ویژگی‌های تک فرزندی و مزایا و معایب آن

زمانی به دلیل افزایش جمعیت، شعار "یک فرزند خوب است و دو فرزند کافی" را سر می‌دادند و خانواده‌ها را به فرزند کم، تشویق می‌کردند. از همان زمان، زندگی‌ها خلوت و سوت و کور شد و اکثر خانواده‌ها، به دلایل مختلف اقتصادی، اجتماعی و ... زندگی تک فرزندی را پذیرفتند. برخی، تک فرزندی را یک اشتباه بزرگ می‌دانند و معتقدند که تک فرزندها، افرادی لوس و خودخواه هستند که نمی‌توانند در آینده، زندگی شخصی خود را اداره کنند چه برسد به پذیرفتن یک مسئولیت اجتماعی!!! در این مقاله می‌خواهیم به مزایا و معایب تک فرزندی بپردازیم و بدانیم که آیا تک فرزندی خوب است یا نه؟!

مزایای تک فرزندی

احتمالأ با شنیدن کلمه تک فرزندی، در ذهنتان یک فرد بسیار لوس و خودخواه تجسم می‌شود که مدام گریه می‌کند و بهانه می‌گیرد. یک آدم خسته کننده و لوس که هرچه خواسته، خانواده‌اش فورأ برای او مهیا کرده‌اند؛ کسی که به تنهایی از پس زندگی خود برنمی‌آید و منتظر است کمک‌های غیبی از راه برسند!!! چیزهایی که شما در ذهنتان تصور می‌کنید، شاید تا حدودی درست باشد، اما همیشه این موضوع صادق نیست، چرا که رفتار فرزند شما، چه تک فرزندی و چه چند فرزندی، مستقیمأ به رفتار پدر و مادر بستگی دارد. جالب است بدانید که تحقیقات نشان داده، تک فرزندها، بسیار مسئولیت پذیرتر از سایر افراد هستند و اعتماد به نفس بالایی دارند. در زیر به برخی از مزایا و محاسن تک فرزندی اشاره می‌کنیم:

قدرت درک

اگر دقت کرده باشید، تک فرزندها و حتی فرزندان اول، دایره لغات وسیع‌تری نسبت به هم سن و سالان خود دارند، چرا که این افراد بیشتر وقتشان را در کنار اشخاصی می‌گذرانند که بسیار از خودشان بزرگ‌تر هستند، به همین دلیل قدرت درک و تجزیه و تحلیل بالاتری نسبت به سایر کودکان دارند.

اعتماد به نفس

اعتماد به نفس تک فرزندها با دیگران تفاوتی ندارد، اما چون تک فرزندها، همیشه تلاش می‌کنند والدین خود را راضی نگه دارند، روند شکل‌گیری و تقویت اعتماد به نفس در آن‌ها، اندکی متفاوت است. آن‌ها برای راضی نگه داشتن والدین خود، تمام تلاششان را به کار می‌گیرند تا کارشان را به بهترین نحو ممکن انجام دهند و همین موضوع باعث می‌شود که والدین، واکنش متفاوتی نسبت به عمل‌کرد تنها فرزندشان نشان دهند که به طبع در روند شکل‌گیری اعتماد به نفس او تأثیر به سزایی خواهد داشت.

ارتباط اجتماعی

تک فرزندان به دلیل این که اغلب در تنهایی به سر می‌برند، تمایل بیشتری به ارتباط با دیگران و جلب توجه دیگران دارند، ولی گاهی ممکن است که در برقراری ارتباط، دچار استرس و اضطراب شوند. این افراد تمام تلاششان را می‌کنند که کاری بی‌نقص ارائه دهند تا بتوانند نظر دیگران را به سوی خود جلب کنند.

احساسات

از آن‌جایی که تک فرزندها، دوست دارند که در مرکز توجه باشند و همیشه به خاطر کار خوبشان مورد تشویق و تحسین دیگران قرار بگیرند، سعی می‌کنند کاری نکنند که با شکست مواجه شوند. به همین دلیل تا زمانی که مطمئن نشده‌اند که احساساتشان مفید واقع می‌شود، آن را آشکار نمی‌کنند.

رضایت از زندگی

تک فرزندها اغلب، از زندگی خود راضی هستند و همواره مورد توجه والدین و اطرافیان قرار می‌گیرند. این افراد فرصت بیشتری برای دوست داشته شدن دارند.

معایب تک فرزندی

براساس تحقیقات، تک فرزندی به خودی خود، معایبی ندارد و تاکنون هیچ مشکلی شناخته نشده که دلیل آن تک فرزندی باشد. در واقع، نوع تربیت والدین است که ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی تک فرزندی شود. جالب است بدانید که طبق تحقیقات انجام گرفته، کم‌ترین آمار رجوع کننده به مراکز روان پزشکی، مربوط به تک فرزندهاست.

مراقبت بیش از حد والدین

هم‌چنین اغلب اوقات، حساسیت زیاد والدین به رفتار و گفتار تنها فرزندشان، باعث می‌شود که در نهایت یا فرزندشان لوس شود و یا به دلیل سخت‌گیری‌های والدین و عدم تایید از طرف آن‌ها، کودک خسته و خشمگین و حتی منزوی شود. گاهی مراقبت بیش از حد والدین و کنترل کردن فرزند، باعث می‌شود که استقلال تک فرزند به خطر بیفتد و او تبدیل به یک فرد ضعیف شود که قادر نیست از خودش مراقبت کند؛ همین موضوع سبب شکل‌گیری یک شخصیت وابسته و کم‌تحمل خواهد شد.

احساس سرخوردگی و ناامیدی

مورد دیگری که ممکن است سبب خستگی و مشکل برای تک فرزندها شود، این است که آن‌ها به طور ناخودآگاه سعی می‌کنند تمام مسئولیت‌ها را برعهده بگیرند تا بیش از پیش مورد توجه و تشویق اطرافیان باشند و همین موضوع سبب خستگی و کسالت آن‌ها می‌شود و برای آن‌ها مشکل‌زا خواهد شد. این افراد اگر نتوانند کارشان را به خوبی انجام دهند احساس سرخوردگی و ناامیدی می‌کنند. این درحالی است که اگر در یک خانواده چند فرزند باشد، این مسئولیت‌ها تقسیم می‌شود و خستگی و دل‌زدگی به وجود نخواهد آمد.

اشتباهات والدین در تربیت تک فرزندان

همان‌طور که اشاره شد، تک فرزندی به خودی خود هیچ‌گونه مشکلی ندارد مگر این که روش تربیتی خانواده‌ها باعث بروز مشکل شود. متأسفانه برخی از والدین به دلیل این که خودشان در کودکی، آرزوهایی داشته‌اند که برآورده نشده و یا به دلایل مختلفی نمی‌توانند بیش از یک فرزند داشته باشند، در محبت کردن و مراقبت از تنها فرزندشان، زیاده‌روی می‌کنند و همین موضوع سبب می‌شود، یک فرد لوس و خودخواه که قادر به مراقبت و برقراری ارتباط با دیگران نیست، تحویل جامعه داده شود. همه می‌دانیم که فرزند، عزیز است اما این را نیز باید بدانیم که نباید آینده‌ی فرزندمان را فدای احساسات و یا شکست‌های خود کنیم. در تربیت همیشه باید تعادل را برقرار کنید و حتی گاهی به تنها فرزند عزیزتان، سختگیری کنید تا بتوانید از او فردی با اراده و جسور بسازید.