روان‌شناسی شغلی پیچیده و پر از چالش است. هنگامی که موضوع درباره کودکان و نوجوانان باشد معمولا والدین حساسیت بسیاری در مورد انتخاب روانشناس به خرج می‌دهد. لحظه‌ای که متوجه می‌شوید فرزند شما مشکل یا مسئله‌ای دارد که حل کردن آن از دستان شما خارج است، احساس ترسناک و غریبی به شما دست می‌دهد. حالا چطور باید به فرزند خود کمک کنید؟ چطور می‌توانید به شخص دیگری اعتماد کنید که به فرزند شما کمک کند؟ هر مشاور کودک و نوجوان خدمات خاصی ارائه می‌دهد و هرکدام از متخصص‌های مشاوره کودک شیوه خاص خود را برای کمک به کودکان در پیش می‌گیرند. پس بهتر است با کسب اطلاعات بیشتر بهترین انتخاب را برای فرزند خود داشته باشید.
چه زمانی به مشاوره نوجوانان نیاز است؟
قرار است مشاور کودک و نوجوان به فرزند شما کمک کند تا تجربه زیستی بهتری داشته باشد، نه اینکه شیوه پدری یا مادری کردن شما را قضاوت کند. پس هرگز از کمک گرفتن از یک مشاور ترسی نداشته باشید. خیلی مهم است که والدین بتوانند تشخیص دهند چه زمانی به کمک یک مشاور احتیاج دارند. برای فهمیدن این زمان کافی است به رفتار فرزند خود توجه کرده و به قلب خود اعتماد کنید.
مهم‌ترین علائم نیاز به مشاور
یکی از مهم‌ترین علائمی که نشان می‌دهد فرزند شما به مشاوره احتیاج دارد، انجام رفتارهای مخرب در زندگی روزمره است. غم یا ناامیدی فراگیر، اضطراب شدید، عصبانیت مداوم یا واکنش‌های بیش از حد، تغییر در عادات غذایی، اختلال در خواب یا دیدن کابوس‌های مکرر، اختلال در تمرکز، رفتارهای وسواس‌گونه مانند شستن بیش از حد دست‌ها، شنیدن صداهایی که وجود ندارند یا صحبت درباره افکار خودکشی همگی علائم جدی هستند که نشان می‌دهند کودک یا نوجوان شما احتیاج دارد به مشاور کودک و نوجوان مراجعه کند.
در اتاق مشاوره نوجوانان چه می‌گذرد؟
برای شروع بد نیست ببینیم یک مشاور کودک و نوجوان دقیقا چه کاری انجام می‌دهد. مشاوران کودک آموزش دیده‌اند که از نظر روانی به کودکان و نوجوانان کمک کنند. معمولا والدین یا معلم‌ها در مدرسه با مشاهده رفتارهای کودک نیاز به کمک گرفتن از متخصص مشاوره کودکان را احساس می‌کنند. مشاور یا روان شناس کودک رشد ذهنی کودک یا نوجوان را در نظر می‌گیرد و با تکیه بر مشاهدات خود و تجربیاتی که دارد مشکل کودک را تشخیص می‌دهد. افسردگی و بیش‌فعالی از مشکلات رایج در دوران کودکی و نوجوانی هستند. همچنین ممکن است اضطراب ناشی از مشکلاتی مانند طلاق والدین، مرگ یکی از عزیزان، سوءاستفاده و یا رها شدن باعث بروز مشکلاتی در کودکان و نوجوانان شود.
انواع درمانگر کودک و نوجوان کدام‌اند؟
درمانگرهای مختلف آموزش‌های مختلفی دیده‌اند؛ شیوه‌های درمانی متفاوتی دارند و خدمات متفاوتی را ارائه می‌کنند. به همین دلیل قبل از آنکه برای حل مشکل کودکان و نوجوانان به درمانگر مراجعه کنید بهتر است نوع درمانگر خود را متناسب با نیازی که دارید، انتخاب کنید. مشاور کودک و نوجوان فردی است که مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد مشاوره دارد. مشاوران معمولاً به کودکان و نوجوانان کمک می‌کنند تا به بهترین شکل با زندگی سازگاری پیدا کنند. برای این کار مشاور به الگوهای رفتاری کودک، محیطی که کودک در آن زندگی می‌کند و عمل‌کرد خانواده کودک توجه می‌کند. از طرف دیگر مددکاران اجتماعی بالینی افرادی هستند که مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی دارند. برای کودکانی که در محیط اطراف خود مشکلاتی دارند که مانع رشد و موفقیت آنها می‌شود، کمک گرفتن از مددکاران مفید خواهد بود. برای مثال اگر کودک یا نوجوان در مدرسه مورد قلدری قرار می‌گیرد یا استرس بسیاری را تحمل می‌کند مددکار به او برای حل این مشکل کمک می‌کند. همچنین گاهی اوقات مددکار به کودکان یا نوجوانانی کمک می‌کند که در ارتباط برقرار کردن با سایر اعضای خانواده مشکل دارند.
