باستان شناسی

معرفی رشته

رشته باستان‌شناسی در ایران زیرمجموعه رشته علوم انسانی است که در تعریف این علم می‌توان گفت باستان‌شناسی مطالعه تاریخ بشر و ماقبل تاریخ از طریق کند و کاو، تجزیه و تحلیل آثار باستانی و بقایای باقی‌مانده در سراسر جهان است و موضوعات آن مربوط به فرهنگ‌های گذشته و محیط‌های باستانی و هنرهای باقی‌مانده از سده‌های قبل است که در تاریخ از آنان و شیوه زندگی‌شان نامی برده نشده است و یا به ندرت به آن‌ها اشاره شده است. مطالعات باستان‌شناسی ما را به دنیای زندگی گذشته‌گان می‌برد و سخن کسانی را که امروز خاموش‌اند برای‌مان بازیابی می‌کند. بخش اصلی باستان‌شناسی شامل کار روی اثرات باقی‌مانده و تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی است. در کاوش‌های باستان‌شناسی علاوه بر آشنایی با فرهنگ‌های مادی مانند مذهب و آداب و رسوم، زبان و ادبیات، سنت‌ها و گرفتارهای فرهنگی نیز، مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرد. باستان‌شناسان برای شناخت حقایق فرهنگی انسان، او را از طریق آثار و بقایای‌اش مورد مطالعه قرار می‌دهند و این مطالعات باعث ایجاد یادگیری کامل در مهارت‌های خاص تاریخ باستان خواهد شد.

در کل باستان‌شناسی شامل سه مرحله کلی است: کشف و شناسایی مکان‌های آثار باستانی، کاوش و حفاری، استخراج و تنظیم اطلاعات. به عنوان کلام آخر باید گفت روشن کردن گذشته هر جامعه از جهت مسائل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و یا مذهبی از اصول اساسی رشته باستان‌شناسی است و هدف از ایجاد رشته، تربیت نیروی متخصص و کارآمد برای بررسی و شناسایی آثار تاریخی و کاوش‌های باستان‌شناسی در مناطق مختلف کشور و همچنین تأمین کادرهای تحقیقی، فرهنگی و هنری سازمانی مربوط هست. رشته باستان‌شناسی در مقطع کارشناسی به مطالعه آثار باستانی سه دوره پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی می‌پردازد و دانشجویان در طی چهار سال با آثار باستانی دوران پیش از تاریخ ایران، بین‌النهرین و مصر و تمدن و فرهنگ اسلامی آشنا می‌شوند.

بازار کار

این رشته تقریبا مشابه رشته‌های تاریخ و جغرافیا، مرمت و احیای بناهای تاریخی، مدیریت جهانگردی، موزه‌داری است. ایران بهشت باستان‌شناسی است اما در بازار جهانی توریست، حضوری کم‌رنگ داریم با وجود این‌که در کشور ما زمینه‌های ملی رشته باستان‌شناسی وجود دارد و ما دارای فرهنگ و پیشینه پرباری هستیم و باید حداقل در منطقه، باستان‌شناسی ما حرف اول را بزند اما متأسفانه در زمینه مطالعات باستان‌شناسی بسیار ضعیف عمل می‌کنیم به طوری‌که ما در ایران بناهای تاریخی داریم که هنوز شناخته نشده‌اند. برای رونق بازار جهانگردی باید به مسائل بسیاری توجه نمود که بعضی از آن‌ها خارج از کار یک باستان‌شناس است و اگر دولت برنامه‌ای برای حفظ یا معرفی این آثار اجرا کند تعداد فارغ‌التحصیلان بی‌کار این رشته کم می‌شود و صنعت گردشگری رونق می‌یابد. در سال‌های اخیر تعداد اندکی شرکت خصوصی تأسیس شده‌اند که کار حفاری و کاوش را با مجوز سازمان میراث فرهنگی، انجام می‌دهند که این می‌تواند در جهت افزایش فرصت‌های شغلی باستان‌شناسی امیدوارکننده باشد. همچنین در صورت داشتن توریست بیشتر امید داریم آینده شغلی این رشته خوب باشد. در مجموع رقابت برای یافتن شغل در این بخش بسیار زیاد و سخت است. در خصوص میزان حقوق و درآمد باستان‌شناسان در کشور آمار دقیقی وجود ندارد. باستان‌شناسی که در بخش دولتی مانند سازمان میراث فرهنگی کار می‌کند، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می‌کند.

شرایط تحصیل در خارج از کشور

تعیین گذشته هر جامعه از جهات مختلف مانند مسائل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و... از اصول اساسی رشته باستان‌شناسی می‌باشد. تحصیل باستان‌شناسی در خارج از کشور این فرصت را به دانشجویان می‌دهد که دنیای جدیدی را تجربه کنند. فرقی نمی‌کند کشور مورد نظر متقاضیان تحصیل باستان‌شناسی در آسیا و کشوری نظیر مالزی باشد و یا یک کشور اروپایی نظیر فرانسه؛ در هر صورت چشم آن‌ها را به سمت فرهنگ، تاریخ و سبک زندگی ملل مختلف باز می‌کند. معمولاً تحصیل در خارج از کشور با هدف یادگیری بهتر و برخورداری از کیفیت بالای آموزش برای خدمت‌رسانی انجام می‌شود، لذا پذیرش در یک دانشگاه معتبر با مدرک بین‌المللی هدف اصلی تمامی متقاضیان تحصیل باستان‌شناسی در خارج از کشور است. لازم به ذکر است که شرایط کار و تحصیل در هر یک از کشورهای مختلف از جمله فرانسه، آلمان، آمریکا، سوئد، انگلیس، ژاپن و... متفاوت است و هر کشوری معمولاً در رشته‌ای خاص در زمینه باستان‌شناسی دارای مزایا و رتبه بالاتر است.