رشته مهندسی صنایع غذایی در زیر گروه رشتهی علوم تجربی قرار دارد. نوع دانشگاههایی که میتوان در این رشته تحصیل کرد، سراسری، آزاد، غیرانتفاعی و پیام نور میباشد. همچنین میتوان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته مهندسی صنایع غذایی ادامه تحصیل داد.
معرفی رشته
رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی یکی از زیر مجموعههای گروه تجربی است که هر ساله داوطلبان زیادی را جذب خود میکند. البته داوطلبان کنکور ریاضی میتوانند این رشته را انتخاب کرده و در آن ادامه تحصیل دهند. رشته مهندسی علوم و صنایع غذایی رشتهای است که عمدتا به نحوه تبدیل مواد غذایی از مزرعه تا بازار مصرف میپردازد. عمده موضوعات مورد بحث در این رشته شامل روشهای نگهداری، فرآوری، بستهبندی، کنترل کیفی و ... در صنایع غذایی مختلف نظیر لبنیات، غلات، گوشت، روغن، قند، سبزیجات و میوهجات و کمک به طراحی و بهینهسازی خطوط تولید در صنایع مذکور است. به بیان سادهتر، دانشجو میآموزد که چگونه طی فرآیندهایی، ضمن حفظ کیفیت و ارزش مواد غذایی، عمر مواد غذایی را نیز طولانیتر کند.
در واقع این تخصص با سلامت افراد جامعه در ارتباط است و ارزش این تخصص به آن است که سلامت و کیفیت مواد غذایی تضمین میشود. در هر کارخانه باید از همان ابتدا که مواد اولیه وارد میشوند تا زمانی که محصولات بستهبندی و آماده عرضه میگردد، کنترل و نظارت کافی توسط مسئول فنی وجود داشته باشد. این فرد در مراحل مختلف از مواد در حال تولید نمونهبرداری کرده و آن را در آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار میدهد. در واقع هدف اصلی رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی این است که با انتخاب بهترین روشهای ممکن و با استفاده از آخرین فناوریهای روز از منابع خام گیاهی و حیوانی به نحوی استفاده کنند که بیشترین بهرهوری و کیفیت را داشته باشد.
گرایشهای رشته
- کارشناسی ارشد: مهندسی صنایع غذایی، زیست فناوری مواد غذایی، علوم مواد غذایی و فناوری مواد غذایی؛
- دکتری: صنایع غذایی، شیمی مواد غذایی، فناوری مواد غذایی و زیست فناوری مواد غذایی؛
دانشگاههای برتر
- داخل کشور: دانشگاه تهران، دانشگاه شیراز، دانشگاه تبریز، دانشگاه ارومیه، دانشگاه اصفهان، دانشگاه سمنان، دانشگاه بوعلی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشگاه فردوسی و دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران؛
- خارج کشور: دانشگاه و تحقیقات دانشگاه واخنینگن هلند، دانشگاه کشاورزی چین، دانشگاه صنعتی چین جنوبی، دانشگاه یونشوپینگ سوئد، دانشگاه کالیفورنیا، دانشگاه استنفورد و دانشگاه (MIT) آمریکا؛
مهارتهای مورد نیاز
- توانایی کار تیمی
- توان جسمی مناسب
- توانایی کار در محیط کارخانجات
- دقت بالا و توجه زیاد به جزئیات
- علاقه به کار در حوزه تولید مواد غذایی
- رعایت دقیق کلیه دستورالعملهای بهداشتی
- دانش بالا در شیمی، زیستشناسی و ریاضی
- آشنایی با اصول و مقررات حوزه بهداشت و کیفیت
شرح وظایف مهم
- کنترل کیفیت و بهداشت مواد غذایی
- انجام آزمایشات لازم و تولید نمونه محصولات
- طراحی دستگاهها و کارخانجات تولید مواد غذایی
- بررسی راههای نگهداری تازه و ایمن مواد غذایی
- تهیه اطلاعات غذایی صحیح برای برچسبهای محصولات
- طراحی فرآیندهای تولید محصولات غذایی به صورت انبوه
- کارکردن روی مواد تشکیلدهنده برای رسیدن به ترکیب جدید
- طراحی عملیاتی احداث کارخانهها و واحدهای تولیدی مواد غذایی
- انجام تغییرات و بهبود شاخصهای سلامتی مواد خوراکی
بازار کار
همانطور که در قسمتهای قبل گفته شد نیاز روز افزون جامعه به تنوع غذایی، در حال افزایش است اگر فارغالتحصیلان رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی خلاق باشند، بازار کار و درآمد مناسبی در انتظار آنان است. فارغالتحصیلان علوم و مهندسی صنایع غذایی میتوانند در جایگاه مدیر واحدهای نگهداری، مسئول آزمایشگاه و مدیر تولید کارخانههای مواد غذایی، فرآوری و تولیدی صنایع غذایی و مسئول فنی در کارخانجات صنایع غذایی فعالیت کنند و یا در فرصتهای شغلی گفته شده مشغول به کار شوند. برخی از فارغالتحصیلان سرمایه خوبی دارند و به جای مشغول شدن در این این سمتها خودشان کارخانههای تولید مواد غذایی را تأسیس میکنند. رشد جمعیت کشور و نیاز به مواد غذایی بیشتر، افزایش کارخانههای تولید مواد غذایی و نیاز روز افزون افراد به غذاهای کنسروی موجب شده تا حضور این متخصصان بسیار ضروری و حیاتی باشد. پس با این وجود، این رشته همچنان آینده روشنی دارد و فارغالتحصیلان اگر پشتکار و علاقه داشته باشند بیکار نمیمانند.
موقعیت شغلی
سوءتفاهم
شرایط تحصیل در خارج از کشور
امنیت غذایی جزء مهمترین اهرمهای استراتژی کشورها به منظور استقلال و خودکفایی میباشد لذا کشورهای پیشرفته توجه ویژهای به رشته مهندسی صنایع غذایی دارند به همین دلیل فارغالتحصیلان این رشته به ویژه فارغالتحصیلان دانشگاههای برتر تمایل زیادی برای مهاجرت به کشورهای دیگر دارند. بدون شک کشورهایی که تولیدات محصولات کشاورزی و تولیدات غذایی بسیار خوبی دارند، از لحاظ آموزش رشته صنایع غذایی نیز از بقیه کشورها در صنعت صنایع غذایی پیشی گرفتهاند. بسیاری از افراد هنگام تصمیمگیری برای انتخاب کشور و دانشگاه مورد نظرشان برای ادامه تحصیل در رشته صنایع غذایی دچار تردید میشوند. درحالی که غذا یکی از اساسیترین محصولات اقتصادی است ولی تنها تعداد انگشت شماری از کشورها در تولیدات کشاورزی و اهمیت به رشته صنایع غذایی فعالیت میکنند. از جمله کشورهایی که مهندسین صنایع غذایی میتوانند برای مهاجرت کاری یا تحصیلی خود انتخاب کنند میتوان به کانادا، آلمان، استرالیا، انگلستان، آمریکا، بلژیک، اسپانیا اشاره کرد همچنین کشورهایی چون چین، هند و برزیل به دلیل داشتن شرکتهای صنایع غذایی بزرگ میتوان به عنوان بهترین کشورها برای مهندسین صنایع غذایی در نظر گرفت.