مسئول کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم درباره نحوه‌ی برگزاری امتحانات دانشگاه به صورت الکترونیکی گفت: امروز دغدغه‌های برگزاری آزمون و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانشجو و از طرف دیگر کاهش احتمال تقلب مورد توجه همه‌ی دانشگاهیان است. آیا در برگزاری امتحانات دانشگاه به صورت آنلاین، تقلب صورت نمی‌گیرد؟ سید علی اکبر صفوی با اشاره به این موضوع که هیچ‌کس نمی‌تواند مدعی این باشد که در امتحانات حضوری تقلب صورت نمی‌گیرد، گفت: من خود به عنوان یک استاد با بیش از 20 سال سابقه‌ی تدریس می‌گویم که هر سال حدود یک یا دو مورد تقلب از دانشجویان در جلسه امتحان گرفته‌ام. همکاران دیگر نیز ممکن است متوجه همین تعداد و یا بیشتر شده باشند. چه بسا درصدی از دانشجویان هستند که کسی متوجه تقلب آن‌ها نمی‌شود. بنابراین اگر فکر کنید که با برگزاری امتحانات به صورت حضوری می‌توانید مانع انجام این کار شوید، جای سؤال دارد. بنابراین ما باید به دنبال راهی برای کاهش درصد تقلب باشیم.
چگونگی شرایط برگزاری امتحانات الکترونیکی برای کاهش درصد تقلب
آقای صفوی در رابطه با کاهش درصد تقلب در برگزاری امتحانات دانشگاه به روش الکترونیکی گفت: شیوه‌های ارزیابی دانشجویان در روش الکترونیکی، بیشتر از روش حضوری است و تمامی فعالیت‌های آن‌ها در این روش ثبت و ضبط می‌شوند. سیستم می‌تواند تعداد دفعات مراجعه دانشجو به درس و پاسخگویی به هر سؤال را به طور کامل بررسی کند. بنابراین در روش الکترونیکی فرایند نظارت بر دانشجویان بیشتر و بهتر انجام می‌گیرد. اگر استاد در سیستم الکترونیکی از ارزشیابی ترکیبی استفاده کند و از دانشجو تکالیف آنلاین بخواهد، امکان سنجش کپی نبودن منابع بیشتر می‌شود. روش دوم آزمون می‌تواند به صورت شفاهی باشد و با استفاده از امکان تصویری در آزمون آنلاین، ارتباط برقرار و سؤالات پرسیده شود. روش سوم برای برگزاری امتحانات، به صورت تعدادی امتحان کوتاه و چهار گزینه‌ای است. در این روش استاد می‌تواند برای پاسخ به هر سؤال زمانی را اختصاص دهد. این کار درصد تقلب در امتحانات را کاهش می‌دهد. در سیستم‌های الکترونیکی علاوه بر اینکه می‌توان زمانی مشخص برای پاسخ دادن تعیین کرد، این امکان نیز وجود دارد که سؤالات را به صورت تصادفی و با شماره‌های متفاوت به هر دانشجو ارائه داد. یک روش دیگر برای برگزاری امتحانات آنلاین به این صورت است که سؤالات را به صورت مجزا و در یک زمان مشخص در اختیار دانشجویان قرار دهیم، دانشجو پس از پاسخ به هر سؤال از صفحه خارج می‌شود و دیگر امکان برگشت به آن صفحه برایش فراهم نیست. صفوی با تأکید بر کاهش درصد تقلب در روش آزمون‌های چهارگزینه‌ای با زمان مشخص و توزیع سؤالات به صورت تصادفی، گفت: در آزمون‌های غیرحضوری این امکان وجود دارد که بعد از ارائه سؤالات به دانشجو، سیستم قفل شود و اجازه رفتن به صفحه‌ی بعدی را به او ندهد. ممکن است بگویید خب می‌تواند از تلفن همراه برای این کار استفاده کند، اما ما نمی‌خواهیم شرایط را خیلی پیچیده کنیم. برای جلوگیری از این کار استاد می‌تواند از دانشجو بخواهد دوربین موبایلش را در جایی که او می‌خواهد قرار دهد، با این کار استاد می‌تواند امتحان را مدیریت کند و دانشجو را کاملاً تحت نظر بگیرد.
