رشته مهندسی رباتیک در زیر گروه رشته‌ی ریاضی و فیزیک قرار دارد. نوع دانشگاه‌هایی که می‌توان در این رشته تحصیل کرد، سراسری، آزاد، غیرانتفاعی و پیام نور می‌باشد. همچنین می‌توان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته مهندسی رباتیک ادامه تحصیل داد.
گزیده‌ای از آن‌چه باید درباره‌ی مهندسی رباتیک بدانید؛
معرفی رشته
رشته مهندسی رباتیک از زیرمجموعه‌های گروه آزمایشی ریاضی فیزیک و یکی از جذاب‌ترین و جدیدترین رشته‌های گروه مهندسی است که با نوآوری و خلاقیت همراه است. این رشته بر پایه دروس علمی و تحقیقات عملی پایه‌ریزی می‌شود که در آزمایشگاه رباتیک و تحت نظارت اساتید انجام خواهند شد. رشته مهندسی رباتیک یک برنامه آموزشی با دید تخصصی به رباتیک است که از تلفیق رشته‌هایی چون مهندسی برق گرایش الکترونیک و کنترل، مهندسی مکانیک گرایش طراحی جامدات، و مهندسی کامپیوتر گرایش نرم‌افزار به وجود می‌آید و شامل آموزش زمینه‌هایی از مهندسی برق، کامپیوتر و مکانیک است که در ساخت و استفاده از ربات‌ها موردنیاز هستند. هدف رشته مهندسی رباتیک، طراحی ماشین‌های مکانیکی خودمختار (اتونوموس) است. یکی از دلایل ایجاد رشته مهندسی رباتیک در دانشگاه‌ها، تجمیع تحقیقات رباتیک است. در واقع می‌توان گفت یکی از زمینه‌های اصلی رباتیک بخش تحقیقات است. بنابراین در بخش رباتیک به متخصصانی نیاز است که تحقیقات کرده، مفاهیم و کاربردهای جدید را یافته و راه‌های پیشرفت مفاهیم و کاربردهای موجود را بیابند لذا دانشجویان این رشته باید بتوانند نقش مؤثری در توسعه تکنولوژی‌های مربوط به رباتیک داشته باشند در نتیجه می‌توان گفت مهندس رباتیک فردی است که پاسخ‌گوی نیاز صنعت در تحقیق و توسعه، طراحی، تولید، نگهداری و تعمیرات ربات‌ها از حوزه‌های نظامی و خودرو تا حوزه پزشکی باشد.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و گذر زمان کاربرد رباتیک و اتوماسیون درکارخانه‌ها به عنوان یکی از محورهای اساسی توسعه صنعتی است. چرا که روبات‌ها بازده بهتر و سرعت عمل بالاتری نسبت به نیروی انسانی دارند همچنین ربات‌ها در محیط‌های خطرناک نظیر فضا، عمق زمین، ته دریا، محیط‌های شیمیایی و دارای رادیواکتیو، نقش مؤثری در پیش‌برد علم و تکنولوژی دارند. پیش‌بینی می‌شود که رباتیک یکی از 10 صنعت برتر آینده باشد. ما در جهانی زندگی می‌کنیم که به تدریج ربات‌ها جای کار انسان‌ها را می‌گیرند و با توانایی‌های خود کارها را برای بشر آسان می‌کنند و در محیط‌های دشواری که انسان‌ها نمی‌توانند وارد شوند مثل فضا، عمق دریاها، و ... حضور می‌یابند. تجربه فعالیت‌های رباتیکی کشور نشان داده است که دانش‌آموختگان رشته مهندسی رباتیک به علت ماهیت فرا رشته‌ای و فعالیت تیمی مورد نیاز این رشته، توانایی مهندسی بسیار زیادی کسب کرده و قادرند در تمام صنایعی که نیازمند خودمختار سازی (اتونوموس) و یا طراحی ماشین‌آلات صنعتی هستند به خوبی ایفای نقش نموده و در پروژه‌های صنعتی بزرگ شرکت و یا آن را با موفقیت رهبری نمایند.
