ماهی یک ماده‌ی غذایی بسیار مفید است که در مناطق شمالی و جنوبی کشور، مناطقی که در کنار دریا واقع شده‌اند، وجود دارد و یکی از غذاهای اصلی این مناطق نیز به حساب می‌آید. ماهی دارای مواد مغذی مفید و ضروری است که نوع چربی موجود در آن، ارزش غذایی ماهی را از دیگر مواد غذایی متمایز کرده است. ماهی و سایر محصولات دریایی با این که جز مواد غذایی حیوانی به حساب می‌آیند اما چربی موجود در آن‌ها با سایر محصولات حیوانی متفاوت است. مواد غذایی حیوانی دارای چربی‌های اشباع شده هستند که باعث بالا رفتن کلسترول خون می‌شوند. استفاده‌ی بیش از حد از مواد غذایی حیوانی و به تبع آن مصرف چربی‌های حیوانی، سلامت قلب و عروق افراد را به خطر می‌اندازد و در نهایت باعث سکته‌های قلبی و مغزی می‌شوند. اما نوع چربی که در ماهی و سایر محصولات دریایی وجود دارد مشابه مواد گیاهی است. آن‌ها حاوی اسیدهای چرب اشباع نشده به نام امگا 3 هستند که برای بدن انسان بسیار مفید و ضروری است. امگا 3 در کنترل و پیش‌گیری از بیماری‌ها، بهبود اختلالات و عوارض مختلف نقش بسیار مهم و سازنده‌ای را ایفا می‌کند.
چند دلیل برای قرار دادن ماهی در برنامه‌ی غذایی
ارزش غذایی ماهی بسیار بالاست و نقش بسیار مهمی در سلامت روحی و جسمی انسان دارد، ولی متأسفانه برخی افراد علاقه‌ای به خوردن ماهی ندارند و آن را از برنامه‌ی غذایی خود حذف می‌کنند. پس اگر شما هم جزء این دسته از افراد هستید؛ حتمأ این مطلب را کامل بخوانید و با خواص ماهی آشنا شوید، شاید برای حفظ سلامت خود خوردن ماهی را نیز در برنامه‌ی غذاییتان قرار دهید.
داشتن قلبی سالم و مقاوم
ماهی به دلیل داشتن امگا 3 باعث تقویت قلب و کاهش خطرات ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود. این نوع چربی هم‌چنین موجب کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های پرفشاری خون، افزایش کلسترول، تری‌گلیسرید و ... می‌شود. به همین دلیل مصرف ماهی و سایر محصولات دریایی برای سلامت قلب و عروق به میزان دو بار در هفته توصیه می‌شود.
کاهش قند خون
طبق مطالعات انجام گرفته بر روی خواص ماهی، مشخص شده است که امگا 3 با منشأ دریایی در مقابله با دیابت و عدم تحمل گلوکز بسیار مؤثر است، به این صورت که خوردن ماهی و امگا 3 موجود در آن باعث می‌شود که سلول‌های بدن نسبت به انسولین حساس شوند که در نهایت منجر به کاهش قند خون می‌شود. بنابراین افرادی که مبتلا به دیابت هستند باید ماهی را در دسته‌ی غذاهای اصلی خود قرار دهند. البته افراد دیابتی باید توجه داشته باشند که از خوردن ماهی‌های وحشی که سرشار از جیوه هستند خودداری کنند چرا که این ماهی‌ها خود عامل بیماری دیابت نوع 2 هستند. در نتیجه مصرف ماهی دو بار در هفته برای افراد در معرض ابتلا به دیابت نیز توضیه می‌شود.
افزایش استحکام استخوان‌ها
همان‌طور که می‌دانید اکثر افراد مسن دچار پوکی استخوان هستند، به این دلیل که با افزایش سن، حجم استخوان‌ها کاهش می‌یابد. برای جلوگیری از مشکل پوکی استخوان، بدن انسان به دو ماده‌ی معدنی مکمل و اساسی به نام کلسیم و فسفر نیاز دارد که بخش بسیار مهمی از استخوان را تشکیل می‌دهند. این دو ماده در ماهی به خصوص در ماهی روغن، کپور و آزاد به وفور یافت می‌شود. بنابراین مصرف این ماهی‌ها مانع از پوکی استخوان در سن‌های بالا می‌شود.
