همان‌طور که می‌دانید، آلودگی هوا یکی از مشکلات بزرگ، به‌خصوص در کلان‌شهرهاست که علت آن زباله‌ها و فعالیت‌های انسانی است. به‌علاوه، از خطرهای تغییرات آب و هوایی نیز اطلاع دارید. این مسائل همگی نشانه‌ی آسیب به محیط‌زیست است. اگر نگران آینده‌ی فرزندانتان هستید، باید از همان دوران کودکی آن‌ها را به طبیعت و محافظت از آن علاقه‌مند کنید. از طرفی آموزش حفاظت از محیط زیست به نوع رفتار شما با طبیعت بستگی دارد. کودکان از شما می‌آموزند که چگونه با محیط اطراف خود رفتار کنند. اینکه چگونه می‌توان بین محیط زیست و کودک رابطه‌ی مثبت ایجاد کرد، موضوعی است که ما در این مقاله مورد بررسی قرار داده‌ایم. بنابراین با ما همراه باشید تا نحوه‌ی آموزش حفاظت از محیط زیست را با هم مرور کنیم.
اهمیت ایجاد ارتباط مثبت بین محیط زیست و کودک
امروزه تغییرات آب و هوایی و مشکلات زیست‌محیطی ارتباط جدایی‌ناپذیری با میزان علاقه به طبیعت دارد، به‌گونه‌ای‌که به موضوعی مهم و نگران‌کننده در بین بزرگسالان تبدیل شده است. متأسفانه مسائل و آسیب‌های محیط‌زیستی به حدی پیچیده‌اند که باعث بروز احساساتی از قبیل ترس، اضطراب، سرخوردگی، خشم و ناامیدی می‌شوند. ایجاد ارتباط مثبت و علاقه بین محیط زیست و کودک موضوعی است که شما به‌عنوان والدین باید از همان بچگی در ذهنشان نهادینه کنید. برای این کار کافی است اطلاعات لازم درباره‌ی طبیعت به بچه‌ها داده شود. اما هدف حفاظت از محیط‌زیست زمانی تحقق می‌یابد که شما نیز در حفظ طبیعت و جانداران آن کوشا باشید. در یادگیری، آموزش به‌تنهایی مؤثر نخواهد بود، بلکه رفتار شما در یادگیری تأثیر مستقیم و زیادی روی کودکان می‌گذارد. تفاوت بین گفتار و رفتار در حین آموزش حفاظت از محیط زیست موجب سردرگمی فرزندان خواهد شد. همچنین بچه‌ها اعتمادشان را به شما از دست خواهند داد. پس در آموزش هر چیزی به کودکان، ابتدا خودتان الگوی مناسبی برای آن‌ها باشید. از طرفی کودکان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین گروه انسانی‌اند که حدود 30درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. از‌این‌رو، مسئولیت برقراری ارتباط با نسل آینده را برعهده دارند. این قشر از جامعه در مقابل آلودگی هوا از سایرین آسیب‌پذیرتر هستند. مشکلات تنفسی، تضعیف سیستم ایمنی بدن، التهاب و عفونت ریه‌ها، سوزش چشم، سرفه‌های شدید، سوءتغذیه، تشدید سینوزیت، اسهال و استفراغ و بیماری‌های قلبی و عروقی ازجمله مضرات آلودگی محیط‌زیست برای کودکان به شمار می‌روند. به همین دلیل، آموزش حفاظت از محیط زیست به بچه‌ها، موضوعی بسیار مهم است. زندگی در محیطی سالم حق همه‌ی کودکان است.
چگونگی آموزش حفاظت از محیط زیست به کودکان
همان‌طور که می‌دانید، بچه‌ها از همان دوران کودکی بازی با آب و خاک را بسیار دوست دارند. اینکه شما بتوانید احساسات لطیف فرزندانتان را تا بزرگسالی حفظ کنید، موضوع بسیار مهمی است. احساسات لطیف کودکان به حیوانات و گیاهان، درحقیقت کار شما را برای آموزش حفاظت از محیط زیست آسان‌تر می‌کند. رفتارهای بسیار ساده و سرگرمی‌های زیادی برای ایجاد رابطه‌ی مثبت بین محیط زیست و کودک وجود دارد. کاشت درخت در فضاهای عمومی و نام‌گذاری آن‌ها به اسم بچه‌ها، آبیاری و رسیدگی به گیاهان خانگی همراه کودکان، استفاده از لوازم برقی کم‌مصرف و در ساعات بهینه، مشارکت در فعالیت‌های محیط‌زیستی و... مواردی هستند که با استفاده از آن‌ها می‌توان بچه‌ها را به طبیعت علاقه‌مند کرد. از‌این‌رو، در این بخش قصد داریم چند راهکار برای آموزش حفاظت از محیط زیست به کودکان برای شما عزیزان ارائه دهیم.
