انگیزه، مجموعه‌ای از عوامل روان‌شناختی است که رفتارهای انسان‌ها را توضیح می‌دهد و هدف از انجام فعالیت‌ها را روشن می‌کند. به بیان دیگر انگیزه؛ فرآیندی است که باعث شروع، هدایت و حفظ رفتارهای هدف‌مند انسان‌ها مانند نوشیدن آب با هدف رفع تشنگی می‌شود. انگیزه در واقع چرایی رفتار است. به عبارتی انگیزه همان نیازها و خواسته‌های افراد است که آن‌ها را برای رسیدن به هدف، هدایت می‌کند. وجود انگیزه در افراد را می‌توان در رفتارها و کارهایی که انجام می‌دهند، مشاهده کرد. انگیزه می‌تواند نوعی ترس یا نوعی میل شدید باشد و یا هر محرک دیگری که یک موجود زنده را وادار به حرکت می‌کند. گاهی اوقات شما اهداف مشخصی برای زندگی خود دارید ولی نمی‌توانید برای رسیدن به آن‌ها تلاش کنید، یا حتی ممکن است در راه رسیدن به اهدافتان خسته شوید و از ادامه راه منصرف شوید. داشتن هدف در زندگی به تنهایی کافی نیست، بلکه انگیزه‌ی انجام کارها و رسیدن به اهداف و توانایی پافشاری و مقاومت در برابر موانع بسیار مهم است. شما باید بدانید که چگونه انگیزه‌ی خود را برای رسیدن به اهدافتان افزایش دهید و چگونه با مشکلات و موانع سر راه مقابله کنید. عوامل مختلف بسیاری می‌تواند بر انگیزه‌ی افراد تأثیرگذار باشد که به طور کلی می‌توان به دو بخش انگیزه درونی و انگیزه بیرونی، دست‌بندی کرد. انگیزه بیرونی در واقع از محیط، به افراد داده می‌شود مانند دریافت جایزه، اعتبار، تحسین توسط دیگران و غیره در حالی که انگیزه درونی یا ذاتی از درون افراد شکل می‌گیرد مانند حل جداول پیچیده که صرفأ نوعی لذت شخصی را به دنبال دارد.
چگونه در خود ایجاد انگیزه کنیم؟
انگیزه دارای سه جز اصلی اقدام کردن، پشتکار و توان است. شما باید بدانید که برای داشتن یک هدف در زندگی ابتدا باید تصمیم بگیرید (اقدام کردن). سپس با وجود همه‌ی موانع و مشکلاتی که در راه رسیدن به هدف ممکن است با آن‌ها مواجه شوید، مقابله کنید و به راه خود ادامه دهید (پشتکار). توان انجام کارها نیز در واقع همان انرژی و تمرکزی است که صرف رسیدن به اهدافتان می‌کنید. روش های متعدد زیادی برای افزایش و ایجاد انگیزه وجود دارد که ما قصد داریم در این مقاله به مهم‌ترین آن‌ها اشاره کنیم. در ایجاد انگیزه، سه گام مهم تمرکز، رشد اعتماد به نفس و ثابت قدم بودن بسیار مؤثر هستند.
زمانی که ترسیده‌اید، فکر نکنید
در این گام باید ابتدا از افکار منفی دوری کنید و زمانی که ترسیده‌اید، اصلأ فکر نکنید. همه‌ی ما می‌دانیم که افکار منفی ذهن را آشفته می‌کنند ولی متأسفانه گاهی اوقات بدون آن‌که متوجه شویم، به افکار منفی پر و بال می‌دهیم و آن‌ها را در ذهنمان بزرگ می‌کنیم. گاهی برخی اوقات ذهنمان درگیر مسائلی است که اصلأ به آن‌ها علاقه‌ای نداریم و نمی‌خواهیم اتفاق بیافتند. باید بدانید که ذهن انسان تصور می‌کند که شما به آن چیزی که می‌خواهید فکر می‌کنید، بنابراین آن‌ها را به سمت شما می‌کشاند. پس باید از ترس‌های خود دوری کنید. زیرا ترس، شما را بی‌انگیزه می‌کند و باعث به وجود آمدن افکار منفی در ذهن شما می‌شود، انرژی شما را کاهش و مدام شما را در حالت نگرانی نگه می‌دارد. برای ایجاد انگیزه در خود باید افکارتان را مثبت کنید.