تقویت ضریب هوشی
طبق تحقیقات انجام گرفته مشخص شده که ماهی باعث تقویت ضریب هوشی در نوجوانان می‌شود. خیلی از افراد بر این عقیده‌اند که فسفر موجود در ماهی باعث تقویت ضریب هوشی می‌شود چرا که بخش اعظم مغز از فسفر تشکیل شده است. اما وجود امگا 3 در ماهی باعث بهبود عمل‌کردهای مغزی می‌شود و فواید بسیاری برای سلامت مغز دارد. اسیدهای چرب امگا 3 تأثیر بسیار زیادی بر پیش‌گیری از تحلیل‌های شناختی دارند. از طرف دیگر فسفر در بدن معمولأ به شکل فسفات سدیم، پتاسیم و یا کلسیم وجود دارد که بخش اعظم آن در استخوان‌ها وجود دارد. در نتیجه، مصرف ماهی برای افزایش عمل‌کرد مغزی به خصوص در نوجوانان کنکوری بسیار توصیه می‌شود.
تأخیر در بروز چین و چروک
یکی از علائم پیر شدن وجود چین و چروک در صورت و بدن است که به علت عدم تعادل بین تولید رادیکال‌های آزاد و دریافت آنتی‌اکسیدان‌ها به وجود می‌آیند. افزایش رادیکال‌های آزاد باعث تسریع در پیر شدن سلول‌ها می‌شوند و از طرف دیگر آنتی‌اکسیدان‌ها به دلیل کم بودن، توان مقابله با عمل‌کرد رادیکال‌های آزاد را ندارند. اسیدهای چرب امگا 3 که در ماهی وجود دارند باعث کاهش آسیب‌های رادیکال‌های آزاد می‌شوند. به این صورت که انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی با خاصیت آنتی‌اکسیدان مانند ویتامین A ، E، سلنیوم و روی را به بدن می‌رساند و باعث تأخیر در بروز چین و چروک می‌شود.
حفظ سلامتی
خوردن ماهی به صورت منظم باعث تقویت لنفوسیت‌های B که وظیفه‌ی مقابله با ویروس‌ها و باکتری‌های وارد شده به بدن را دارند شده و در نهایت باعث افزایش سرعت بهبود بیماری‌ها می‌شود. ماهی هم‌چنین به دلیل دارا بودن ویتامین‌های B ،D و فسفر باعث ایجاد حس سرزندگی و تحرک در افراد می‌شود. ماهی برای زنان باردار بسیار مفید است و خطر تولد زودرس جنین را کاهش می‌دهد. البته باید توجه داشته باشید که از ماهی‌های وحشی مانند آزاد و تن که دارای جیوه هستند استفاده نکنید زیرا سلامت جنین را به خطر می‌اندازند.
کاهش استرس و درمان افسردگی
اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی و سایر آبزیان در درمان افسردگی بسیار مؤثر هستند به طوری که روغن ماهی شهرت زیادی در مقابله با افسردگی‌های جزئی و حتی پیشرفته دارد. امگا 3 موجود در ماهی باعث بهبود در تکثیر هورمون‌های سروتونین، ملاتونین و آندورفین که در لذت و آرامش‌بخشی بسیار مؤثرند، دارد. خوردن ماهی هم‌چنین باعث کاهش استرس، افزایش انرژی و آرامش بدن نیز می‌شود.
سخن آخر
ماهی و مواد غذایی دریایی به دلیل وجود اسیدهای چرب امگا 3 فواید زیادی برای سلامت بدن دارند. خوردن ماهی می‌تواند در لاغری افراد نیز مؤثر باشد زیرا کالری کمی دارد ولی انرژی بسیار زیادی به بدن وارد می‌کند. از طرف دیگر خوردن ماهی باعث می‌شود که زودتر حس سیری به انسان دست دهد و تا مدت زیادی احساس ضعف و گرسنگی در افراد ایجاد نمی‌کند. بنابراین ماهی یک ماده‌ی غذایی بسیار سالم برای افرادی است که می‌خواهند لاغر شوند و سالم بمانند. هم‌چنین سعی کنید کمتر از ماهی‌هایی که سرشار از جیوه هستند استفاده کنید زیرا این ماده‌ی شیمیایی باعث به وجود آمدن آسیب‌های عصبی به خصوص در کودکان می‌شود. بهتر است بیشتر از ماهی‌های آب‌های سرد، ماهی‌های چربی‌دار مانند سالمون، ساردین، ماهی‌های تن و قزل‌آلا استفاده کنید که برای سلامت بدن بسیار مفید هستند.