به اهتمام فائزه زرآبادی‌پور یکی از معضل‌هایی که از کودکی با انسان رشد می‌کند و در نهایت او را در همان سنین و سنین بعدی خود به شدت زمین می‌زند کم رویی می‌باشد. اما اگر نسبت به آن خوب شناخت پیدا کنیم خیلی راحت و با برنامه‌ریزی می‌توان در مسیر درمان آن گام برداشت و در این صورت امکان پرورش جامعه از افراد سالم کودک، نوجوان و جوان وجود دارد. در ادامه به بررسی دقیق پدیده‌ی کم رویی کودکان می‌پردازیم.
بررسی کم رویی کودکان
زمانی که والدین کم رویی کودکان را کشف می‌کنند، نمی‌دانند که این قضیه امری طبیعی است و یا اینکه باید نگران آن باشند. به عنوان مثال در جامعه، کودک به والدین خود می‌چسبد، به سختی صحبت می‌کند، میلی به ارتباط و تعامل با دیگران ندارد و در گروه هم‌سن و سالان خود تنها بازی می‌کند. برخی از کودکان پس از گذراندن دوره‌ی ابتدایی دیگر کم رو نیستند. با این حال کودکانی وجود دارند که کم رویی در آنها ادامه‌دار است. اگر کودکی از هم‌سن و سالان خود خجالت بکشد، این مسأله نگران کننده است. کودکان معمولأ از بزرگ‌سالان مخصوصأ مردان خجالت می‌کشند و این امری طبیعی است اما اگر کودکی از کودکان دیگر خجالت بکشد این مساله غیر طبیعی است. اگر کودک شما در جمع هم‌سن و سالان خود به تنهایی بازی می‌کند باید نگران او باشید و برای درمان کودک خجالتی به راه و روش صحیح اقدام کنید.
فراگیری مهارت‌های اجتماعی
کودکان در بازی با هم‌سالان گفتگوهای دوستانه، بسیاری از مهارت‌های اجتماعی، درک احساسات و دیدگاه‌های دیگران، بیان خواسته‌ها و نیازهایشان را فرا می‌گیرند که همه‌ی این مهارت‌ها در رشد آنها مؤثر و ضروری است. کودکانی که تعاملات اجتماعی کمتری دارند کمتر از سایرین به مهارت‌های شناختی و یادگیری‌های اجتماعی دست پیدا می‌کنند. در نتیجه شناخت اجتماعی، مهارت‌های اجتماعی و خودشناسی آنها دیرتر به بلوغ می‌رسد. خجالت کشیدن کودک از آشنایان نگران‌کننده‌تر از غریبه‌ها است. مخصوصأ اگر کودک حتی از هم‌کلاسی‌ها و یا دوستانی که مداوم آنها را می‌بیند خجالت بکشد. خجالت کشیدن از آشنایان هم‌سن و سال، نشان‌دهنده‌ی این مطلب است که کودک، نگران برخورد کودکان دیگر با وی و طرد یا پذیرفته‌شدن خود است.
کودکان خجالتی، در معرض طرد شدن
کودکان خجالتی بیشتر از سایر کودکان در معرض طرد شدن و آسیب‌ها هستند و همین مسأله باعث خدشه‌دار شدن سلامت روانی و اعتماد به نفس آنها می‌شود. این قضیه با ادامه‌دار شدن بسیار حادتر خواهد شد. کم رویی کودکان در پسران و دختران به یک میزان شایع است ولی این مسأله در مردان کمی غیر طبیعی‌تر به نظر می‌رسد و ممکن است کودک پسر آسیب جدی‌تری ببیند. در هر حال باید به خاطر داشت که کم رویی کودکان چه در پسران و چه در دختران تبعات بدی هم‌چون طرد شدن از جمع هم‌سن و سالان و قربانی شدن در پی دارد.
