یکی از راه‌کارهای مهم و ضروری در تربیت کودکان، تعیین حد و مرز برای آن‌ها است. متأسفانه اکثر والدین مهارت کافی را برای تعیین حد و مرزهای لازم ندارند، برخی از آن‌ها بیش از حد عاطفی هستند، زیاد صحبت می‌کنند و توانایی بیان منظور خود را به طور واضح ندارند. به همین دلیل والدین از عدم حرف شنوی در کودکان خود شکایت می‌کنند. در حالی که اگر موضوعات را به طور واضح برای آن‌ها بیان کنند، کودکان حرف شنو می‌شوند و موضوعات را به راحتی قبول می‌کنند. والدینی که به دنبال حرف شنوی در کودکانشان هستند باید به یکسری نکات مهم توجه کنند که ما در این مقاله به بیان آن‌ها می‌پردازیم.
با کودکانتان صحبت کنید
بعضی از والدین برای تربیت کردن کودکان و تعیین حد و مرزهای آن‌ها خیلی سربسته و مبهم صحبت می‌کنند. به عنوان مثال: می‌گویند «مؤدب باش، اذیت نکن و ...»، کودکان ترجیح می‌دهند که دلیل کارهایی که باید و نباید انجام دهند را بدانند ولی این‌گونه مبهم صحبت کردن با کودکان باعث عدم حرف شنوی در کودکان می‌شود. برای این که کودکان حرف شنو داشته باشید باید در وحله‌ی اول حد و مرزهای آن‌ها را به طور کاملأ واضح برای آن‌ها مشخص کنید و دقیقأ به آن‌ها بگویید که چگونه باید رفتار کنند و به چه دلیل، این گونه برخورد کردن باعث حرف شنوی در کودکان می‌شود و میزان حرف شنوی آن‌ها را افزایش می‌دهد.
به کودکانتان حق انتخاب دهید
برای این که کودکان حرف شنویی داشته باشید، می‌توانید با پیشنهاد چند راه به آن‌ها تصمیم را بر عهده‌ی خودشان بگذارید که چگونه به حرف شما گوش کنند و کار خواسته شده از آن‌ها را انجام دهند. دادن فرصت انتخاب به کودکان، باعث ایجاد حس قدرت و تسلط در آن‌ها می‌شود و به تدریج مقاومت آن‌ها در برابر شما کاهش می‌یابد. این راه‌کار حرف شنوی در کودکان را بیشتر می‌کند و آن‌ها راحت‌تر و بدون مقاومت حرف شما را می‌پذیرند چرا که با تصمیم خود آن را انجام می‌دهند.
در رفتارتان با کودکان قاطع باشید
گاهی اوقات با وجود تمام ملایمات و صحبت کردن‌ها، کودکان بازهم از دستورات والدین سرپیچی می‌کنند و از آن‌ها حرف شنوی ندارند. در این شرایط والدین باید رفتاری قاطعانه داشته باشند. با یک محدودیت قاطع آن‌ها را مجبور به حرف شنوی کنید. البته قاطعیت در حرف، در چهره و صدا به خوبی نمایان است و همان‌طور که نرمش بیش از حد با کودکان برای آن‌ها مضر است، رفتارهای خصمانه نیز برای آن‌ها ضرر دارد. اما رفتار قاطعانه در واقع مرزی بین رفتار خصمانه و نرمش بیش از حد است که در موارد ضروری باعث حرف شنوی در کودکان می‌شود.
بر نقاط مثبت کودکان تأکید کنید
طبق نظر روان‌شناسان، کودکان حرف‌های مثبت را سریع‌تر و راحت‌تر از حرف‌های منفی می‌پذیرند. برای افزایش حرف شنوی در کودکان از کلمات مثبت استفاده کنید و از کلماتی مانند: نرو، نکن، نریز و ... استفاده نکنید. هرگز دستورات خود را به حالت شخصی بیان نکنید. مثلأ نگویید: «الان برو غذا بخور» زیرا این کار باعث ایجاد یک نیروی کشمکش بین شما و کودکتان می‌شود و ممکن است از دستور شما سرپیچی کند. بهتر است دستورات را به صورت غیر شخصی بیان کنید تا از ایجاد حس ناخوشایند بین خود و کودکتان جلوگیری کنید. مثلأ می‌توانید بگویید: «الان ساعت 2 است و وقت ناهار» این جمله در واقع باعث می‌شود که آن حس ناخوشایند بین کودک و ساعت به وجود آید و دیگر از دست شما ناراحت نمی شود. والدین باهوش با استفاده از این ترفند می‌توانند باعث افزایش حرف شنوی در کودکانشان شوند.
