابراین برای موفقیت در کنکور دانش‌آموزان باید بدانند که شاگرد اول بودن و داشتن نمرات بالا هیچ تضمینی برای کسب رتبه‌ی برتر نیست. برای رسیدن به هدف باید بسیار تلاش کرد. 2- برنامه‌ریزی غیراصولی و بدون توجه به توانایی‌های فردی عدم برنامه‌ریزی مناسب و بی‌توجهی به توانایی‌های فردی از دیگر دلایل اهمال کاری در درس خواندن محسوب می‌شوند. دانش‌آموزانی که تا سال گذشته زمان کمی به درس خواندن اختصاص می‌دادند، حالا به یک‌باره در برنامه‌ریزی روزانه 12 ساعت را به مطالعه اختصاص می‌دهند. از آن‌جایی‌که این گروه از افراد توانایی اجرای برنامه را ندارند، مدام در درس خواندن تعلل می‌کنند. از این رو برنامه‌ریزی اصولی و متناسب با توانایی‌های فردی از راه‌های اصلی غلبه بر اهمال کاری در درس خواندن به شمار می‌رود. داوطلبان باید با تکنیک‌های صحیح مطالعه‌ی هر درس آشنایی کافی داشته باشند. 3- به دنبال نقاط عطف و تعلل در شروع کردن متأسفانه بسیاری از دانش‌آموزان برای آن که کوتاهی خود را توجیه و وجدانشان را آرام کنند، به دنبال نقاط عطف در مسیر کنکور هستند. مثلاً می‌گویند: «از فردا شروع می‌کنم»، «از آزمون بعدی کولاک می‌کنم» و ... گاهی این نقاط به حدی زیاد می‌شوند که سال تمام می‌شود و آن‌ها هیچ اقدامی نمی‌کنند. برای موفقیت نباید کار امروز را به فردا واگذار کرد. دانش‌آموزان باید خود را همیشه در بهترین شرایط تصور کنند. یعنی زمانی که تصمیم می‌گیرند، همان لحظه نیز شروع کنند. برای رسیدن به هدف نباید منتظر یک شروع عالی بود. در حقیقت کمبود امکانات و شرایط محیطی نباید بهانه‌ای برای اهمال کاری در کنکور باشند.دانش‌آموزان باید همه‌ی وسواس‌ها را کنار بگذارند و با هر آن‌چه در دسترس است شروع به مطالعه کنند.
راه‌کارهایی برای غلبه بر اهمال کاری در درس خواندن
برای غلبه بر اهمال کاری در کنکور قبل از هر چیزی باید اراده‌ی قوی داشت. خواندن تکنیک‌های مقابله با این رفتار بدون عملی کردن آن‌ها هیچ سودی نخواهد داشت. به همین دلیل از داوطلبین کنکوری می‌خواهیم با عزم و اراده‌ای قوی این راه‌کارها را اجرایی کنند، تا به مرور زمان متوجه تغییرات فوق‌العاده در خود شوند. در این بخش تکنیک‌های مفیدی برای غلبه بر اهمال کاری در درس خواندن ارائه می‌دهیم. 1- افزایش خودآگاهی افزایش خودآگاهی به این معناست که داوطلبی نسبت به سود و زیان‌های اهمال و سستی در مطالعه آگاهی پیدا کند. با کوتاهی کردن در انجام یک کار شاید در لحظه حس خوب و شادمانی به فرد دست دهد اما در آینده حسرت‌های زیادی را نیز به همراه خواهد داشت. در حقیقت اغلب انسان‌ها زشتی‌های اهمال کاری را نمی‌بینند. همین موضوع باعث می‌شود که به سمت اهدافشان نروند. در حالی که با کمی تأمل در این زمینه متوجه آسیب‌ها و ضررهای آن خواهند شد. بنابراین در قدم اول باید آگاهانه به این مسئله نگاه کرد و خودآگاهی را افزایش داد. دانش‌آموزان باید سود و زیان‌های تنبلی و سستی را روی کاغذ بنویسند و سپس برای شروع مجدد تصمیم بگیرند. 2- دوری کردن از محرک‌ها بسیاری از افراد بعد از بیدار شدن ابتدا پیغام‌ها، اینستاگرام و شبکه‌های مجازی تلفن همراهشان را بررسی می‌کنند. به این‌گونه رفتارها که به صورت ناخودآگاه ذهن به انجام آن‌ها عادت کرده است، اصطلاحا شرطی شدن می‌گویند. اهمال کاری نیز به همین صورت است. در زندگی هر فرد محرک‌های وجود دارند که منجر به سستی و کوتاهی در انجام کارها می‌شوند. داوطلبین باید این محرک‌ها را به خوبی شناسایی کرده و آن‌ها را تغییر دهند. مثلا اگر فردی بعد از خوردن ناهار خواب آلوده می‌شود، بهتر است ناهار سبک بخورد یا بخشی از غذای خود را کنار بگذارد. 3- مدیریت اولویت‌ها متأسفانه اکثر افراد کمال‌گرا با خود می‌گویند: «حالا که دارم برنامه‌ریزی می‌کنم، پس همه چیز را با هم شروع می‌کنم». مثلاً اگر کسی قصد یادگیری زبان، موسیقی، ورزش کردن و ... را دارد، همه‌ی کارها را به صورت همزمان انجام می‌دهد. این کار نه تنها انرژی زیادی از افراد می‌گیرد، بلکه باعث می‌شود که آن‌ها همه‌ی کارها را نصفه رها کنند. از این رو برای مقابله با تنبلی باید اولویت‌ها را مدیریت کرد. به این صورت که فرد لیستی از علایق و اهداف را تهیه کند. سپس از بین آن‌ها مهم‌ترینشان را کنار بگذارد. در نهایت از بین مهم‌ترین‌ها فقط سه اولویت را برای برنامه‌ریزی و به ثمر رساندن انتخاب کند. اگر اولویت‌ها بیش از سه مورد باشند، بدون شک افراد در به اتمام رساندن آن‌ها دچار مشکل خواهند شد. 4- قورت دادن قورباغه‌ی بزرگ یکی از تکنیک‌های کاربردی در غلبه بر اهمال کاری در درس خواندن، تعیین قورباغه بزرگ است. قورباغه‌ی بزرگ در حقیقت همان کار بزرگ و سختی است که افراد مدام به تعویق می‌اندازند. در حالی‌که انجام آن بیشترین لذت و بهترین نتیجه را به آن‌ها می‌دهد. یکی از دلایل این که اکثر انسان‌ها گاهی اوقات حال خوبی ندارند، آن است که اهداف بزرگی را فدای اولویت‌های بی‌ارزش می‌کنند. برای داوطلبان نیز هدف اصلی یا همان قورباغه‌ی بزرگی که باید قورت دهند، کنکور است. بنابراین درس خواندن باید همیشه در اولویت کاری آن‌ها باشد. 5- مواجه شدن با بدترین حالت ممکن یکی از تکنیک‌های غلبه بر اهمال کاری مواجه شدن با بدترین حالت ممکن است. به این منظور که فرد در ذهنش بدترین شرایط مثلاً «شکست در کنکور» را تصور کند و با خود بگوید: حالا چه؟ چه کارهایی می‌توانستم انجام دهم ولی ندادم؟ برای جبران این شکست چه کارهایی می‌توانم انجام دهم؟ سپس همان کارها را الان انجام دهد.