درمان خجالت کودکان
برای کودک خجالتی و کم روی خود چه کاری می‌توانید انجام دهید؟ اگر کودکی مبتلا به کم رویی است، والدین باید به کمک او بیایند و از طرد شدن و قربانی شدن او در میان دوستانشان جلوگیری کنند. اگر کودکی در مدرسه خجالتی و کمرو است و والدین از این امر مطلع هستند باید با کمک گرفتن از معلمان و مربیان مدرسه و حمایت از کودکشان از آسیب دیدن آنها جلوگیری به عمل آورند. مسأله‌ی خجالتی بودن و کم رویی کودکان، زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شود که با تعاملات خانوادگی و فعالیت‌های روزانه‌ی خانواده و خود کودک تداخل داشته باشد. به عنوان مثال کودک به علت کم رویی و خجالتی بودن در جمع‌های خانوادگی و یا تولد دوستان شرکت نمی‌کند و هم‌واره شکایت از تنهایی و حالات افسردگی دارد. در چنین مواردی حتمأ نیاز به مشاوره با یک روان‌شناس کودک وجود دارد. نقش والدین در درمان کم رویی کودکان بسیار پررنگ است. والدین کودکان خجالتی و مبتلا به کم رویی باید با صحبت کردن با کودکانشان درباره‌ی روابط دوستانه‌ی آنها، تشویق کردن کودک به بازی در میان کودکان دیگر و ترتیب دادن فعالیت‌های فوق برنامه و ... به درمان آنها کمک کنند.
برای درمان کودکان خجالتی با آنها صحبت کنید
بسیاری از کودکان به دلیل برخی مشکلات عمیق و ریشه‌دار، خجالتی و کم رو هستند. با این که اکثر این مشکلات به دلیل برخورد خانواده هستند، اما دلایل دیگری نیز وجود دارند. می‌توانید این مسئله را با معلم کلاس کودکتان در میان بگذارید که نحوه‌ی ارتباط او با دیگران چگونه است. سوء استفاده‌های جنسی، طلاق، دعوا و پرخاش‌گری‌های لفظی باعث می‌شود تا بچه‌ها مطیع و خجالتی بار بیایند. باید اطمینان حاصل کنید که فرزندتان در برابر همه‌ی این عوامل بالقوه محافظت شده است. چنان‌چه کودکتان در طول سال‌های اولیه‌ی زندگی دچار ضربه‌های روحی و روانی شود، ممکن است نیاز به کمک‌های حرفه‌ای در رابطه با این موضوع داشته باشید.
بازی‌هایی برای درمان کم رویی کودکان
یکی از بهترین روش‌های درمان کم رویی کودکان بازی است:
تئاتر خیالی
لباس‌های ویژه‌ای بپوشید و با فرزندتان یک نمایش را در مقابل تماشاچیان خیالی اجرا کنید. حتی می‌توانید عروسک‌های او را به عنوان تماشاچیان در گوشه ای بچینید و برای آنها بازی و سخن‌رانی کنید؛ یا برای عروسک‌ها روی صحنه‌ای خیالی، آواز بخوانید.
معلم بازی
از فرزندتان بخواهید معلم شما شود و آن‌چه را که در کلاس یاد گرفته به شما یاد بدهد. یا از او بخواهید به عروسک‌هایش که بچه‌های تنبلی هم هستند، درس بدهد. خواهید دید که او با تصور کردن خودش در موقعیتی قدرت‌مند و اثرگذار، اعتماد به نفس بیشتری پیدا کرده و به خوبی از پس اجرای نقش برمی‌آید.
بازی مصاحبه
یک میکروفن خیالی جلوی فرزندتان بگیرید و با او مصاحبه کنید. نظر او را درباره‌ی رنگ لباسش، آب و هوا، غذای مورد علاقه‌اش و ... بپرسید و تا می‌توانید این مصاحبه را طولانی کنید. با این کار فرزندتان، هم ابراز نظر و عقیده‌اش را تمرین می‌کند و هم صحبت کردن مقابل جمعیت را یاد می‌گیرد.
ضبط صدا
با فرزندتان حرف بزنید یا کتاب بخوانید. می‌توانید حتی نمایشنامه‌ای را اجرا کنید و در همین حال صدایتان را با یک ریکوردر یا تلفن همراه ضبط کنید و بعدأ گوش دهید. شنیدن صدای خود می‌تواند باعث شناخت ضعف‌ها، برطرف کردن آنها و بالا رفتن اعتماد به نفس کودک برای صحبت در جمع شود.
پانتومیم خانگی
این همان بازی معروفی است که حتمأ در فیلم‌ها دیده‌اید. یک کلمه یا مفهوم را انتخاب کنید و با اجرای پانتومیم سعی کنید آن را به دیگران بفهمانید. از کودکتان بخواهید با حرکات دست‌ها و بدن، این مفهوم را انتقال دهد. با این کار، او می‌آموزد که از بدنش برای برقراری ارتباط استفاده کند و مهارت‌های کافی را برای تقویت زبان بدن یاد می‌گیرد.