اختیار انتخاب روش و شرایط برگزاری امتحانات بر عهده‌ی دانشگاه‌ها است
علی خاکی صدیق، معاون آموزشی وزارت علوم در خصوص بازگشایی دانشگاه‌ها و شرایط برگزاری امتحانات گفت: دانشگاه‌ها می‌توانند روش برگزاری امتحانات به صورت حضوری یا آنلاین را طبق شرایط خود انتخاب کنند. حضور دانشجویان در دانشگاه‌ها براساس مصوبه‌ی ستاد ملی مبارزه با کرونا مجاز شناخته شده، ولی بازگشایی دانشگاه‌ها برای تمامی مقاطع تحصیلی به معنی برگزاری حضوری کلاس‌ها نیست. کلاس‌های درس در صورتی می‌توانند حضوری برگزار شوند که دانشگاه‌ها تمامی پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند. هرچند اکثر کلاس‌های دانشگاه‌ها در حال حاضر به پایان رسیده، به همین دلیل آموزش حضوری دروس چندان موضوعیتی ندارد. معاون آموزشی وزارت علوم خاطر نشان کرد: در رابطه با برگزاری امتحانات، اولویت با سلامت دانشجویان، اساتید و کارمندان دانشگاه‌ها است. در صورتی که دانشگاه‌ها بتوانند شرایط برگزاری امتحانات را با رعایت تمامی پروتکل‌های بهداشتی فراهم کنند، اولویت برگزاری آزمون‌ها به صورت حضوری است و در غیر این صورت باید غیرحضوری برگزار شوند. در بخشنامه وزارت علوم در رابطه با امتحانات دانشگاه‌ها تاکید شده که از برگزاری امتحان در ساعات آخر روز (18 عصر به بعد) خودداری شود تا دانشجویان ساکن شهرهای نزدیک به محل تحصیل بتوانند به منازل خود بازگردند. استفاده از سیستم تهویه مناسب و یا بازگذاشتن پنجره‌ها در محل برگزاری امتحانات ضروری اعلام شده است، همچنین باید در و پنجره‌ها، میز و صندلی‌ها و دیگر وسایل محل برگزاری امتحانات پیش از آزمون گندزدایی شوند. مواد غذایی عرضه شده در سلف‌سرویس باید دارای پوشش بهداشتی باشند و در بسته‌بندی‌های یک‌بار مصرف ارایه شوند. در محل‌های مورد تماس مکرر افراد (مانند دکمه‌های آسانسور یا دستگیره درها)، وسایل یک‌بار مصرف مانند گوش‌پاک کن یا دستمال کاغذی الزامی است. طبق بخشنامه فوق از ورود افراد مبتلا یا مشکوک به کووید-19 یا دارای علائم تب، سرفه، تنگی نفس و سرماخوردگی ممانعت می‌شود و امکان حذف پزشکی برای دانشجویانی با این علائم فراهم می‌شود. همچنین به منظور پرهیز از فعال‌سازی خوابگاه‌های دانشجویی و با توجه به اعلام آمادگی بسیاری از دانشگاه‌های کشور به ویژه «دانشگاه آزاد اسلامی» و «دانشگاه پیام نور» برای میزبانی ارزشیابی دانشجویان دیگر دانشگاه‌ها در واحدهای مختلف خود در سطح کشور، شایسته است دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی متقاضی، هماهنگی لازم را برای امکان حضور و ارزشیابی دانشجویان در یکی از واحدهای دانشگاهی محل سکونت خود به عمل آورند. به بیان دیگر آزمون‌ها می‌تواند با هماهنگی بین دانشگاه‌ها، در شهر محل اقامت دانشجویان برگزار شود. طبق این اعلام آمادگی برای کنترل تعداد دانشجویان بازه‌ی زمانی امتحانات افزایش یافته است. با وجود شرایط حاضر برگزاری امتحانات پایان ترم دانشجویان با مشکلاتی شامل عدم امکانات، سخت بودن شرایط رفت و آمد، نداشتن زیرساخت و ... روبرو است. اما این موضوع با همکاری دانشجویان و دانشگاه‌ها در سراسر کشور امری قابل حل است.