در تربیت کودکانتان ثابت قدم باشید
تعیین حد و مرز برای کودکان زمانی تأثیرگذار است که در خانه و خانواده قوانینی ثابت وجود داشته باشد و به اجرای آن قوانین پای‌بند باشند. وجود قوانین ثابت و اجرای قاطعانه‌ی آن باعث برقراری نظم در خانه و خانواده می‌شود و کودکان به تبعیت از آن قوانین، حرف شنوی بیشتری خواهند داشت و یاد می‌گیرند که چه کاری را در چه زمان و چه مکانی باید انجام دهند. زمانی که قوانین در خانواده به جدیت اجرا نشود، کودکان به جای همراهی کردن شروع به مقاومت کرده و از قوانین پیروی نمی‌کنند. پس برای افزایش حرف شنوی در کودکان به قوانین پای‌بند باشید و آن‌ها را با قاطعیت در خانه اجرا کنید.
احساسات خود را کنترل کنید
گاهی اوقات والدین در برابر عدم حرف شنوی کودکانشان، صبرشان لبریز می‌شود و دست به خشونت، رفتارها و واکنش‌های تند می‌زنند. این کار نه تنها باعث حرف شنوی در کودکان نمی‌شود، بلکه مقاومت آن‌ها را در برابر شما بیشتر می‌کند. در چنین شرایطی بهتر است آرامش خود را حفظ کنید، نفس عمیق بکشید و تا 10 بشمارید. اصولأ تربیت کودکان به معنی آموزش رفتارهای درست به آن‌ها است، اما زمانی که شما عصبی می‌شوید و عکس‌العمل شدیدی نسبت به کار اشتباه کودکتان از خود نشان می‌دهید این آموزش تأثیرگذار نخواهد بود. همه‌ی کودکان برای تشخیص رفتارهای درست از نادرست نیاز به راهنمایی دارند. ایجاد قوانینی ثابت، تعیین محدودیت‌ها و واکنش ملایم در برابر رفتارهای ناپسند کودکان باعث افزایش حرف شنوی آن‌ها می‌شود. پس برای افزایش حرف شنوی در کودکانتان، عواطف و احساسات خود را کنترل کنید، سربع واکنش نشان ندهید و در برابر کارهای ناپسند کودکان به آن‌ها تذکر دهید و بگویید که کارشان اشتباه است.
دلیل عدم موفقیت والدین بعد از اجرای تکنیک‌های استاندارد تربیت کودکان
گاهی اوقات بعضی از والدین با اجرای همه‌ی تکنیک‌های استاندارد تربیت فرزندان، می‌گویند که هیچ کدام از این راه‌کارها تأثیر ندارد و کودک من هم‌چنان حرف شنوی ندارد. یکی از دلایل عدم موفقیت این والدین، عجول بودن آن‌ها است. والدین باید بدانند که برای تربیت فرزندان خود باید بسیار صبور باشند زیرا بعضی کودکان بسیار سخت هستند و زمان می‌برد تا آن‌ها را به کودکان حرف شنو تبدیل کرد. احساساتی که معمولأ والدین در حین تربیت کودکانشان تجربه می‌کنند، ناراحتی، ناامیدی، عصبانیت، نگرانی و پریشانی است. کودکان این احساسات را در چهره‌ی والدین خود می‌بینند و آن را حس می‌کنند. یکی از مهم‌ترین اصولی که باعث تأثیرگذاری در کودکان می‌شود، روحیه‌ی مثبت والدین و اطرافیانش است. ناراحتی و پریشانی والدین به کودکان نیز منتقل می‌شود. پس اگر می‌خواهید همه‌ی این تکنیک‌ها و راه‌کارها تأثیرگذار باشند و کودکان حرف شنوی داشته باشید، ابتدا باید صبور باشید و احساسات خود را کنترل کنید. گاهی اوقات والدین به علت نداشتن مهارت کافی در تربیت فرزندان و عدم شناخت از ویژگی‌های شخصیتی کودکان در سنین مختلف، عدم حرف شنوی در کودکان را لج‌بازی آن‌ها تلقی می‌کنند؛ در حالی که کودکان در سن 2 تا 4 سالگی دارای یک خود محوریت و مالکیت کامل هستند که عدم حرف شنوی در آن‌ها اصلأ ربطی به لج‌بازی آن‌ها ندارد. هم‌چنین بایدها و نبایدهای کودکان در سنین 4 تا 7 سالگی شکل می‌گیرد و می‌توانند فرق بین خوب و بد را تشخیص دهند. پس می‌توانید در بعضی مواقع از اشتباهات کودکان چشم‌پوشی کنید و به آن‌ها توجه نکنید. این خود یک راه‌کار برای افزایش حرف شنوی در کودکان است. در صورتی با انجام همه‌ی مراحل فوق باز هم کودکتان از شما حرف شنوی نداشت، می‌توانید به یک مرکز مشاوره مراجعه کنید و از مشاوران کمک بگیرید.