احتمالاً تاکنون با صحنه‌هایی نظیر ناخن جویدن کودکان، بازی کردن با مو، فشار دادن دندان‌ها روی هم و ... مواجه شده‌اید. این رفتارها معمولاً ریشه‌ی عصبی دارند. علت ناخن جویدن کودکان می‌تواند ترس، کنجکاوی، تقلید، بی‌حوصلگی و غیره باشد. در صورتی که فرزند شما این اعمال را فقط در شرایط خاص و دلهره‌آور انجام می‌دهد، جای نگرانی نیست. زیرا با بزرگ شدن او این عادت نیز از بین خواهد رفت. ولی اگر به شکل غیرعادی این رفتار ادامه داشته باشد باید به دنبال روش‌هایی برای درمان جویدن ناخن و ترک این عادت در او باشید. گاهی اوقات کودک برای کنترل خشم درونی این کار را انجام می‌دهد. اگر در این حالت تحت درمان قرار نگیرد، مشکلات زیادی در بزرگسالی او به وجود می‌آید. بیش‌فعالی، اختلال تومور، وسواس فکری، افسردگی حاد و ... از جمله عوارض ناشی از ناخن جویدن کودکان به شمار می‌روند. ما در این مقاله قصد داریم مطالبی را در رابطه با علت ناخن جویدن کودکان و عوارض ناخن جویدن برای شما عزیزان ارائه دهیم.
علت ناخن جویدن کودکان چیست؟
بعضی از روانشناسان معتقدند که جویدن ناخن راهی برای رهایی از ترس و اضطراب است. در واقع آن‌ها فشارهای عصبی و مسائل روزانه‌ی زندگی را عامل بروز این رفتار می‌دانند. در اکثر موارد خشم و عصبانیت ناشی از فشارهای روحی، ترس، اضطراب، بلاتکلیفی، مشکلات والدین، هیجانات بیش از حد و غیره علت جویدن ناخن در بچه‌ها است. البته والدین می‌توانند بیشترین تأثیر را بر رفتار کودکان بگذارند. بچه‌ها معمولاً نسبت به حالات رفتاری خانواده و اطرافیانشان واکنش نشان می‌دهند. بنابراین ترس، اضطراب و عصبانیت والدین روی آن‌ها اثر منفی می‌گذارد. گاهی اوقات این عمل در کودکان فقط در یک دوره‌ی زمانی بروز می‌کند. بنابراین در صورت رفع مشکل یا عامل استرس‌زا عمل جویدن نیز از بین خواهد رفت. از طرفی گاهی این رفتار از والدین نیز سر می‌زند. کودکان از خانواده تقلید می‌کنند و با الگوبرداری از آن‌ها به ناخن جویدن روی می‌آورند. ادامه یافتن این عمل در بچه‌ها عوارض جبران‌ناپذیری را در پی خواهد داشت. به همین دلیل در صورت مشاهده‌ی غیر عادی این رفتار در فرزندتان حتماً نسبت به درمان آن اقدام کنید.
عوارض ناخن جویدن کودکان
ناخن جویدن کودکان در صورت ادامه‌دار شدن مشکلات روحی و جسمی زیادی را برای آن‌ها ایجاد می‌کند. در اکثر موارد زشت شدن شکل ظاهری انگشتان و بحث زیبایی دست به عنوان عوارض این عمل بیان می‌شوند. اما شدت این کار می‌تواند بر کیفیت زندگی افراد تأثیرگذار باشد. از آنجا که این عمل از دیدگاه دیگران کاری بسیار زشت و ناپسند تلقی می‌شود، اثرات روحی روانی از قبیل تحقیر، سرکوب‌های احساسی و مسائل اجتماعی را در پی خواهد داشت. گاهی اوقات برخی از کودکان نه تنها ناخن‌هایشان را می‌جوند، بلکه آن‌ها را نیز می‌بلعند. این عمل پیامدهای منفی بسیار زیادی را در زمینه‌ی سلامت جسمی آن‌ها به دنبال دارد. خوردن ناخن باعث بیماری‌هایی از جمله خونریزی معده، پارونیشیا، عفونت‌های باکتریایی ثانویه، ایجاد ترک‌های کوچک در ناخن، ویروس هرپس سیمپلکس (تبخال دهانی)، اختلال تومور، عقب‌ماندگی ذهنی، بثورات پوستی، مشکلات گوارشی و دندان، آبسه شدن و بیماری‌های لثه و اختلال تمبور مندیبولار می‌شود.
