انگیزه، نیروی محرکه‌ی انسان برای انجام دادن کارها و رسیدن به اهدافش است و بی‌انگیزه بودن در واقع به معنی نداشتن انرژی و محرک کافی برای انجام دادن کارها است. بی‌انگیزه بودن در واقع مشکل حادی نیست ولی عدم توجه به درمان آن باعث ایجاد مشکلات زیادی می‌شود. بی‌انگیزگی در نوجوانان آینده‌ی آنها را تحت تأثیر قرار داده و موجی از آسیب‌های اجتماعی، تحصیلی، شغلی و خانوادگی ایجاد می‌شود. بی‌انگیزه بودن در هر سنی ممکن است بروز کند و دلایل متفاوتی برای بی‌انگیزگی در نوجوانان وجود دارد. در واقع بحران اصلی در سن نوجوانی، بحران هویت است که فرد سعی می‌کند شخصیت مستقلی برای خود داشته باشد و خود را با یک شخصیت منحصر به فرد با ویژگی‌های خاص به دیگران معرفی کند.
علت بی‌انگیزگی در نوجوانان چیست؟
والدین یکی از دلایل بی‌انگیزگی در نوجوانان هستند. بی‌انگیزگی در نوجوانان از دشوارترین شرایطی است که والدین ممکن است با آن روبه‌رو شوند. در چنین شرایطی که نوجوانان به دلیل نداشتن هدف مشخص در حال ضربه زدن به خود هستند، والدین احساس می‌کنند که باید در این مسئله دخالت کنند و متأسفانه نوجوانان در اکثر موارد برای انجام دادن انتظارات والدین خود انگیزه ندارند؛ درحالی که برای گردش با دوستان، صحبت کردن و بازی‌های دوستانه با انگیزه عمل می‌کنند که این موضوع می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد.
نداشتن هدف و مسیر مشخص
یکی از مهم‌ترین علل بی‌انگیزگی در نوجوانان، نداشتن هدف و مسیر مشخص برای رسیدن به آن است. انگیزه و اعتماد به نفس با هم رابطه‌ی مستقیم دارند. بی‌انگیزگی در نوجوانان باعث عدم توانایی آنها در انجام کارها می‌شود که این عدم توانایی، باعث حس سرخوردگی، مفید نبودن و کاهش اعتماد به نفس در نوجوانان می‌شود. از طرفی بی‌انگیزگی در نوجوانان و عدم اعتماد به نفس در آنها باعث افسردگی در نوجوانان می‌شود. افسردگی از مشکلات رایج و آزاردهنده می‌باشد که اگر در زمان مناسب درمان نشود، باعث کاهش سطح کیفیت زندگی نوجوانان می‌شود. افسردگی معمولأ از سطح پایین شروع شده و به تدریج در صورت درمان نشدن به افسردگی حاد می‌رسد پس در صورت مشاهده‌ی هر کدام از علائم افسردگی، قبل از رسیدن به مرحله‌ی حاد برای درمان آن اقدام کنید.
انگیزه محرک درونی انسان‌ها است
انگیزه در واقع محرک درونی انسان‌ها است. نیرویی که از درون، انسان‌ها را تقویت می‌کند. برای تقویت این محرک درونی، محرک‌های بیرونی اهمیت بسیار زیادی دارند. محرک‌هایی مانند تشویق و تأیید شدن، امکانات، مورد توجه واقع شدن و ... و در مقابل نداشتن تحرک و فعالیت‌های مفید، مصرف دخانیات و الکل، مقایسه شدن با دیگران و ... باعث سرکوب محرک درونی شده و موجب بی‌انگیزگی در نوجوانان می‌شوند. گاهی اوقات نوجوانان نمی‌دانند که در هر مرحله از زندگیشان باید چه کارهایی انجام دهند و نسبت به تغییراتی که به وجود آمده، چه واکنشی نشان دهند. در این شرایط نوجوانان باید مهارت‌های حل مسئله و سازگاری را یاد بگیرند. افرادی که انگیزه دارند، می‌دانند که در این شرایط باید چگونه رفتار کنند و همیشه می‌توانند خود را برای تمام شرایط آماده کنند.
بی‌انگیزگی نسبت به درس خواندن
بی‌انگیزگی در نوجوانان نسبت به درس خواندن نیز یکی دیگر از مشکلات رایج در جامعه است. علل بی‌انگیزی در نوجوانان نسبت به درس خواندن متفاوت است و والدین باید تلاش کنند این علل را شناسایی کنند و برای حل مشکل آنها چاره‌اندیشی کنند. متأسفانه بعضی از والدین به دلیل نداشتن شناخت و درک کافی از فرزندان خود نه تنها نمی‌توانند آنها را در مسیر درست قرار دهند، بلکه با واکنش‌های تند و غلط خود، باعث افزایش بی‌انگیزگی در فرزندانشان می‌شوند.
