شاید تا کنون برای شما پیش آمده باشد که کودکتان بعد از زمین خوردن، گریه‌کنان به سمت شما بیاید. وقتی کودکان نسبت به پدر و مادر و یا هر فرد دیگری در خانواده احساس امنیت کنند، به طور غیر ارادی آن فرد برای کودکان به فردی آرامش‌بخش تبدیل می‌شود. احساس امنیت کودکان یکی از مهم‌ترین نیازهای کودکان است. بعضی رفتارهای پدر و مادرها احساس امنیت در کودکان را القا می‌کنند و از برخی رفتارهای دیگر ممکن است این احساس امنیت کودکان را از بین ببرد. یکی از مهارت‌هایی که والدین و اعضای خانواده باید بلد باشند، رفتارها و عکس‌العمل‌های صحیح در موقعیت‌های خاص در برابر کودکان است. مهارتی که تأثیر مستقیمی بر بالا بردن احساس امنیت کودکان دارد و کودکان را برای ایجاد یک رابطه‌ی سالم در طول زندگیشان آماده می‌کند.
رشد عاطفی و حس امنیت درونی کودکان
زمانی که از امنیت کودکان صحت می‌کنیم باید به درون کودک و خانواده‌اش توجه کنیم، زیرا حالت درونی کودکان از ارتباط او با خانواده‌اش تأثیر می‌پذیرد. اساسأ رکن‌های مهم امنیت کودکان در همان سال‌های اولیه رشد او شکل می‌گیرد و در صورتی که این ارکان به درستی بنا نشوند، کودکان در طول رشد خود با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شوند و این احساس امنیت در آن‌ها کم و زیاد می‌شود. بنابراین هرچه این پایه‌های اولیه را محکم‌تر و استوارتر بنا کنیم، رشد عاطفی و حس امنیت درونی کودکان بر اساس آن شکل می‌گیرد. در این مقاله می‌خواهیم راه‌های ایجاد امنیت در کودکان و چگونگی پاسخ دادن به نیازهای پرورشی کودکان برای احساس امنیت کودکان را به شما ارائه دهیم.
پاسخ به نیازهای کودکان
طبق پژوهش‌های صورت گرفته، ثابت شده که کودکان توانایی ایجاد اعتماد و عدم اعتماد به رفتارهای مراقبانشان را تا قبل از یک سالگی در وجودشان دارا هستند. همان‌طور که می‌دانید کودکان زیر یک سال برای چیزی که می‌خواهند گریه می‌کنند، اگر در پاسخ به گریه‌شان از جانب اعضای خانواده عکس‌العمل مثبتی ببینند، متوجه می‌شوند که می‌توانند روی شما حساب کنند و احساس امنیت در آن‌ها نسبت به شما ایجاد می‌شود. عکس این موضوع نیز صدق می‌کند که در صورت عکس‌العمل منفی از جانب شما و افراد دیگر خانواده، نسبت به شما و یا دیگران احساس امنیت نمی‌کنند و این پاسخ منفی تأثیر منفی در روابط کودک با شما در آینده خواهد داشت. برای ایجاد احساس امنیت کودکان، باید به نیازهای آن‌ها توجه کنید تا آن‌ها متوجه شوند که در اولویت هستند.
نقاط قوت و ضعف کودکان خود را بشناسید
کودکان مختلف با هم متفاوت هستند و هیچ دو کودکی را نمی‌توانید پیدا کنید که شبیه به هم باشند. بعضی کودکان آرام و بعضی دیگر شلوغ‌تر هستند و نیاز به تذکر بیشتری دارند، هم‌چنین بعضی از کودکان خجالتی هستند و زمانی که در جمع قرار می‌گیرند نیاز به توجه بیشتری دارند. برای این که بتوانید رفتارهای صحیحی نسبت به کودکان داشته باشید تا احساس امنیت را در آن‌ها ایجاد کنید، باید بدانید که کودک شما چه خصوصیات منحصر به فردی دارد و نقاط قوت و ضعف او را بشناسید. یکی از بهترین راه حل‌ها برای فهمیدن خصوصیات و ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری کودکان، گذراندن وقت با آن‌ها است. برای این که بدانید کودک شما چه عادت‌هایی دارد و چه زمانی بیشتر به توجه شما نیاز دارد تا احساس امنیت کند، باید در موقعیت‌های خاص عکس‌العمل‌های کودکتان را زیر نظر بگیرید و نقاط قوت و ضعف آن‌ها را پیدا کنید. در این صورت می‌توانید در مقابل خواسته‌های او عکس‌العمل‌های مثبت نشان دهید و احساس امنیت را در کودکتان افزایش دهید. گاهی اوقات کودکان از توجه بیش از حد والدین سوء استفاده می‌کنند. اگر کودک شما کار اشتباهی انجام می‌دهد و کارش را مدام تکرار می‌کند، نیازمند توجه بیش از حد نیست بلکه در این شرایط شما باید به کودک خود بفهمانید که کارش درست نیست و عواقبی دارد. آن چیزی که در مورد توجه شما به کودکان مهم است، در واقع فهم شما نسبت به دریافت پیام از رفتار کودکان است. واکنش‌های صحیح نسبت به رفتارهای کودکان باعث ایجاد احساس امنیت در کودکان می‌شوند.