اهداف خود را مشخص و برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنید
برنامه‌ریزی از اصول فراموش نشدنی کار و ایجاد انگیزه است که حتمأ باید به آن توجه کنید. همان طور که گفتیم ذهن انسان قدرت تشخیص افکار مثبت و منفی را ندارد، بلکه فقط کلمات و احساسات مربوط به آن‌ها را دریافت می‌کند. اگر قدم اول را به درستی انجام داده باشید و افکارتان را مثبت کرده باشید باید بدانید که چگونه و به چه موضوعاتی باید فکر کنید. در افکار خود حتمأ از جملات مثبت استفاده کنید. مثلأ به جای جملات منفی «نمی‌خواهم آدم فقیری باشم و تمام عمرم موجود بی‌مصرفی باشم»، از جمله‌ی مثبت «می‌خواهم فرد موفق و مفیدی در جامعه باشم» استفاده کنید. سپس به کارها و راه‌هایی که برای رسیدن به هدف خود وجود دارد فکر کنید و بین کارهایی که قرار است انجام دهید، هماهنگی ایجاد کنید. ایجاد هماهنگی و برنامه‌ریزی برای رسیدن به اهداف، از سخت‌ترین کارهایی است که می‌توانید انجام دهید ولی باید بدانید که این کار در شما ایجاد انگیزه می‌کند و شما را به سمت هدفتان می‌کشاند. سعی کنید تنها یک هدف اصلی برای خود در نظر بگیرید، زیرا زمانی که اهداف شما زیاد باشند، استرس شما زیاد می‌شود و ممکن است در نیمه‌ی راه آن‌ها را رها کنید یا انجام دادن بعضی از آن‌ها را به بعد موکول کنید؛ این کار نه تنها شما را خسته و درمانده می‌کند، بلکه انگیزه‌ی انجام کارها را نیز از شما می‌گیرد. اگر نتوانید یک هدف مشخص داشته باشید و روی آن تمرکز کنید، نمی‌توانید روی خودتان نیز متمرکز شوید در نتیجه انگیزه‌ای نیز در کار نخواهد بود.
خودتان را سرگرم کنید
فکر کردن به اشتباهاتی که در گذشته انجام داده‌اید و سرزنش کردن خودتان به خاطر کارهای گذشته انگیزه را از شما می‌گیرد. پس گذشته را رها کنید و تجربیات بد گذشته را همانند افکار منفی کنار بگذارید. برای این کار می‌توانید خود را سرگرم کنید و به اتفاقات، با دید منطقی‌تر نگاه کنید. باید بدانید که خواستن توانستن است. اگر با دوستانتان راحت نیستید و کنار آن‌ها اذیت می‌شوید آن‌ها را کنار بگذارید، از ورزش کردن و دویدن بدتان می‌آید؟ برای کاهش وزن، ورزش‌های دیگری مانند ایروبیک را امتحان کنید. اگر از زندگی خود راضی نیستید، محیط و زندگی خود را تغییر دهید. اگر محیط اطرافتان آن قدر انعطاف‌پذیر است که می‌توانید آن را تغییر دهید، پس می‌توانید انگیزه خود را نیز تغییر دهید. برای ایجاد انگیزه در خود می‌توانید به داستان‌های موفقیت دیگران نیز گوش کنید و به کارهایی که برای رسیدن به اهدافشان انجام داده‌اند، طریقه‌ی مقابله با مشکلات و موانعی که در سر راهشان بوده، فکر کنید و به خود برای هدفی که دارید انگیزه دهید.
به خودتان جایزه بدهید
اگر بخواهیم با خود صادق باشیم، باید بدانیم که رسیدن به هدف، ممکن است ماه‌ها و یا حتی سال‌ها طول بکشد. چیزی که می‌خواهیم دربارهی آن با شما صحبت کنیم، احساس خوشحالی و رضایت از خود در طول مسیر است. برای این که از انجام کارهای خود احساس خوشحالی کنید و در نیمه‌ی راه خسته نشوید، بهتر است نقاط هدفی را برای خودتان تعیین کنید و زمانی که به آن نقاط رسیدید، به خود جایزه دهید. این کار باعث ایجاد انگیزه بیشتر در شما برای ادامه‌ی راه می‌شود.
همیشه نیمه‌ی پر لیوان را ببینید
مهم‌ترین نکته‌ای که باید در این بخش به آن توجه کنید، این است که بدانید چه می‌خواهید و چه چیزی در زندگی خود ندارید. واقع بین باشید و نداشته‌هایتان را قبول کنید. شاید این کار با یک موج منفی دربارهی فکر کردن به نداشته‌هایتان شروع شود، ولی باید واقعیت خود را ببینید و بخواهید که آن را عوض کنید و هم‌چنین دربارهی چیزهایی که می‌خواهید داشته باشید نیز فکر کنید. سعی کنید هر روز به چیزهایی که دارید فکر کنید و آن‌ها را یادداشت کنید. به مرور زمان متوجه خواهید شد که در زندگیتان چیزهای زیادی دارید که نداشته‌هایتان، در برابر آن‌ها به چشم نمی‌آیند و این کار باعث افزایش اعتماد به نفس در شما می‌شود و هم‌چنین باعث ایجاد انگیزه برای دست‌یابی به چیزهایی که می‌خواهید داشته باشید، می‌شود. برای رسیدن به هدفی که دارید، همه‌ی منابعی که در دسترس شماست را بررسی کنید. از دوستان یا آشنایانی که قبلأ این راه را طی کرده‌اند، کمک بگیرید. هم‌چنین از همه‌ی کارهایی که قرار است انجام دهید تا به هدفتان برسید، سر در بیاورید و در آن‌ها متخصص شوید. زمانی که شما مسیر رسیدن به هدفتان را مشخص می‌کنید و به خوبی دربارهی آن اطلاعات جمع‌آوری کرده‌اید، نگرانی و استرس شما برای رسیدن به هدف کاهش می‌یابد. با این کار افکار منفی از شما دور می‌شود و اعتماد به نفستان افزایش می‌یابد.