گرایش‌های رشته
- کارشناسی ارشد: مهندسی رباتیک، مهندسی کامپیوتر گرایش هوش مصنوعی؛
- دکتری: مهندسی رباتیک، هوش ماشین و رباتیک از زیر مجموعه‌های مهندسی برق؛
دانشگاه‌های برتر
- داخل کشور: دانشگاه شاهرود، دانشگاه صنعتی همدان، دانشگاه صنعتی سیرجان، دانشگاه مهندسی فناوری‌های نوین قوچان، مؤسسه غیرانتفاعی اقبال لاهوری مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون، دانشگاه پیام نور مرکز اصفهان، دانشگاه پیام نور مرکز تبریز و دانشگاه پیام نور مرکز تهران؛
- خارج کشور: دانشگاه میشیگان، دانشگاه کارنگی ملون، دانشگاه کلمبیا، دانشگاه کرنل، دانشگاه بین‌المللی فلوریدا، دانشگاه جورجیا، دانشگاه جان هاپکینز، دانشگاه اوهایو، دانشگاه استنفورد، دانشگاه سن دیگو، دانشگاه اوهایو، دانشگاه نوتردام و دانشگاه پنسیلوانیا؛
مهارت‌های مورد نیاز
- هوش بالا
- خلاقیت و نوآوری
- قدرت تخیل و تجسم
- تسلط به زبان انگلیسی
- مهارت استفاده از کامپیوتر
- دقت زیاد و توجه به جزییات
- توانایی حل مسائل پیچیده
- قدرت تجزیه و تحیلی داده‌ها
- تسلط بر حوزه‌های مکانیک و الکترونیک و کامپیوتر
- علاقه‌مند به ساختن و خلق کردن و توسعه علم
- تسلط بر نرم‌افزارهای مربوط به حوزه مهندسی رباتیک
شرح وظایف مهم
- طراحی و ساخت ربات‌ها
- ساخت، پیکربندی و ربات آزمون
- طراحی سیستم‌های رباتیک خودکار
- نصب، درجه‌بندی، کار، و حفظ ربات‌ها
- بررسی و ارزیابی شکست‌های مکانیک
- ارائه پشتیبانی فنی برای سیستم‌های رباتیک
- توانایی انجام جوش‌کاری‌ها در حین ساخت ربات‌ها
- تعمیر و نگهداری از ربات‌ها و حل مشکلات غیرمنتظره
- ایجاد لیست دستگاه سیستم و زمان‌بندی رویداد نمودار
- تجزیه و تحلیل و ارزیابی سیستم‌های رباتیک و نمونه‌های اولیه
- نوشتن الگوریتم و کدهای برنامه‌نویسی برنامه‌های کاربردی ربات‌ها
بازار کار
در حال حاضر در کشور ایران به طور مجزا صنایع گسترده رباتیک وجود ندارد اما فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی رباتیک می‌توانند در صنایع و شرکت‌های گوناگون خصوصی و دولتی مرتبط با حوزه‌های مکانیک، الکترونیک، و کامپیوتر مشغول به کار شوند، علاوه بر این امروزه صنایع گوناگون به سمت خودکار شدن و اتوماتیک شدن تجهیزات می‌رود و مهندسان رباتیک می‌توانند در کلیه صنایع اعم از صنایع مواد غذایی تا ماشین‌سازی در بخش طراحی، ساخت، تعمیر و نگهداری تجهیزات مشغول به کار شوند. همچنین علاقه‌مندان به مشاغل آموزشی و پژوهشی می‌توانند با کسب مدارک عالی در این حوزه، در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی تدریس کنند و از آنجا که رشته مهندسی رباتیک یک رشته جدید است، تعداد اساتید مجرب و مختصص در این حوزه در کشور محدود می‌باشد. لذا فرصت‌های شغلی خوبی در بخش آموزش عالی وجود دارد. به طور کلی بازار کار رشته مهندسی رباتیک هنوز در ایران اشباع نشده و در حال حاضر افراد زیادی در ایران فارغ‌التحصیل نشده‌اند. با تربیت متخصصین رباتیک در داخل ایران می‌توانیم بسیاری از هزینه‌ها را کاهش دهیم و در این محل به خودکفایی برسیم زیرا افرادی که از خارج به عنوان مهندس وارد می‌شوند هزینه بسیار بالایی در قبال دستمزد دریافت می‌کنند.
کارخانه‌هایی مانند تراکتورسازی تبریز، ماشین‌سازی سایپا، کیش خودرو، کاشی سمنان، کارخانه ماشین‌سازی ایران خودرو، کاشی یزد، رب تبرک و کنستانتره شاهرود به دلیل دارا بودن از صنعت ربات و اتوماسیون دارای آینده شغلی خوبی برای فارغ‌التحصیلان مهندسی رباتیک هستند. در خصوص میزان درآمد فارغ‌التحصیلان رشته رباتیک، در حال حاضر اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. در بخش دولتی هم معمولاً مهندس رباتیک همانند سایر مهندسان فعال در دولت مطابق قوانین موجود و مشخص در سیستم‌های دولتی حقوق دریافت می‌کنند. اما در بخش خصوصی حقوق و درآمد مهندس رباتیک با توجه به شرایط متفاوت است. در بخش خصوصی نیز داشتن تجربه و تحصیلات مرتبط، تخصص و مهارت و آشنایی با سیستم‌ها و نرم‌افزارهای کامیپوتری، در استخدام مهندس رباتیک و تعیین میزان حقوق و دستمزد او نقش اصلی را دارد.
موقعیت شغلی
سوءتفاهم
شرایط تحصیل در خارج از کشور
با تحصیل در رشته مهندسی رباتیک در خارج از کشور، دانشجویان اطلاعاتی جامع و کامل در رابطه با گرافیک رایانه‌ای وسایل کوچک مکانیکی، برنامه‌نویسی ربات‌های متحرک، متودهای حرکتی ربات‌ها، الگوریتم‌های ریاضیات و... خواهند آموخت. همچنین باوجود نیاز روز افزون بشر به ربات‌ها و صنعتی شدن هر چه بیشتر دنیا، امروزه بیشتر کشورهای دنیا خصوصا کشورهایی که در زمینه صنایع مختلف و اقتصاد حرفی برای گفتن دارند توجه ویژه‌ای به علم رباتیک و رشته رباتیک دارند به همین جهت شرایط خاص و ویژه‌ای همچون بورسیه‌های بسیار مناسب و چشم‌گیری را برای جذب دانشجویان و متخصصان متبحر در نظر می‌گیرند. از جمله این کشورها می‌توان به آمریکا، انگلیس، سوئیس، چین، سنگاپور، آلمان، استرالیا و ژاپن اشاره کرد.