آمارها نشان داده که حدود 80 درصد دانش‌آموزان دچار آسیب‌ها و ناهنجاری‌های جسمانی هستند که یکی از علل آن نیز وزن زیاد کیف مدرسه است. سنگین بودن کیف مدرسه موجب آسیب به ستون فقرات دانش‌آموزان شده و هم‌چنین ناهنجاری‌های قامتی در بدن آنها به وجود می‌آورد. آسیب‌های ناشی از کیف مدرسه به دو دلیل کلی سنگین بودن کیف مدرسه و نحوه‌ی حمل کیف مدرسه رخ می دهد. در این مقاله قصد داریم جهت کاهش و پیش‌گیری از این آسیب‌ها مطالبی را درباره‌ی ویژگی‌های یک کیف مدرسه مناسب و نحوه‌ی جابه‌جا کردن آن برای شما عزیزان ارائه دهیم.
آثار مخرب و منفی سنگینی کیف مدرسه
متأسفانه انتقادات و ایرادات زیادی به نظام آموزش و پرورش ما وارد است که یکی از آنها مربوط به سنگینی کیف مدرسه دانش‌آموزان است. یکی از شایع‌ترین آسیب‌هایی که به علت وزن زیاد کیف مدرسه ایجاد می‌شود، انحراف ستون فقرات است. اکثر دانش‌آموزان متأسفانه کوله پشتی‌های خود را روی یک شانه می‌اندازند و برای جلوگیری از افتادن کیف مدرسه به ناچار شانه دیگر خود را بالا نگه می‌دارند، که این کار باعث می‌شود ستون فقرات از حالت طبیعی خود خارج شود. هم‌چنین اگر دانش‌آموزان کیف مدرسه را دوطرفه نیز حمل کنند، در صورت سنگین بودن کیف مدرسه باز هم دچار آسیب‌هایی از قبیل بیماری کیفوز (قوز ستون فقرات به سمت جلو)، گردن درد و سردردهای ناشی از آن و خستگی اعضای پشت می‌شوند.
وزن مناسب کیف مدرسه
انجمن کایروپراکتیک در کانادا که مربوط به معاینات ستون فقرات است، حداکثر وزن کیف مدرسه را 10 درصد وزن بدن برای دوران دبستان اعلام کرده است. به این معنی که کیف مدرسه با تمام محتویات درون آن باید حداکثر 10 درصد وزن بدن دانش‌آموز باشد. از طرف دیگر با بزرگ شدن دانش‌آموزان و رفتن به مقاطع بالاتر، نه تنها وزن کتاب‌ها بیشتر می‌شود بلکه توانایی و قدرت جسمانی بچه‌ها نیز افزایش می‌یابد به همین دلیل وزن مناسب کیف مدرسه را برای مقاطع دبیرستان 15 تا 20 درصد وزن بدن گزارش کرده اند. اما متأسفانه طبق تحقیقاتی که در این زمینه انجام گرفته مشخص شده وزن کیف مدرسه اکثر دانش‌آموزان بیش از این مقدار بوده و حتی برخی با وجود وزن زیاد کیف مدرسه آن را نیز به درستی حمل نمی‌کنند.
برخی استانداردهای حمل صحیح کیف مدرسه
استانداردهای زیادی برای نحوه‌ی حمل کیف مدرسه وجود دارد که از بین آنها می‌توان به بندهای شانه‌ی کیف مدرسه، لبه‌ی پایینی کوله پشتی، بند دور کمر و جلوی سینه اشاره کرد. بندهای شانه‌ی کیف مدرسه باید طبق استاندارد پهن باشند تا فشار وارده بر شانه‌ها را کاهش دهند. هم‌چنین لبه‌ی پایینی کوله پشتی باید بالاتر از کمر قرار گیرد، در غیر این صورت وزن کیف مدرسه روی کمر فشار وارد کرده و موجب آسیب‌های جدی در ستون فقرات می‌شود. وجود بندهای دور کمر و جلو سینه در کیف مدرسه باعث کاهش 50 تا 70 درصد وزن کیف مدرسه از روی شانه و کمر می‌شود و آسیب‌های وارده به ستون فقرات را نیز کم می‌کند.