اطرافتان را از چیزهای مثبت پر کنید
متأسفانه دنیا سرشار از اتفاقاتی است که ساز مخالف می‌زنند. حتی گاهی اوقات افرادی در اطراف شما قرار دارند که مدام به سمت شما موج‌های منفی ارسال می‌کنند و سعی دارند شما را از ادامه‌ی مسیر منصرف کنند. بهتر است از این گونه افراد دوری کنید زیرا این افراد معمولأ افراد درمانده، حسود و مأیوسی هستند که شایسته‌ی توجه نیستند و سعی دارند شما را نیز در یأس و ناامیدی فروبرند. سعی کنید بیشتر با افراد موفق و پرانگیزه معاشرت کنید. افرادی که شما را به سمت هدفی که دارید تشویق می‌کنند و در این راه به شما کمک می‌کنند. در صورتی که چنین افرادی را در اطراف خود ندارید و مجبورید در کنار دوستانی باشید که بی‌انگیزه هستند، سعی کنید خودتان را به آن‌ها و خودتان ثابت کنید و به آن‌ها نشان دهید که افکارشان اشتباه است و شما می‌توانید به هدفی که دارید برسید و این‌گونه نیت بد او را به انگیزه‌ای برای خود تبدیل کنید.
از کم شروع کنید
اگر اهداف زیادی در زندگیتان دارید، هرگز هدفی را که امکان تحققش کم است را انتخاب نکنید، زیرا فقط انگیزه ادامه دادن را از شما می‌گیرد و شما را متوقف می‌کند. همیشه از اهدافی شروع کنید که رسیدن به آن‌ها راحت‌تر است و با این کار انگیزه خود را برای ادامه دادن و رسیدن به اهداف دیگر بیشتر کنید. سعی کنید هر روز راه‌های رسیدن به هدفتان و روز رسیدن به هدفی که دارید را تجسم کنید. حس خوشحالی و شادی که بعد از رسیدن به هدف در شما ایجاد می‌شود را تجسم کنید. این کار انگیزه شما را برای رسیدن به آن حس افزایش می‌دهد.
ثابت قدم باشید
قبل از هر کاری باید به اندازه‌ی کافی برای رسیدن به هدفتان، جذابیت ایجاد کنید چرا که گاهی اوقات قبل از این که به هدفی برسیم جذابیت خود را از دست می‌دهد. سعی کنید اطرافتان را از تصاویری که مربوط به هدفتان است پر کنید و انگیزه را در خود افزایش دهید. در طول مسیر با توجه به تجربه‌هایی که در انجام کارها به دست آورده‌اید، هر روز به طرح خود برای رسیدن به هدف فکر کنید و اگر نیاز به اصلاح دارد آن را اصلاح کنید و مهم‌ترین راه‌ها را انتخاب کنید و تمرکز و وقت خود را بیشتر برای آن‌ها بگذارید. با این کار بازده شما بالا می‌رود و انگیزه بیشتری برای ادامه مسیر پیدا می‌کنید. از هدف و تصمیمی که دارید با دیگران صحبت کنید و در چشم بقیه باشید، با این کار در واقع برای حفظ غرورتان خود را مجبور به انجام کارها می‌کنید. اهداف و کارهایی که برای رسیدن به اهدافتان لازم است، انجام دهید را در یک دفترچه یادداشت کنید. کارهایی را که هر روز باید انجام دهید را یادداشت کنید و در پایان هر روز، خود را چک کنید که در کجای مسیر قرار دارید و چقدر به هدفتان نزدیک‌تر شده‌اید. باید بدانید که زندگی کوتاه است و امروزتان را آن‌طور که هست درک کنید و کارهایی را که برنامه‌ریزی کرده‌اید انجام دهید. همه‌ی این کارها باعث ایجاد انگیزه در شما می‌شوند.
چگونه انگیزه خود را هنگام خسته شدن افزایش دهیم؟
ممکن است گاهی اوقات در راه رسیدن به اهداف، خسته شوید و انگیزه شما برای ادامه دادن کم شود. برای این که بتوانید انگیزه خود را افزایش دهید و دوباره به مسیر ادامه دهید، بهتر است بعضی روزها به خود استراحت دهید و کارهای دیگری انجام دهید. مثلأ ورزش کنید، کمی بیشتر بخوابید، از فضای کار دوری کنید، به تفریح بروید و کارهایی از این قبیل انجام دهید. اگر افکار منفی دوباره به سراغتان آمد، به جلوی آینه بروید و از خود تعریف و تمجید کنید و کارهایی که تا کنون با موفقیت انجام داده‌اید را مرور کنید. با این کار دوباره انگیزه را در وجود خود افزایش می‌دهید.