خاطره بازی
شب‌ها در جمع خانواده، به جای آن‌که هر کدام مشغول گوشی تلفن همراه یا تلویزیون باشید، به صحبت کردن با هم بپردازید. بهترین کار این است که خاطره‌بازی کنید. هر کدام یکی از خاطرات خوبتان را در جمع تعریف کنید یا اگر خاطره‌ای به ذهنتان نمی‌رسد، مسابقه‌ی شعر خواندن یا قصه‌خوانی بگذارید.
مسابقه‌ی گویندگی
در این بازی هر کودکی سعی می‌کند متنی را که از قبل تنظیم شده است بدون اشتباه بخواند. (به تقلید از گویندگان اخبار رادیو و تلویزیون). برنده کسی است که مسلط‌تر از دیگران بوده و کم اشتباه داشته باشد.
بازی مصاحبه‌ی تلویزیونی
یکی از کودکان نقش فیلم‌بردار را با گذاشتن یک شی بر دوش ایفا می‌کند و فرد دیگر نقش مصاحبه‌گر را با گرفتن یک شی به عنوان میکروفن بازی می‌کند و از بچه‌های دیگر در رابطه با موضوعاتی که از قبل تنظیم شده است، سؤالاتی می‌کند، از جمله در زمینه‌ی بهداشت دهان و دندان، رفتار در خانواده، رفتار در مدرسه، اطلاعات عمومی و ...
بازی نقل خاطره، داستان، شعر، معما و لطیفه
از کودکان خواسته می‌شود با آرامش کامل، یکی از خاطرات خود یا داستان و شعری را که به یاد دارند برای دیگر اعضای گروه تعریف کنند. نتیجه‌گیری از خاطرات و داستان‌ها با هدایت بزرگ‌ترها و توسط اعضای گروه انجام می‌شود.
بازی چه کسی می‌تواند دیگران را بخنداند
یکی از کودکان موظف می‌شود با انجام حرکات خنده‌دار، دیگر افراد را بخنداند. از دیگر افراد خواسته می‌شود در مقابل خندیدن مقاومت کنند، چون برنده کسی است که افراد بیشتری را بخنداند.
بازی کامل کردن یک داستان
یک نفر ابتدای یک داستان را تعریف می‌کند و از کودکان می‌خواهد تا آن داستان را ادامه دهند. مثال: یک روز یک شکارچی در جنگل با یک شیر برخورد کرد ... حالا بقیه‌ی داستان را یک نفر از کودکان ادامه می‌دهد و به همین ترتیب بقیه‌ی داستان را سایر کودکان ادامه می‌دهند.
بازی کامل کردن یک شعر
یک مصرع از یک شعر خوانده می‌شود و از کودکان خواسته می‌شود که مصرع و بیت‌های بعد را به نحوی که وزن و قافیه به هم نخورد بگویند. برنده کسی است که شعرش نزدیک‌تر به مضمون اصلی باشد.
بازی تکمیل جملات
برای کودکان یک سری جملات ناقص می‌خوانیم و آنها باید حدس بزنند که در جای خالی، چه کلمات و جملاتی را قرار دهند (این موارد می‌تواند در ابتدا، وسط یا آخر جمله باشد). مثال: ... بارید و تمام لباس‌هایم خیس شد. امروز با آن‌که .... راه می‌رفتم به زمین خوردم. هر کسی که دوست دارد موفق شود باید ...
بازی پاسخ به پرسش‌ها
کودکان باید به سوالات مطرح شده پاسخ صحیح دهند. مثال:
- وقتی هوا سرد می‌شود چه می‌کنیم؟
- وقتی هوا گرم می‌شود چه می‌کنیم؟
- وقتی بنزین خودرو تمام می‌شود چه باید کرد؟
- وقتی هوا تاریک می‌شود چه باید کرد؟
- وقتی می‌خواهیم خط صاف رسم کنیم از چه وسیله‌ای باید استفاده کنیم؟
- و سؤالاتی از این قبیل.
بازی داستان‌سازی با تصاویر
یک سری از تصاویر مختلف را به کودکان نشان می‌دهیم و از هر کودک می‌خواهیم برای آن تصویر، یک داستان تعریف کند.