کودکان معمولاً قبل از رسیدن به دوران بزرگسالی فشارهای زیادی را تحمل می‌کنند. از جمله این فشارها می‌توان به مواردی از قبیل: دعواهای خانوادگی، طلاق والدین، تغییر مدام یا چندباره‌ی مدرسه، فشارهایی که از طرف همسالان به آن‌ها وارد می‌شود و حتی خشونت در خانواده اشاره کرد. تنهایی یکی از معضلاتی است که کودکان با آن سر و کار دارند و مشکلات روانی زیادی به وجود می‌آورد. این که فرزند شما خود را سرگرم کند و بدون وابستگی به والدین بازی کند به رشد شخصیت او کمک می‌کند، از طرفی باعث می‌شود والدین بتوانند زمانی را به خودشان اختصاص دهند.
چرا کودکان دوست ندارند تنها بازی کنند؟
بخشی از شخصیت فرزند شما در زمانی که به تنهایی بازی می‌کند ساخته می‌شود. در سنین 2 تا 4 سالگی، کودک به تدریج ماهیت خود را به عنوان فردی جدا از دیگران درک می‌کند. این دوره که "شروع استقلال" نام دارد انرژی زیادی از او می‌گیرد و او را شکننده می‌کند، در نتیجه فرزند شما به سادگی از تنهایی یا صداهای معمول خانه می‌ترسد و ممکن است تنهایی را ترجیح ندهد. دلایل متعددی می‌تواند موجب احساس ناامنی کودک شود. والدین باید بتوانند این عوامل را شناسایی و برطرف کنند. چرا فرزند شما باید تنهایی بازی کردن را یاد بگیرد؟ بر اساس مطالعات اخیر تنهایی بازی کردن کودک موجب تقویت استقلال و افزایش اعتماد به نفس وی می‌شود. اگر تاکنون به کودک خود در حین بازی دقت کرده باشید متوجه شده‌اید که او با خود زمزمه می‌کند. این حالت از فرزندتان در حقیقت پایه و اساس رشد مهارت‌های زبانی اوست. برای آنکه بتوانید ظرفیت فرزندتان را برای تنهایی بازی کردن افزایش دهید باید 4 نکته‌ی علاقه، عادت، سازماندهی و جهت‌دهی را به خاطر بسپارید. در مرحله‌ی اول کودکتان را به کاری که دوست دارد مشغول کنید و به آرامی از او فاصله بگیرید. او معمولاً سعی می‌کند شما را نیز به بازی بکشاند. سعی کنید به مرور زمان کمی فاصله‌ی ذهنی و فیزیکی خود را از او بیشتر کنید ولی نه به این معنا که او را تنها بگذارید. برای سازماندهی فعالیت او اطرافش را از اسباب‌بازی پر نکنید بلکه هربار یک وسیله را در اختیارش بگذارید. وقتی متوجه شدید کودکتان علاقه‌اش را به وسیله‌ی بازی از دست داده سعی کنید دوباره این علاقه را ایجاد کنید. به عنوان مثال اگر از بازی با مکعب‌هایش خسته شده، بدون دخیل شدن در بازی و فقط با صحبت کردن با او اشتیاق استفاده از آن‌ها را دوباره ایجاد کنید. مثلاً بگویید: « وااای چه جالب! تونستی سه تا مکعب روی هم بذاری؟ می‌تونی یکی دیگه هم به اون‌ها اضافه کنی؟» به این ترتیب کودکان شما با علاقه‌ی بیشتری بازی می‌کنند. این روزها کرونا، قرنطینه، فعالیت‌های خانگی و دورکاری یک فرصت برای شماست تا بتوانید مهارت تنهایی بازی کردن را به فرزندتان آموزش دهید و او را به فردی مستقل تبدیل کنید.
مزیت‌های تنهایی بازی کردن
- تخیل قوی: کودکانی که می‌توانند به تنهایی بازی کنند خلاقیت و قدرت تخیل بیشتری دارند. این کودکان در بازی‌های خود با قهرمان‌های خیالی، پرنسس‌ها، حیوانات و شاهزاده‌ها بازی می‌کنند و این نشان دهنده‌ی خلاقیت و هوش بالای آن‌ها است. نکته‌ای که والدین باید به آن توجه کنند این است که هرگز نباید در این لحظه‌ها وارد بازی شوند. خلاقیت و تخیلات هم برای کودکتان و هم برای شما با ارزش است زیرا کلید اصلی حل مشکلات و راه حل‌های ابتکاری خواهد بود. افرادی که این مهارت را به خوبی داشته باشند در کار و جنبه‌های دیگر زندگی به درستی رفتار می‌کنند.
- رشد شخصیت مستقل اجتماعی: کودک شما اعتماد به نفس را با تنهایی بازی کردن کسب کرده و به توانایی‌های خود ایمان می‌آورد. اعتماد به نفس در کودکان احتمال تحت تأثیر منفی همسالان قرار گرفتن را کاهش می‌دهد. تنهایی فعالیت کردن باعث افزایش حس استقلال می‌شود. کودکانی که کارهای خود را به تنهایی انجام می‌دهند برای برآورده کردن نیازهای فردی خود وابسته به کسی نیستند. این استقلال به آن‌ها در کنترل موقعیت‌های متفاوت کمک زیادی می‌کند.
- ایجاد آرامش: سرگرم شدن در محیط‌های شلوغ و پر سروصدا باعث به وجود آمدن تنش و خستگی در کودکان می‌شود. بنابراین لازم است گاهی اوقات کودکان ساعاتی را به تنهایی بگذرانند تا به آرامش و تمرکز دست یابند. این روزها که کودکان مجبورند بخاطر شیوع کرونا در خانه بمانند و کسی جز اعضای خانواده خود را نمی‌بینند، والدین بیشترین زمان خود را برای سرگرم کردن کودکانشان صرف می‌کنند. در حالی که این کار علاوه بر خسته کردن آن‌ها، باعث وابستگی می‌شود. بهترین کار در این شرایط این است که ساعاتی از روز به کودک اجازه دهید به تنهایی فعالیت کند و شما فقط از دور او را زیر نظر داشته باشید. با این کار هم کودک و هم شما به آرامش بیشتری دست پیدا می‌کنید. همچنین، به کودکتان می‌فهمانید که تنهایی یک حق شخصی است و هر انسانی حتی خود او نیز می‌تواند از تنهایی لذت ببرد. بنابراین بهتر است به فرزندتان تنهایی بازی کردن را یاد دهید تا هم خودتان بدون اضطراب و نگرانی کارهای خود را انجام دهید و هم کودکتان تنهایی را تجربه کند.
سخن آخر
کرونا و قرنطینه شدن باعث شده تا بسیاری از خانواده‌ها از اینکه کودکشان نمی‌تواند به تنهایی خود را سرگرم کند شکایت کنند. تنهایی بازی کردن در حقیقت یک مهارت است که باید به کودکانتان آموزش دهید. برخی والدین به علت باورهای غلطی که دارند، از آموزش این فعالیت به کودکانشان خودداری می‌کنند. باورهایی مانند: "کودکان کوچک توانایی سرگرم کردن خود را ندارند."، " کودک به والدینش وابسته است و نمی‌تواند نیازهایش را رفع کند."، "گریه کردن کودکان به این معناست که توانایی تنهایی بازی کردن را ندارند." و ... . اگر دوست دارید کودک شما در آینده شخصیتی مستقل داشته باشد مهارت تنهایی بازی کردن را در او تقویت کنید.