بسیاری از ما وقتی به خاطرات خوش دوران دانشآموزی خود فکر میکنیم به یاد اردوهای شادی میافتیم که به همراه دوستان خود میرفتیم. اردوی دانش آموزی علاوه بر آنکه در ارتباط بین دانشآموزان و ارتباط بین معلمها و دانشآموزان تاثیرگذار است، میتواند جنبههای آموزشی، ورزشی، فرهنگی و تفریحی گوناگونی داشته باشد. بسیاری از والدین و حتی برخی از دانشآموزان درباره برگزاری اردو نگرانیهایی دارند. ممکن است والدین بابت امنیت فرزندان خود نگران باشند و دانشآموزان مطمئن نباشند که میتوانند در اردو خوش بگذرانند و با بقیه ارتباط خوبی داشته باشند. با این حال در صورتی که شرایط مناسبی برقرار باشد اردوی دانش آموزی مزایای بسیاری دارد.
تقویت مهارتهای اجتماعی
یکی از بزرگترین مزیتهای اردو یا سفر دانش آموزی انجام کارها به صورت گروهی و در نتیجه تقویت مهارتهای اجتماعی کودکان و نوجوانان است. بچهها در گروههای کوچک و بزرگ به اردو میروند و در این بین یاد میگیرند که یکدیگر را بپذیرند و با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. ممکن است چالشهایی هم برای دانشآموزان پیش بیاید که باید با کمک یکدیگر و با نظارت مربیان خود آنها را برطرف کنند. همه اینها به تقویت مهارتهای ارتباطی، احساس همدلی و مراقبت از دیگران منجر خواهد شد.
تقویت مهارتهای فردی
برای بسیاری از دانشآموزان شرکت در یک سفر دانش آموزی اولین تجربهی جدایی از والدین است. والدین میتوانند مطمئن باشند که مربیان مراقب فرزندان آنها هستند؛ در عین حال دانشآموزان چالش مسئولیتپذیری و زندگی بدون خانواده خود را میپذیرند. آنها باید مراقب وسایل خود باشند، با دیگران بهدرستی رفتار کنند و مسئولیتپذیرتر باشند. این موضوع به دانشآموزان کمک میکند تا کمکم اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند و چیزهای بیشتری درباره زندگی فردی بیاموزند.
یادگیری یک مهارت تازه
در بسیاری از اردوهای دانشآموزی فرصتی تازه برای کودکان و نوجوانان فراهم میشود تا مهارت جدیدی یاد بگیرند و کارهایی را امتحان کنند که قبلاً انجام نداده بودند. این فعالیتها ممکن است شامل یک ورزش جدید مانند سنگنوردی یا قایقسواری باشد. برخی از بچهها ممکن است در ابتدا از انجام کارهای جدید بترسند اما وقتی دوستان خود را میبینند که با اشتیاق یک فعالیت جدید را امتحان میکنند و از آن لذت میبرند، شوق تازهای پیدا میکنند که به آنها جرات امتحان کردن میدهد. آنها یاد میگیرند بدون حضور والدین خود تصمیم به انجام کاری بگیرند و از آن لذت ببرند.
ارتباط با طبیعت
بیشتر مردم در شهرها زندگی میکنند؛ جایی که از طبیعت فاصله زیادی دارد. این موضوع باعث میشود بچهها آنطور که باید دربارهی محیط زیست و طبیعت آگاهی نداشته باشند. اردوهایی که در دل طبیعت یا با هدف شناخت طبیعت برگزار میشوند این فرصت را به دانشآموزان میدهد تا دربارهی محیطزیست، حیوانات و گیاهان اطلاعات بیشتری کسب کنند. این اطلاعات و یادگیری احترام به طبیعت نهتنها در روحیهی دانشآموزان تاثیر مثبتی میگذارد، بلکه برای آیندهی همهی ما بر روی کرهی زمین مهم و تاثیرگذار است.
آموزشهای علمی
اردوهای دانشآموزی تنها برای سرگرمی و آموزش مهارتهای ارتباطی نیستند. یک اردوی دانش آموزی حتی میتواند یک اردوی کاملاً علمی باشد. در سفرهای علمی میتوانید دانشآموزان را به دیدن مراکز علمی ببرید. انجام آزمایشهای علمی جالب به صورت دستهجمعی هم یادگیری دانشآموزان را تقویت میکند و هم میتواند علاقه آنها را به مسائل علمی بیشتر کند. یادگیری در محیطی خارج از کلاس درس میتواند شور و اشتیاق تازهای در دانشآموزان ایجاد کند.