علت بی‌انگیزگی در نوجوانان و جوانان بعد از ازدواج
گاهی اوقات افراد بعد از ازدواج دچار افسردگی می‌شوند که امری طبیعی ولی مشکل‌ساز است و معمولأ در خانم‌ها بیشتر اتفاق می‌افتد. متأسفانه بعضی از خانم‌ها بعد از ازدواج فکر می‌کنند اگر ازدواج نمی‌کردند یا با شخص دیگری ازدواج می‌کردند، زندگی بهتری داشتند و به همه‌ی خواسته‌های خود می‌رسیدند. حتی بعضی از آنها فکر می‌کنند می‌توانند با بچه‌دار شدن این مشکل را حل کنند؛ در حالی که درمان یک خانم بی‌انگیزه، راحت‌تر از مادر بی‌انگیزه می‌باشد. نداشتن شناخت کافی از جنس مخالف یکی از دلایل بی‌انگیزگی در نوجوانان و جوانان بعد از ازدواج می‌باشد. مردان به این دلیل که بیشتر زمان خود را در بیرون از خانه می‌گذرانند، در صورت بی‌انگیزه بودن نیز مجبورند کارهای خود را انجام دهند. ولی زنان بیشتر زمان خود را در خانه می‌گذرانند و از همسران خود انتظار دارند که هنگام آمدن به خانه به آنها توجه کنند. در حالی که مردان ممکن است بعد از آمدن به خانه نیاز به استراحت و آرامش داشته باشند. متأسفانه عدم توجه زوجین به نیازهای یکدیگر، که به دلیل عدم شناخت کافی زوجین از هم می‌باشد، موجب بی‌انگیزگی و افسردگی در آنها می‌شود. برای حل این مشکل زوجین باید تا حد امکان درباره‌ی نیازها و خواسته‌هایشان باهم صحبت کنند تا از نیازها و خواسته‌های یکدگیر با خبر شوند و برای داشتن زندگی بهتر تلاش کنند.
درمان بی‌انگیزگی در نوجوانان و جوانان
همان‌طور که قبلأ هم گفته شد داشتن هدف، از مهم‌ترین راه حل‌ها برای داشتن انگیزه در نوجوانان و جوانان است. اما نوع هدفی که نوجوانان و جوانان برای آینده‌ی خود تعیین می‌کنند باید متناسب با شرایط زندگی، امکانات، علایق و رویاهای آنها باشد و راه‌های رسیدن به اهداف آنها میسر باشد. یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای افزایش انگیزه در نوجوانان و جوانان و هدف‌مند کردن آنها، داشتن یک شغل یا فعالیتی است که متناسب با علایق آنها باشد. این کار باعث افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان و جوانان می‌شود. در صورتی که این کار همراه با درآمد باشد، باعث افزایش انگیزه در نوجوانان و جوانان و هم‌چنین پیشرفت بیشتر در زندگی می‌شود.
نوجوانان دچار بحران هویت هستند
با توجه به همه‌ی مواردی که در رابطه با بی‌انگیزگی در نوجوانان گفته شد، والدین باید بدانند که برای افزایش انگیزه در نوجوانان نسبت به درس خواندن، نباید آنها را وادار به درس خواندن کنند، در عوض باید به نیازهای فرزندانشان توجه کنند و با آنها صحبت کنند. والدین باید بدانند که فرزندانشان در سن نوجوانی دچار بحران هویت هستند و به همین دلیل ممکن است به موضوعات غیردرسی گرایش بیشتری داشته باشند. هم‌چنین والدین توجه کنند که در نهایت، موفقیت فرزندشان حائز اهمیت است و درس خواندن تنها یکی از گزینه‌های رسیدن به موفقیت است. بنابراین استعدادهای فرزندانتان را کشف کنید و در شکوفایی آنها به فرزندانتان کمک کنید و اگر فرزندانتان در کسب مهارت‌هایشان دچار مشکل هستند آنها را سرزنش نکنید. چنان‌چه بی‌انگیزگی به سراغ فرزند شما آمده است و نمی‌دانید که چگونه باید آن را رفع کنید حتمأ برای پیدا کردن راه حل مناسب به مشاوره‌ی خانواده مراجعه کنید.