به کودکان خود هر روز بگویید که دوستشان دارید
بعضی از والدین فکر می‌کنند که اگر به کودکانشان توجه و محبت کنند، کودکشان خودش می‌فهمد که او را دوست دارند. حقیقت این است که این یک تفکر غلط است و محبت و توجه کردن به کودکان به تنهایی کافی نیست و شما باید هر روز به آن‌ها بگویید که دوستشان دارید. به کودکان خود اجازه دهید متوجه شوند که شما مراقب آن‌ها هستید و در هر شرایطی از آن‌ها حمایت می‌کنید. این کارها باعث افزایش احساس امنیت کودکان می‌شود. هم‌چنین به کودکان خود مسئولیت‌پذیری و تشکر کردن را آموزش دهید. انجام یک‌سری امور ساده را به کودکانتان واگذار کنید و از آن‌ها برای کمکشان تشکر و قدر دانی کنید. این کار باعث می‌شود که کودک شما یاد بگیرد در آینده مراقب پدر و مادرش باشد و او را مسئولیت‌پذیر می‌کند.
4 اصل مهم در ایجاد احساس امنیت در کودکان
- باهم بودن اعضای خانواده: اولین اصل در ایجاد احساس امنیت در کودکان، با هم بودن اعضای خانواده در کنار هم در زمان‌هایی از روز می‌باشد. احساس امنیت در وحله‌ی اول از هم‌نشینی با افرادی به وجود می‌آید که بتوان در روابط صمیمانه به آن‌ها اعتماد کرد و هم‌چنین از زندگی کردن در کنار آن‌ها احساس امنیت داشته باشیم.
- بیان احساسات: در این مرحله در واقع والدین باید به کودکان خود یاد دهند که درباره‌ی احساسات، نگرانی‌ها و نیازهایشان صحبت کنند و برای این کار به آن‌ها زمان لازم را بدهند و از کودک خود حمایت کنند. دل‌گرمی دادن، هم‌دلی و حمایت از کودکان باعث می‌شود که کودکان در هر شرایطی و به راحتی نگرانی‌ها و خواسته‌هایشان را ابراز کنند و احساس امنیت در آن‌ها نسبت به خانواده بالا می‌رود.
- دل‌گرمی و اطمینان دادن به کودکان: سومین مرحله برای ایجاد احساس امنیت عاطفی در کودکان، دل‌گرمی دادن والدین به آن‌ها می‌باشد. کودکان دوست دارند بدانند که والدین آن‌ها حاضرند چه کارهایی برای محافظت از فرزندشان انجام دهند. به این معنی که اگر کاری را برای محافظت از کودکتان انجام می‌دهید به طور کامل برایش توضیح دهید که برای چه چیزی و چگونه می‌خواهید از او محافظت کنید. کودکان با شنیدن این موارد احساس امنیت بیشتری می‌کنند و خیالشان راحت است که والدینشان همیشه در کنارشان هستند.
- کمک کردن به دیگران: کودکان نیز همانند بزرگترها از کمک کردن به دیگران احساس امنیت و رضایت می‌کنند. زمانی که کودکان به طور مستقیم در کمک به دیگران دخالت می‌کنند، احساس امنیت و اعتماد به نفس بیشتر و هم‌چنین نیروی بیشتری را کسب می‌کنند.
سخن آخر
در کل کودکان عدم احساس امنیت را از طریق انواع احساسات، عادات غذایی و مشکلات رفتاری مختلف نشان می‌دهند. در حقیقت درک کودکان از مشکلات باعث ایجاد اضطراب و عدم احساس امنیت در آن‌ها نمی‌شود بلکه این واکنش والدین نسبت به مشکلات است که باعث عدم احساس امنیت در کودکانشان می‌شود. بدون داشتن یک خانواده‌ی امن نمی‌توانیم فرزندی ایمن داشته باشیم و ساختن خانواده‌ای امن نیازمند جامعه‌ای امن می‌باشد که جامعه‌ی امن بخشی از دنیای امن است.