مدرسه دارالفنون، تاریخچه‌ی تعلیم و تربیت کشور

مدرسه دارالفنون یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین آثار تاریخی در ایران به شمار می‌آید. مدرسه دارالفنون در تاریخ تعلیم و تربیت کشورمان بسیار مؤثر بوده و هست ولی متأسفانه از این مکان استفاده‌ی شایسته‌ای نشده است. این در حالی است که در کشورهای دیگر، مکان‌هایی مانند دارالفنون را به موزه تبدیل کرده و از آن‌ها استفاده‌های کاربردی می‌شود. در حقیقت مدرسه دارالفنون را می‌توان تاریخچه‌ی آموزش در ایران دانست که در آن، بسیاری از اتفاقات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مهم کشور رخ داده است. از دارالفنون در زمان فعالیتش 32 وزیر و 7 نخست وزیر فارغ‌التحصیل شدند؛ پس می‌توان در این زمان از دارالفنون برای تربیت نیروی انسانی استفاده کرد.

گاهی اوقات یک مدرسه می‌تواند یک کشور را نجات دهد

در حقیقت دارالفنون از نظر تاریخی این درس را به ما می‌دهد که اگر مدارس نقش خود را به خوبی ایفا کنند، گاهی اوقات یک مدرسه می‌تواند یک کشور را نجات دهد. دومین درسی که دارالفنون به ما می‌دهد این است که مدرسه را نباید از جامعه جدا ببینیم و برای آن برنامه‌ریزی کنیم. امیرکبیر دارالفنون را با توجه به نیازهای جامعه تأسیس کرد و بر اساس مشکلاتی که در آن زمان وجود داشت 7 رشته‌ی تحصیلی را در دارالفنون دایر کرد. در آن زمان جامعه از نظر بهداشت، درمان، دارو، نظام و اقتصاد دچار مشکل بود و امیر کبیر برای رفع آن‌ها بعضی رشته‌های تحصیلی را ایجاد کرد. معلمان و اساتید دارالفنون ابتدا از کشورهای دیگر استخدام شده بودند و بعد از دو سال از فارغ‌التحصیلان 7 رشته برای اصلاح جامعه استفاده کردند.

آگاهی بیشتر درباره‌ی تاریخ مدرسه

مشکلی که متأسفانه امروزه گریبان جامعه‌ی ما را گرفته این است که تعداد رشته‌های غیر کاربردی و فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف به حدی زیاد هستند که برای همه‌ی آن‌ها شغل به اندازه‌ی کافی وجود ندارد. در نتیجه از دارالفنون باید به عنوان الگویی برای جامعه و دانش آموزان استفاده کرد و بهترین راه کاربردی کردن این مکان تاریخی تبدیل آن به موزه‌ی تعلیم و تربیت است. هم‌چنین باید بخش‌هایی از تاریخ دارالفنون در کتاب‌های تاریخ دانش آموزان آورده شود تا آگاهی بیشتری درباره‌ی تاریخ مدرسه و تعلیم و تربیت بدانند و کاربرد علم و دانش را بیشتر درک کنند.

مدرسه دارالفنون اولین دانشگاه ایران

مدرسه دارالفنون اولین دانشگاه و یکی از بهترین جاذبه‌های گردشگری در تاریخ ایران است. امیرکبیر قبل از احداث مدرسه دارالفنون در سال 1244 قمری به روسیه سفر کرد و مدارس و حوزه‌های علمیه‌ی بسیاری را مشاهده کرد و بعد از بازگشت به ایران تصمیم به ساخت مدرسه دارالفنون گرفت. دارالفنون دارای 50 اتاق است که همه‌ی آن‌ها برای آموزش و هرکدام مختص یک درس می‌باشند. مدرسه دارالفنون علاوه بر تاریخچه‌ی دور و درازی که دارد، دارای معماری بسیار زیبایی نیز است که توجه همه را به خود جلب می‌کند و هر ساله تعداد زیادی از گردشگران این مکان را به عنوان هدف قرار می‌دهند. هدف از احداث دارالفنون افزایش سطح آگاهی و علم مردم معمولی کشور بوده که در ابتدا با مخالفان بسیاری روبرو شد ولی با همت و تلاش امیرکبیر، صدراعظم آن زمان احداث شد.

