ممکن است وقتی کلمه حساسیت را می‌شنوید به یاد عطسه، آبریزش بینی و خارش چشم و... بیفتید اما به‌غیر از این موارد ممکن است کودک شما دچار حساسیت پوستی شود. حساسیت پوستی در کودکان یکی از شایع‌ترین انواع آلرژی است و در بچه‌های کوچک‌تر شیوع بیشتری دارد. حساسیت غذایی و حساسیت تنفسی دومین و سومین نوع شایع آلرژی در میان کودکان هستند.
حساسیت پوستی چیست؟
حساسیت از مشکلات سیستم ایمنی است. اغلب واکنش‌های آلرژیک زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به «هشدار کاذب» واکنش نشان دهد. به طور معمول، بدن انسان از خود در برابر عوامل مضر مانند ویروس‌ها یا باکتری‌ها دفاع می‌کند. اما گاهی اوقات پدافندها به شدت به چیزهای خفیف مانند: گرد و غبار یا گرده گل واکنش نشان می‌دهند. عموماً، آلرژن‌ها بی‌ضرر هستند اما وقتی فردی آلرژی دارد، بدن فکر می‌کند این آلرژن‌ها مضر هستند. سپس بدن با آنتی بادی‌هایی به نام ایمونوگلوبولین به آلرژن‌ها حمله می‌کند. این آنتی بادی‌ها به سلول‌های خاصی به نام ماست سل‌ها متصل می‌شوند و آلرژن‌ها هم به آنتی‌بادی‌ها می‌چسبند. این باعث می‌شود ماست سل‌ها هیستامین و سایر مواد شیمیایی را آزاد کنند که باعث ایجاد حساسیت می‌شود.
هنگامی که این مواد شیمیایی بافت اطراف بینی را تحریک می‌کند، باعث بروز علائمی مثل عطسه و خارش بینی و... می‌شود. وقتی این اتفاق در لوله‌های تنفسی ریه‌ها رخ دهد، می‌تواند باعث علائم آسم مانند سرفه و خس‌خس سینه شود. زمانی‌که واکنش کل بدن را درگیر کند، علائم حساسیت شدید ظاهر می‌شود. حساسیت می‌تواند در هر نقطه از بدن رخ دهد مثلاً: پوست، چشم‌ها، پوشش معده، بینی، سینوس‌ها، گلو و ریه‌ها. در این قسمت‌ها، سلول‌های سیستم ایمنی برای مقابله با میکروب‌هایی قرار دارند که با خوردن، تنفس و تماس پوستی وارد بدن می‌شوند.
حساسیت پوستی در کودکان چگونه ظاهر می‌شود؟
حساسیت پوستی در کودکان انواع گوناگونی دارد و با اشکال مختلفی ظاهر می‌شود، مانند:
اگزما
یکی از شایع‌ترین حساسیت‌های پوستی در میان کودکان اگزماست و تقریباً از هر 10 کودک یک نفر به اگزما مبتلا می‌شود. اگزما که درماتیت آتوپیک نیز نامیده می‌شود، یک بیماری التهابی پوستی است که با بثورات قرمز رنگ همراه با خارش ظاهر می‌شود. معمولاً بیشتر در کودکان 1 تا 5 ساله شیوع دارد. حساسیت‌های غذایی، نور شدید خورشید و آلاینده‌های محیطی می‌توانند موجب اگزما شوند، اما گاهی اوقات ابتلا به اگزما هیچ دلیل مشخصی ندارد.
علائم اگزما
اگزما معمولاً با خشکی پوست و خارش، بثورات قرمز و لکه‌های تیره رنگ که در اثر خاراندن مکرر پوست ایجاد می‌شود همراه است. این لکه‌های تیره‌رنگ اغلب روی گونه‌ها، چین‌های روی گردن و تن ظاهر می‌شوند. خاراندن پوست آسیب‌دیده می‌تواند منجر به زخم و عفونت شود.
درمان اگزما
درماتیت تماسی آلرژیک
درماتیت تماسی بثوراتی است که بلافاصله پس از تماس با یک ماده تحریک‌کننده ظاهر می‌شود. اگر فرزند شما به یک ماده خاص حساسیت دارد ممکن است درماتیت تماسی آلرژیک داشته باشد.
علائم درماتیت تماسی
درماتیت تماسی با علائمی چون: خارش شدید، تاول، پوسته‌پوسته شدن، قرمزی پوست و... همراه است. ناحیه‌ای که بیشتر در معرض تماس با آلرژن‌ها باشد آسیب بیشتری خواهد دید. اگزما و درماتیت تماسی علائم مشابهی دارند. اگر علائم پس از تماس مکرر با یک چیز مشابه اتفاق بیفتند، بیشتر احتمال دارد که درماتیت تماسی باشد. اگر به طور تصادفی یا پس از قرار گرفتن در معرض گرما رخ دهد، ممکن است اگزما باشد اما برای تشخیص بهتر باید به پزشک مراجعه کرد.