روش‌هایی برای درمان جویدن ناخن در کودکان
حتماً با خود می‌گویید با وجود این عوارض و پیامدهای منفی چگونه این عادت رفتاری را در فرزندانمان حذف کنیم؟ نگران نباشید. شما با انجام چند کار ساده می‌توانید این عادت را در کودکان از بین ببرید. ما در این بخش می‌خواهیم به روش‌هایی برای درمان جویدن ناخن در کودکان بپردازیم. با ما همراه باشید تا با ارائه‌ی مطالبی مفید به شما در پیشگیری از بروز مشکلات بیشتر در کودکان کمک کنیم. - ناخن‌های فرزندتان را کوتاه و سپس سوهان بزنید. با این کار کودک حتی نمی‌تواند تکه‌های کوچک آن را به دندان بگیرند. - زمانی که کودکتان در حال ناخن جویدن است، حواسش را پرت کنید. به این صورت که کارهایی مثل نقاشی کشیدن به او بسپارید که مجبور به استفاده از انگشتان شود. - هرگز برای ترک این عادت در فرزندانتان از فلفل، داروهای تلخ، بدمزه و غیره استفاده نکنید. زیرا با این کار فقط احساس گناه و اضطراب را در کودکتان ایجاد می‌کنید. - برای ترک این عادت به او پاداش دهید. مثلاً با هر بار نجویدن یک ستاره به او بدهید و بگویید بعد از دریافت 10 ستاره هدیه‌ای از طرف شما دریافت می‌کند. - از آنجا که این رفتار ناشی از استرس و ترس است، هرگز کودک خود را سرزنش، تحقیر، تهدید و تنبیه نکنید. به جای این کار حالات و حرکات او را در نظر بگیرید و علت را پیدا کنید. همچنین سعی کنید اعتماد به نفس او را تقویت کنید. - برای درمان این رفتار در فرزندتان او را نترسانید. مثلاً از جملاتی مانند « اگر ناخنت را بخوری، لولو تو رو می‌خوره.» استفاده نکنید. این کار اشتباه‌ترین روش والدین برای جلوگیری از جویدن ناخن است که اثرات بسیار بدی بر روحیه‌ی کودکان می‌گذارد. - برای ترک این عادت می‌توانید تصاویری از ناخن‌های سالم و آسیب دیده به او نشان دهید یا هنگامی که در حال انجام این کار است از او فیلم گرفته و به نمایش بگذارید. در اکثر موارد کودک با دیدن این صحنه‌ها ناخن جویدن را ترک می‌کند. - همان‌طور که اشاره شد یکی از علل ناخن جویدن در کودکان رفتارهای والدین است. در این شرایط پدر و مادر باید خود را اصلاح کنند. مثلاً ناراحتی و مشکلات ناشی از مشغله‌های کاری را با خود به خانه نبرید. همچنین هرگز در حضور بچه‌ها دعوا نکنید. - گاهی اوقات کودک این رفتار را برای جلب توجه والدین خود انجام می‌دهد. بنابراین نسبت به ناخن جویدن فرزندتان در لحظه، واکنش نشان ندهید. - برای ترک این عادت در فرزندتان خسته و ناامید نشوید. اگر در مقابله با این عمل موفق نبودید، کنترل خود را از دست ندهید. زیرا راه‌حل‌های زیادی برای این کار وجود دارد که شما هنوز آن‌ها را امتحان نکرده‌اید. پس صبور و خونسرد باشید. - در صورتی‌که درمان‌های رفتاری و غیردارویی روی کودک شما جواب نداد، می‌توانید از مشاوره برای این کار کمک بگیرید. مشاورهای متخصص در یافتن علت این رفتار و هم در درمان آن به شما کمک خواهند کرد.
سخن آخر
جویدن ناخن در میان همه‌ی سنین مشاهده می‌شود؛ اما درمان این رفتار در سنین کم راحت‌تر است. از طرفی کودکان، نسبت به بزرگسالان آسیب‌پذیرتر و حساس‌تر هستند. بنابراین در صورت عدم نتیجه‌ی روش‌های درمان که در این مقاله اشاره شد، بهتر است از متخصصین و مشاوران کمک گرفت و برای ترک این عادت صبور بود.