آمادگی والدین و دانشآموزان برای اردو
اگر برای اولین بار فرزند خود را به اردو میفرستید، ممکن است کمی نگران باشید. بهتر است از قبل همهچیز را آماده کنید تا خیالتان از همه نظر راحت باشد. شاید بد نباشد با یک فهرست از وسایل مورد نیاز شروع کنید. غذا، آب، لباس مناسب آبوهوا و کرم ضد آفتاب از جمله لوازم ضروری اولیه هستند. بیشتر اوقات مربیها و معلمهای مدارس در هماهنگی با مسئولین محل برگزاری اردوی دانش آموزی، لوازم مورد نیاز را اعلام میکنند. توجه کنید که همه لوازم را در اختیار فرزند خود قرار دهید. اگر علائم اضطراب را در فرزند خود تشخیص دادید میتوانید با او دربارهی نگرانیهایی که دارد، چالشهایی که ممکن است پیش بیاید و راهحلهای موجود صحبت کنید تا با آمادگی بیشتری سفر دانش آموزی خود را آغاز کند. مثلاً اگر از دوری شما ناراحت میشود شاید بتواند با یک یادداشت از طرف شما، یک قطعه عکس کوچک یا یک اسباببازی کوچک آرام شود. اگر اضطراب او بیشتر از این است، میتوانید با یک روانشناس کودک مشورت کنید تا راهکارهای دقیقتری پیدا کنید.
طراحی و اجرای اردوی دانش آموزی
همانطور که برای والدین فرستادن بچهها به اردوی دانش آموزی یک چالش محسوب میشود، برای مربیان مدرسه نیز طراحی اردوی دانش آموزی که هم بار آموزشی مناسب داشته باشد و هم سرگرمکننده باشد، دشوار خواهد بود. برای اینکه بتوانید یک برنامه اردوی حرفهای و مناسب طراحی کنید، بهتر است اهداف خاصی را برای اردو در نظر بگیرید. برای مثال آیا میخواهید یک اردوی تفریحی-ورزشی داشته باشید؟ شاید هم یک اردو با هدف آموزش دربارهی محیط زیست و حیات وحش در نظر شما باشد. نکته مهم دیگر این است که شرایط سنی دانشآموزان خود را در نظر بگیرید. طبیعتاً فعالیتهایی که برای اردوی دانش آموزی بچههای دبستانی در نظر میگیرید با فعالیتهای نوجوانان دبیرستانی متفاوت خواهد بود. قبل از طراحی اردو باید ساختاری در ذهن داشته باشید. اردو یا سفر دانش آموزی قرار است چند ساعت یا چند روز طول بکشد؟ برنامههای اردو به چه ترتیبی خواهد بود و زمان انجام هر فعالیت، زمان خوردن غذا و استراحت به چه صورت خواهد بود؟ شما همچنین باید مخارج را هم در نظر بگیرید و طوری برنامهریزی کنید تا دانشآموزان با شرایط مالی مختلف بتوانند در فعالیت مورد نظر شما شرکت کنند. شاید اگر کمی خلاقیت به خرج دهید بتوانید اردوهای جذاب و سرگرمکنندهای برای بچهها طراحی کنید که هزینه زیادی نداشته باشند. به فعالیتهای مورد علاقه کودکان مانند نقاشی، شنا، بازیهای دستهجمعی و داستانگویی فکر کنید و با مکانهایی که برای دانشآموزان اردو برگزار میکنند در ارتباط باشید.
مشکلات موجود برای اردوهای دانشآموزی
با وجود تمام فوائدی که برای اردوی دانش آموزی در نظر گرفته میشود، به طور معمول مشکلاتی بر سر راه معلمان و خانوادهها وجود دارد که باعث میشود دانشآموزان نتوانند از تمام مزایای این برنامهها بهرهمند شوند. خیلی از اوقات در مدارس مربیانی که به طور مشخص برای برگزاری اردو آموزش دیده باشند و از تجربه کافی برخوردار باشند وجود ندارد. این موضوع باعث میشود برخی خانوادهها نتوانند برای برگزاری اردو به مدرسهها اعتماد کنند و در نتیجه از حضور فرزندان خود در این فعالیتها جلوگیری میکنند. موضوع دیگر درباره امنیت اردوها است. چند حادثه تلخ که در گذشته رخ داده بسیاری از مدارس را به طور کل از برگزاری اردو منصرف کرده است. ظاهراً مدیران به جای آموختن تجربه و اصلاح رویههای غلط در گذشته ترجیح دادهاند تا اصلاً فعالیت خارج از محیط مدرسه نداشته باشند یا محدودیتهای بسیار زیادی در برگزاری اردوها اعمال کنند. از طرف دیگر برگزاری اردوی دانش آموزی هزینهبر است. در وزارت آموزش و پرورش اعتبار ویژه و کافی برای برگزاری اردو در نظر گرفته نشده و اعتبارات پرورشی مدارس هم برای این مورد کافی به نظر نمیرسد. در نتیجه هزینه به خانوادهها تحمیل میشود و امکان برگزاری اردوهای باکیفیت کم میشود.
جمعبندی
شاید اگر بگوییم برخی از به یاد ماندنیترین آموزشها و خاطرات دانشآموزان در اردوی دانش آموزی شکل میگیرد، چندان اغراق نکرده باشیم. دانشآموزان با شرکت در اردوها به تقویت مهارتهای اجتماعی و فردی خود میپردازند و فعالیتهای تازهای یاد میگیرند که به آنها شجاعت امتحان کردن چیزهای تازه را میبخشد. والدین میتوانند از روز قبل به فرزندان خود در آماده کردن وسائل مورد نیاز کمک کنند و آنها را برای کسب تجربیات جدید و استقلال بیشتر آماده کنند.