امیرکبیر، یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های تاریخی ایران

امیرکبیر یکی از محبوب‌ترین و مهم‌ترین شخصیت‌های تاریخی ایران است که بدون شک همه‌ی شما او را می‌شناسید. امیرکبیر فردی دانا و عالم بود که ناصرالدین‌شاه برای افکار و عقاید او ارزش بسیار زیادی قائل بود. وی برای ترویج علم و دانش در جامعه، تصمیم به احداث مدرسه دارالفنون گرفت که مخالفان زیادی پیدا کرد؛ ولی در نهایت توانست تایید ناصرالدین‌شاه را برای احداث دارالفنون بگیرد. امیرکبیر در دوران ناصرالدین‌شاه به مدت 3 سال و 3 ماه صدراعظم بود که به دست مخالفان درباری 13 روز بعد از احداث دارالفنون به قتل رسید و متأسفانه نتوانست در زمان افتتاح آن حضور داشته باشد. اما از آن جایی که بنای اصلی دارالفنون توسط امیرکبیر احداث شد، ساخت دارالفنون به نام او ثبت شد. ساخت دارالفنون بعد از فوت امیرکبیر متوقف شد ولی سال‌ها بعد درباریان دوباره تصمیم به ساخت آن گرفتند. زیرا بعد از شکست ایران و روسیه متوجه شدند که دلیلی اصلی شکست ایران عدم آگاهی و علم مردم بوده است. بنای اصلی مدرسه دارالفنون توسط میرزا رضا مهندس‌باشی که یکی از مهندسان حرفه‌ای در زمان خود بوده، بنا شد.

تأسیس دارالفنون در تاریخ ششم دی ماه سال 1230

مدرسه دارالفنون در تاریخ ششم دی ماه سال 1230 در دوران ناصرالدین شاه و با حضور ناصرالدین‌شاه، آقا خان نوری (صدراعظم جدید بعد از امیرکبیر)، گروهی از دانشمندان، معلمین ایرانی و اروپایی و جمعی از دانش آموزان تأسیس شد. دارالفنون از زمان تأسیس تا کنون در خیابان ناصرخسرو همانند الماسی می‌درخشد. متأسفانه امروزه از این مکان تاریخی فقط به عنوان یک ساختمان اداری استفاده می‌شود که بازدید از آن برای عموم مردم و گردشگران آزاد است. دارالفنون در روزهای ابتدای تأسیس فقط 30 دانش آموز داشت که به مرور زمان بر تعداد آن‌ها اضافه شد، تا این که بعد از گذشت 2 سال از زمان تاسیس تمامی 50 کلاس آن پر شد. اکثر معلمان و اساتید دارالفنون از کشورهای اتریش، آلمان و فرانسه بودند.

موقعیت جغرافیایی دارالفنون

درب اصلی این مدرسه ابتدا در خیابان الماسیه قرار داشت و بعدها به خیابان ناصرخسرو منتقل شد. همه‌ی راهروها و اتاق‌های دارالفنون دارای کنده‌کاری و گچ‌کاری‌های بسیار زیبایی هستند. ابعاد همه‌ی اتاق‌ها یکسان و به شکل مربعی در ابعاد 4*4 متر می‌باشند که جلوی هر اتاق یک ایوان قرار دارد و به زیبایی آن افزوده است. مکان نشستن اساتید و معلمین در اتاق‌ها مشخص و کمی بالاتر از کف کلاس قرار دارد تا معلمان یا اساتید بتوانند به راحتی بر همه‌ی دانش آموزان اشراف داشته باشند. کف اتاق نیز با سنگ پوشیده شده که دانش آموزان بر روی فرشی که روی سنگ ها پهن شده می‌نشستند.

معماری زیبای دارالفنون

در حیاط دارالفنون یک حوض بسیار زیبا وجود دارد که امروزه برای زیبایی بیشتر آن از یک فواره در وسط آن استفاده شده تا آب را به سمت بالا پرتاب کند. در قدیم از این حوض برای آب شرب دانش آموزان استفاده می‌شد، که آب آن از قنات معروف شاه که آب بسیار زلالی داشت تأمین می‌گردید. آب این قنات جز یکی از بهترین آب‌های تهران در زمان ناصرالدین‌شاه بود. درحیاط دارالفنون علاوه بر حوض، درختان زردآلو، شاه‌توت، توت و گوجه در دور تا دور حیاط وجود دارد که در همان زمان تأسیس مدرسه دارالفنون کاشته شده بودند. قرار گرفتن درختان در اطراف حوض و پوشیده شدن کف حیاط از سنگ زیبایی دارالفنون را دو چندان کرده است. یکی دیگر از جلوه‌های بسیار زیبای مدرسه دارالفنون که بسیار مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد، دروازه‌های دارالفنون است که معماری کاملأ سنتی دارند و نشان‌دهنده‌ی فرهنگ و معماری اصیل ایران است. نام دارالفنون روی کتیبه‌های آبی رنگی در قسمت میانی و بالای دروزاه‌های دارالفنون حک شده است و این دروازه‌ها دارای طاق‌های بزرگی می‌باشند که از دو طرف درگاه قابل دیدن هستند.