1. آموزش در زمان‌های مناسب
بهترین زمان برای آموزش حفاظت از محیط زیست قرارگرفتن کودکان در موقعیت‌های یادگیری است. احتمالاً تاکنون برایتان پیش آمده که هنگام قدم‌زدن در پارک، شخصی زباله‌اش را روی زمین بیندازد. این موقعیت‌ها می‌توانند فرصت‌های مناسبی برای بحث درباره‌ی طبیعت باشند. در این شرایط با کودکانتان درباره‌ی علل نادرستی این‌گونه رفتارها صحبت کنید. همچنین وقتی به تفریح می‌روید، از روشن‌کردن آتش خودداری کنید. به‌جای آن از کپسول‌های گازی و... استفاده کنید. اما اگر مجبور به روشن‌کردن آتش بودید، از چوب‌های خشک برای این کار استفاده کنید. سنگ‌گذاشتن دور آتش را نیز به بچه‌ها بیاموزید. در زمان‌های مناسب از فواید طبیعت و دلایل محافظت از آن برای کودکانتان بگویید. وقتی فرزندانتان را در حال انجام فعالیت‌های مفید زیست‌محیطی می‌بینید، آن‌ها را تشویق کنید. این کار باعث ایجاد حس مثبت و ارزشمند‌بودن در آن‌ها می‌شود.
2. داستان خوانی
برای فرزندانتان داستان‌هایی از حیوانات، گیاهان و اهمیت محیط‌زیست بخوانید. کتاب‌هایی که محور اصلی آن‌ها حفاظت از طبیعت و احترام به حیوانات است، می‌توانند روشی اثربخش در آموزش حفاظت از محیط زیست باشند. از داستان‌هایی مانند: روباه حیله‌گر، شنگول و منگول و... تحت هیچ شرایطی استفاده نکنید؛ زیرا این قبیل داستان‌ها نگرش بچه‌ها به جانداران را به‌شدت منفی می‌کنند. حتی در بعضی موارد باعث ایجاد حس تنفر به حیوانات می‌شوند.
3. وقت‌گذرانی در طبیعت
به‌جای ماندن در خانه، فرزندانتان را به پارک ببرید. پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری کنید. برای آموزش مؤثر، توضیح‌دادن به‌تنهایی کافی نیست، بلکه اجرای زنده آن تأثیر بیشتری خواهد گذاشت. با بردن کودکانتان به دل طبیعت، پذیرفتن عادت‌های سازگاری با محیط‌زیست برایشان آسان‌تر می‌شود و علاقه و عشق به طبیعت در وجودشان پرورش پیدا می‌کند. سعی کنید در فعالیت‌های زیست‌محیطی نیز مشارکت کنید. زباله‌ها را به‌صورت جمعی یا حتی فردی جمع کنید. به‌جای آب‌معدنی از بطری‌های فلزی استفاده کنید. به بچه‌هایتان بیاموزید که مسئولیت زباله‌های خود را بر عهده بگیرند و آن‌ها را در طبیعت رها نکنند.
4. درخت‌کاری
درخت‌کاری یکی از شیوه‌های اثربخش در آموزش حفاظت از محیط زیست است. با این کار بین محیط زیست و کودک ارتباط خوب و مثبتی برقرار می‌شود. بچه‌ها با درخت‌کاری نه‌تنها آشنایی بیشتری با طبیعت پیدا می‌کنند، بلکه در یک مدت کوتاه خواص سبزیجات را نیز خواهند فهمید.
5. بازیافت زباله‌ها
جداکردن زباله‌های تر‌و‌خشک یکی از کارهای مهمی است که باید به فرزندانتان بیاموزید. از زباله‌ها می‌توان در موارد مختلف، ازجمله برای ساخت کودهای طبیعی و کاردستی‌های هنری زیبا استفاده کرد. بازیافت، میزان زباله را نیز تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهد که این موضوع به حفظ محیط‌زیست کمک بسیار زیادی می‌کند.
6. مهربانی و حمایت از حیوانات
همان‌طور که می‌دانید، مهربانی یکی از ویژگی‌های انسان است که با تمرین تقویت می‌شود. بچه‌ها با تماشای رفتار شما از آن الگوبرداری می‌کنند. بنابراین، برای آموزش احترام به حقوق حیوانات، خودتان باید با جانداران اطراف مهربان باشید و به آن‌ها آسیبی نرسانید. همچنین در بازی‌های کودکانه می‌توانید طرز برخورد با حیوانات را با بچه‌ها تمرین کنید.
سخن آخر
آموزش حفاظت از محیط زیست نه‌تنها یک کار خوب، بلکه موضوعی حیاتی برای آینده‌ی فرزندان و طبیعت است. به یاد داشته باشید که شما و رفتارتان الگویی بسیار خوب برای بچه‌ها هستید. پس برای ایجاد رابطه‌ی مثبت بین محیط زیست و کودک، آگاهانه فرصت‌هایی را برای آن‌ها فراهم کنید.