دکتر روانشناس کودک درمانگر دیگری است که مدرک دکترای روان‌شناسی دارد. رویکرد روانشناس نسبت به مشاور کودک و نوجوان کمی متفاوت و غالباً مبتنی بر تحقیق است و با نوجوانانی که مشکلات پیچیده‌تری دارند کار می‌کند. این فرد معمولاً برای برطرف کردن بیماری‌هایی مانند بیش‌فعالی یا اختلال طیف اوتیسم به کودکان و نوجوانان کمک می‌کند. روان شناس کودک از آزمون‌های مختلف و جلسات درمانی برای تشخیص انواع بیماری‌های روانی کمک می‌گیرد. در انتها روان‌پزشکان کودک و نوجوان درمانگرهای دیگری هستند که مدرک پزشکی دارند. اگر کودک شما به هر اختلال یا بیماری روانی دچار باشد که نیاز به تجویز دارو داشته باشد، کودک باید تحت نظر روان‌پزشک قرار گرفته و دارو دریافت کند.
ویژگی‌های عمومی یک مشاور خوب
یک مشاور حرفه‌ای فارغ از اینکه در چه شاخه‌ای فعالیت می‌کند باید ویژگی‌های عمومی داشته باشد که باعث می‌شوند خدمات بهتری به افراد ارائه کند. اگر مشاور کودک و نوجوان شما این ویژگی‌ها را داشته باشد بهتر به شما کمک خواهد کرد:
مهارت‌های ارتباطی قوی
مشاور باید بتواند با اطمینان مرزهای ارتباط را تعیین کند، ایده‌ها را به اشتراک بگذارد و بدون رفتار پرخاشگرانه یا محکوم کردن، مراجع را راهنمایی کند.
صبر
مشاور دائما با افرادی روبرو می‌شود که تصمیماتی می‌گیرند که به نفع‌شان نیست. نشان دادن مسیر زندگی سالم نیازمند صبر بسیار است.
قابل اعتماد بودن
وقتی شما به مشاور کودک و نوجوان مراجعه می‌کنید، حتما از مشکلی کوچک یا بزرگ رنج می‌برید، پس باید مطمئن باشید که می‌توانید به کسی که به شما مشورت می‌دهد اعتماد کنید.
مهارت‌های شنیداری
یک مشاور خوب به طور قطع یک شنونده خوب است. اگر مشاور شما به‌خوبی به صحبت‌های شما گوش دهد خیلی راحت‌تر شما را درک کرده و شیوه کمک به شما را تعیین می‌کند.
رفتار محترمانه
مشاور شما نباید شما را قضاوت کند، به شما توهین کند یا شما را مورد تمسخر قرار دهد. رفتار مشاور باید در تمام لحظات محترمانه باشد، حتی اگر رفتار اشتباهی از شما سر زده باشد.
جمع‌بندی
برای اینکه یک مشاور کودک و نوجوان مناسب پیدا کنید می‌توانید از اطرافیان خود سؤال بپرسید. ممکن است مسئولین مدرسه مشاورهای متخصص حرفه‌ای برای کمک به کودکان و نوجوانان معرفی کنند. حتی می‌توانید از والدین دیگر سؤال کنید تا اگر تجربه‌ای داشتند به شما منتقل کنند. حتی پزشک کودکی که فرزند شما را برای معاینات جسمی می‌بیند می‌تواند مشاورها و پزشکان حرفه‌ای دیگر را به شما معرفی کند. بد نیست چند مشاور را که افراد مختلف به شما معرفی کردند در نظر داشته باشید و خودتان یک جلسه پیش آنها بروید. در همان جلسه اول از قیمت مشاوره، روش درمانی مشاور و اینکه آیا بیمه قبول می‌کنند سؤال بپرسید و هر اطلاعاتی را که لازم دارید به دست آورید. به این ترتیب می‌توانید خیلی راحت‌تر تصمیم بگیرید.