آیا وزن زیاد کیف مدرسه و حمل اشتباه آن دلایل اصلی آسیب به ستون فقرات دانش‌آموزان است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که سنگینی کیف مدرسه و جابه‌جا کردن نادرست آن بر آسیب‌های وارده به ستون فقرات مؤثر هستند ولی از آن جایی که حمل کیف مدرسه به مدت 10 تا 15 دقیقه در طول روز آن هم روی یک شانه نمی‌تواند دلیل اصلی درد شانه و کمر در دانش‌آموزان باشد؛ بنابراین علاوه بر این دو عامل، عامل دیگری که در آسیب رساندن به ستون فقرات موثر است، نحوه‌ی نشستن روی صندلی است که متأسفانه بسیاری از دانش‌آموزان نحوه‌ی صحیح نشستن روی صندلی را نمی‌دانند. بر اساس تحقیقات انجام گرفته مشخص شده اکثریت دانش‌آموزان عادت دارند که رو یک پا تکیه کنند و به طرف یک سمت بدن کج شوند. انجام مکرر این حرکت باعث به وجود آمدن انحراف در ناحیه کمر و ستون فقرات می‌شود که سنگینی کیف مدرسه این انحرافات را افزایش می‌دهد. متأسفانه مشکل انحراف در ستون فقرات در سنین 10 تا 12 سالگی بسیار شایع شده است. در کشورهای دیگر حدود 90 واحد درسی در دوران دبستان برای آموزش نحوه‌ی صحیح نشستن، ایستادن و خوابیدن به دانش‌آموزان در برنامه‌ی درسی‌شان قرار داده‌اند. متأسفانه این آموزش‌ها در ایران وجود ندارد که این نیز یکی از انتقادهای وارده به آموزش و پرورش است.
ویژگی‌های کیف مدرسه استاندارد
یک کیف مدرسه استاندارد باید دارای بندهای پهن باشد. هرچه اندازه‌ی مقطع این بندها کم‌تر باشد بیشتر فشار سنگینی کیف مدرسه به شانه‌ها وارد می‌شود و از طرف دیگر هرچه این بندها پهن‌تر باشند از فشار ناشی از وزن زیاد کیف مدرسه بر شانه‌ها کاسته می‌شود. کیف‌هایی که در ایران تولید می‌شوند کیف‌های مناسبی هستند ولی متأسفانه نوارهایی که در آن ها استفاده شده باریک هستند، در حالی که در کشورهای دیگر بندهای کیف مدرسه نه تنها پهن هستند بلکه در آنها از کپسول‌هایی برای کاهش فشارهای وارده بر شانه‌ها استفاده می‌کنند. بندهای کپسول‌دار و پهن هیچ‌گونه فشاری را بر شانه‌ها وارد نمی‌کنند که در ایران برای تولید کیف مدرسه از این مدل بندها استفاده نمی شود و به همین دلیل یک مقدار اذیت کننده هستند. یک کیف مدرسه استاندارد علاوه بر داشتن دو بند پهن، باید دارای بندهای کمری و جلو سینه نیز باشند. بندهای کمری روی آخرین مهره کمری قرار گرفته و بسته می‌شود. این مهره در محدوده‌ی ناف قرار دارد که کیف مدرسه نباید از این پایین‌تر برود تا وزن آن روی شانه و کمر به طور مساوی تقسیم شود. هنگام خریدن کیف مدرسه برای فرزندان خود به این نکته توجه کنید که بندهای کیف حتما با عرض تنه کودک شما هم‌خوانی داشته باشد و باریک‌تر یا پهن‌تر نباشد.
نحوه‌ی صحیح برداشتن کیف مدرسه
والدین باید به فرزندان خود بیاموزند که چگونه کیف مدرسه خود را از روی زمین بردارند و روی شانه‌ی خود بیاندازند. هم‌چنین باید آنها را از آسیب‌های ناشی از عمل نکردن به دستورالعمل‌های حمل کیف مدرسه آگاه کنند. روش درست برداشتن کیف مدرسه به این صورت است که ابتدا آن را روی میز بگذارند، سپس یک بند آن را روی یک شانه بیاندازند که در این حالت وزن کیف مدرسه هم‌چنان روی میز است. بند دوم را نیز روی شانه‌ی دیگر و سپس کوله پشتی را بردارند. بعد از برداشتن کیف مدرسه نیز حتمأ بندهای دور کمر و جلوی سینه را ببندند. کیف مدرسه یکی از مهم‌ترین ابزار لازم برای دانش‌آموزان است که تأثیر بسیار زیادی بر سلامت جسمانی آنها می‌گذارد. والدین باید هنگام خریدن کیف مدرسه برای فرزندان خود بسیار دقت کنند و حتمأ کیفی را انتخاب کنند که همه‌ی استانداردهای لازم را داشته باشد.