تربیت و آموزش جنسی کودکان

به اهتمام رحمت سیفی تربیت جنسی کودکان و نوجوانان درعصر حاضر یکی از دغدغه‌های اصلی خانواده‌هاست؛ در واقع تربیت جنسی زیر مجموعه‌ای از نظام تعلیم و تربیت می‌باشد و در اسلام نیز مورد توجه قرار گرفته است، زیرا نقش مهمی در آینده، سعادت یا شقاوت کودک دارد. ما انسان‌ها زمانی در تربیت موفق هستیم که بتوانیم استعدادهایی را که خداوند دراختیار ما قرار داده است، از جمله استعداد جنسی را به بالاترین سطح کمال خود رسانده و از آن بهره‌مند شویم. آموزش جنسی، قسمتی از برنامه‌ی تربیت جنسی می‌باشد. این آموزش شامل شناخت و شیوه‌ی درست استفاده از استعداد جنسی است و می‌تواند وسیله‌ی تقرب الهی و کمال برای ما باشد.

واکنش درست والدین در برابر سؤالات جنسی فرزندان

مشاهدات کلینیکی حاکی از آن است که والدین در مواجهه با کنجکاوی‌ها و سؤالات جنسی کودکان، معمولأ چند واکنش کلی و گاهأ نادرست از خود نشان می‌دهند، مثل: سرزنش کردن، تنبیه کردن، پاسخ‌های عجیب و غریب و غیر واقعی دادن، دروغ گفتن، پنهان‌کاری یا نادیده گرفتن. گاهی کودک سؤالاتی درباره‌ی نحوه‌ی متولد شدن خود، ارتباط زن و مرد، تفاوت دختر و پسر و ... دارد و پاسخ والدین نباید بیشتر از نیاز کودک و آنچه او می‌داند باشد. آن‌ها برای پاسخ دادن به سؤال او، ابتدا باید بدانند این سؤال چرا و چگونه در ذهن کودک شکل گرفته است و کودک چه اطلاعاتی در این زمینه دارد، سپس بر اساس دانسته‌های کودک و متناسب با سن فرزند خود به او پاسخ دهند.

زمان و نحوه‌ی تربیت و آموزش جنسی کودکان

تربیت جنسی باید از بدو تولد در برنامه‌ی مراقبتی کودک قرار داده شود؛ برای برخی از افراد این اشتباه پیش می‌آید که وقتی صحبت از آموزش جنسی می‌شود، فکر می‌کنند که منظور یاد دادن نحوه برقراری رابطه جنسی است و این امر موجب مقاومت و جبهه‌گیری آن‌ها می‌شود. آموزش در خصوص تربیت جنسی در تمام مراحل سنی باید صورت گیرد و نمی‌توان به سن خاصی اشاره کرد. از دوران پیش از دبستان، دبستان، دوران بلوغ، جوانی، میان‌سالی و سالمندی این آموزش‌ها لازم است. البته طبیعتأ شکل آن در هر دوره، متفاوت می‌باشد. آموزش گام به گام تربیت جنسی کودکان به شرح زیر می‌باشد:

شناخت اعضای بدن

در خصوص شناخت اعضای بدن، والدین باید بدون حساسیت خاصی نسبت به اندام خصوصی و به شکل کاملأ عادی اندام‌های مختلف را به کودک آموزش دهند. مثلأ، از طریق نشان دادن اعضای بدن عروسک یا تصویر کودک در آینه و اشاره به اندام‌های مختلف او یا نشان دادن اعضای بدن حیوانات می‌توان این آموزش را انجام داد.

شناخت اندام خصوصی

اندام خصوصی را می‌توان با استعاره‌هایی مثل خصوصی بودن مکان‌های مخصوصی که ورود دیگران به آنجا امکان ندارد، مثل: حمام، توالت یا حتی اتاق خصوصی هر فرد یا حتی حریم خصوصی منزل که همه کس نمی‌تواند وارد آن شود، آموزش داد.

آموزش انواع لمس‌ها

این مورد را می‌توان برای کودک با تقسیم کردن لمس‌ها به سه نوع لمس بیان کرد: لمس خوب مثل بغل کردن و نوازش کردن، لمس بد مثل هل دادن و کتک زدن و لمس گیج‌کننده که همان منظور نظر ماست و به معنی آموزش لمس اندام خصوصی کودک توسط فرد سو‌ءاستفاده‌گر است.

آموزش راز خوب، راز بد

برای بیان راز خوب می‌توان با مثال‌هایی مانند: رازداری بین کودک و مادر برای خرید کادوی تولد برای پدر یا گرفتن یک جشن توضیح داد. راز بد مانند راز یک بزرگ‌سال با کودکی است که با ترساندن، تهدید یا تطمیع می‌خواهد از او سوءاستفاده کرده و با او رازی داشته باشد که این شخص خاطی ممکن است غریبه یا متأسفانه آشنا باشد.

آموزش احساسات

از آنجا که شناخت احساسات برای هر فردی به خصوص کودکان بسیار مهم است، لذا والدین می‌بایست در این کار همت والایی به خرج دهند و ابتدا خود، آگاهی خوبی نسبت به احساسات مختلف (غم، خشم، ترس، خجالت، نگرانی، گیجی، ...) داشته باشند و در صورت نیاز از فرد آگاه وتوانا در این امر کمک بگیرند.

آموزش مهارت جرئت‌مندی و نه گفتن

پایه و اساس رفتار جرئت‌مندانه‌ی کودک، در خانواده شکل می‌گیرد. بچه‌ها باید بدون ترس از دست دادن محبت و توجه والدین، بتوانند در خانواده اظهار نظر کنند، نه بگویند، اشتباه کنند و احساسات مختلف خود را بیان کنند؛ البته در چارچوب تربیتی درست. به علاوه بچه‌ها باید در کنار والدین آنقدر احساس امنیت کنند که اگر حتی مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفتند، بتوانند جرئت‌مندانه آن را با والدین خود مطرح نمایند.