درمان درماتیت تماسی آلرژیک
کهیر
کهیر بلافاصله پس از تماس با یک آلرژن به صورت برآمدگی‌های قرمز رنگ ظاهر می‌شود و یک واکنش آلرژیک شدید است. برخلاف سایر حساسیت‌های پوستی، کهیر خشک یا پوسته پوسته نیست و می‌تواند در هر جایی از بدن ظاهر شود.
علائم کهیر
سه علامت کهیر که به راحتی قابل شناسایی هستند عبارتند از جوش قرمز، تورم و خارش. جوش یا برآمدگی‌های قرمز شایع‌ترین علامت است. با این حال، علاوه بر جوش و برآمدگی قرمز، ممکن است تورم هم رخ دهد. همچنین ممکن است در قسمت‌هایی از پوست که تحت تاثیر تاول یا تورم قرار گرفته‌اند، خارش و سوزش هم احساس شود. اگر ایجاد کهیر همراه با مشکلات تنفسی و تورم در دهان و صورت باشد باید فورا به پزشک مراجعه کرد.
درمان کهیر
در بیشتر موارد، کهیر خود به خود از بین می‌رود، به شرطی که از آلرژن اجتناب شود. پزشک ممکن است مصرف آنتی هیستامین را برای درمان یا پیشگیری از کهیر پیشنهاد کند.
علل حساسیت‌های پوستی در کودکان چیست؟
علل حساسیت‌های پوستی در کودکان چیست؟ آلرژی می‌تواند هر کسی را بدون در نظر گرفتن سن، جنسیت، نژاد یا وضعیت اجتماعی و اقتصادی تحت تاثیر قرار دهد. حتی ممکن است علائم چندین سال پس از بهبود برگردند. علائم حساسیت پوستی زمانی خود را نشان می‌دهد که پوست مستقیماً با یک ماده خارجی تماس پیدا می‌کند یا موادی استنشاق یا بلعیده می‌شود که بدن به آن مواد واکنش منفی نشان می‌دهد. مانند:
- تعریق؛
- کلر استخر؛
- گرد و غبار؛
- جنس برخی پارچه‌ها؛
- گرده گل‌ها و گیاهان و...؛
- عطرها و بعضی مواد آرایشی؛
- بعضی مواد شوینده و صابون‌ها؛
- بزاق یا شوره حیوانات خانگی؛
- نیش حشرات مثل زنبور یا کنه و...؛
- بعضی غذاها مانند تخم مرغ، شیر، بادام زمینی، گندم، آجیل و...؛
- نیکل فلزی که در برخی از گوشواره‌ها و دکمه‌ها به کار می‌رود.؛
چگونه متوجه می‌شوید که فرزندتان به چه چیزی حساسیت دارد؟
برای تشخیص حساسیت پوستی، پزشک یک شرح‌حال و تاریخچه کامل از سلامت فرزندتان می‌گیرد و کودکتان را معاینه می‌کند. گاهی اوقات لازم است پزشک با انجام آزمایش نوع و علت حساسیت و واکنش فرزند شما را شناسایی کند تا بتواند برای پیشگیری از علائم حساسیت یا درمان آن به شما کمک کند. باید بدانید که همه واکنش‌های پوستی آلرژیک نیستند و ممکن است دلایل دیگری داشته باشند و مراجعه به پزشک برای تشخیص علت واکنش‌های پوستی فرزند شما اهمیت زیادی دارد. توجه به هرگونه تغییر غیرعادی در پوست کودک و برطرف کردن آن قبل از شدت گرفتن بسیار مهم است.
حساسیت در کودکان چگونه درمان می‌شود؟
درمان حساسیت به نوع و شدت و ضعف علائم، سن و سلامت عمومی کودک شما بستگی دارد. علائم آلرژی گاهی شبیه سایر بیماری‌ها یا مشکلات سلامتی است و به همین دلیل همیشه برای تشخیص باید به پزشک مراجعه کرد. معمولاً سه روش موثر برای درمان آلرژی عبارت اند از: اجتناب از آلرژن‌ها، مصرف دارو و در بعضی موارد تزریق واکسن‌های آلرژی (ایمونوتراپی).
سخن آخر
حساسیت پوستی در کودکان شیوع بالایی دارد و ممکن است در هر سنی رخ دهد. اگزما، کهیر، تاول و... هر کدام به دلیل واکنش منفی بدن به مواد حساسیت‌زا ایجاد می‌شوند. اجتناب از مواد محرک اولین و مهمترین قدم در جلوگیری از ابتلای کودک به حساسیت پوستی است. شما والدین باید توجه کنید که علائم حساسیت‌های پوستی را جدی بگیرید و در صورت مشاهده هر نوع تغییری در پوست کودک اقدامات لازم برای درمان را به عمل آورید. باید در نظر داشته باشید که پس از رفع حساسیت گرچه بثورات پوستی از بین می‌رود اما ممکن است که کودک شما باز هم در معرض ابتلا به حساسیت باشد بنابراین، بهترین راه درمان آلرژی‌های پوستی تشخیص زودهنگام علت و جلوگیری از شدت گرفتن آن است.