چگونه دوران بلوغ را به دوران طلایی زندگی تبدیل کنیم؟

دوران بلوغ در نوجوانان دختر و پسر، یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین دوران زندگی آن‌ها محسوب می‌شود که نیازمند توجه و حمایت اطرافیان، به خصوص خانواده‌هاست. این دوران به عنوان بحرانی‌ترین دوران زندگی هر فردی، یک دوره طلایی از زندگی دختران و پسران به حساب می‌آید که می‌تواند آینده و زندگی آنان را تغییر دهد. چنان‌چه دوران بلوغ، با رفتار صحیح و حمایت‌گرانه‌ی والدین پشت سر گذاشته شود، بدون شک افراد متخصص و قدرت‌مندی تحویل جامعه داده که چه برای خودشان و چه برای دیگران مفید واقع خواهند شد. برعکس این موضوع نیز وجود دارد، به این معنا که اگر در دوران بلوغ، خانواده‌ها نتوانند فرزندانشان را درک کنند و در کنار آن‌ها باشند، مطمئنأ افرادی آسیب‌پذیر وارد جامعه خواهند شد که درک درستی از اطرافشان ندارند.

در حالت کلی، دوران بلوغ در نوجوانان شامل سه مرحله‌ی بلوغ جسمی، بلوغ روانی و بلوغ اجتماعی می‌باشد. این سه مرحله از بلوغ، براساس ویژگی‌های فردی و وراثتی، یکی پس از دیگری رخ می‌دهد و زمان آن، در افراد مختلف، متفاوت است. می‌دانیم که دوران نوجوانی، دورانی است که فرد از کودکی، پا به بزرگ‌سالی می‌گذارد و در این میان، بدن او دچار تغییرات جسمی و هورمونی می‌شود. این تغییرات باعث می‌شود که فرد، برخی از رفتارهایش نیز تغییر کند و مسلمأ مثبت و منفی بودن این تغییرات به نحوه‌ی تربیت و چگونگی رفتار والدین با آن‌ها برمی‌گردد.

دوران پیش از بلوغ

قبل از این که به سراغ دوران بلوغ و دلایل زودرس بودن و دیررس بودن بلوغ در برخی از نوجوانان برویم، بهتر است کمی‌در مورد دوران پیش از بلوغ و کارهایی که والدین باید در این دوران انجام دهند، بگوییم. متأسفانه موضوعی که باعث شده، نوجوانان ما در دوران بلوغ با مشکل روبه‌رو شوند، نداشتن اطلاعات درستی از این دوران است. بسیاری از والدین، با این فکر که فرزندشان هنوز بچه است و نباید از یک سری مسائل اطلاع داشته باشد، آن‌ها را در این راه تنها می‌گذارند و همین موضوع سبب می‌شود که در دوران بلوغ به خصوص بلوغ جسمی که بدن دچار تغییرات فراوانی می‌شود، فرزند شما دچار اضطراب و سردرگمی شود و حتی به منابع نامعتبری رجوع کند.

بحران بلوغ

در دوران بلوغ، تغییرات به سرعت و ناگهانی خود را نشان می‌دهند و همین موضوع، سبب اضطراب و حتی گاهی رفتارهای نامطلوبی در نوجوان می‌شود که به آن بحران بلوغ می‌گویند. به همین دلیل در دوران پیش از بلوغ، نه تنها والدین، بلکه اطرافیان نوجوان نیز باید ضمن رعایت ضوابطی، به گونه ای با او رفتار کنند که زمانی که نوجوان، به سن بلوغ رسید، خود را در دنیایی ناشناس نبیند و دچار سردرگمی و اضطراب نشود. توصیه‌ی اغلب روان‌شناسان و مشاورین در این زمینه، این است که پدران با پسران و مادران با دختران خود یک رابطه‌ی صمیمی برقرار کنند و به شکلی دوستانه و به گونه‌ای که ذهنیت مثبتی در آن‌ها ایجاد شود، مسائل مربوط به دوران بلوغ را برای آن‌ها توضیح دهند و این اطمینان را در آن‌ها به وجود بیاورند که می‌توانند بدون ترس، همه چیز را به آن‌ها بگویند و به عنوان یک حامی می‌توانند روی آن‌ها حساب کنند. این‌گونه نوجوانان، نه تنها در دوران بلوغ دچار اضطراب و سردرگمی نمی‌شوند، بلکه برای مشاوره و پرسیدن سؤالاتشان به سمت یک منبع معتبر که والدینشان می‌باشد، می‌روند.

دوران بلوغ

برخی با شنیدن اسم بلوغ، تنها بلوغ جسمی و جنسی و تغییراتی که در بدن دختران و پسران رخ می‌دهد، در ذهنشان شکل می‌گیرد. درحالی که بلوغ شامل سه مرحله‌ی جسمی، روانی و اجتماعی است که در بالا به آن اشاره کردیم. بلوغ جسمی در دختران در سن 8 تا 13 سالگی و در پسران 9 تا 15 سالگی، خود را با تغییراتی در بدن، نشان می‌دهد در حالی که بلوغ روانی علائم ظاهری ندارد و بسته به فرد، تقریبا 4 تا 6 سال بعد از بلوغ جسمی رخ می‌دهد. متأسفانه یا خوش‌بختانه، بسیاری از رفتارهای صحیح و غلط افراد و حتی جهت‌گیری فکری برای تصمیمات آینده، ریشه در رفتار و حمایت والدین و خانواده‌ها در دوران کودکی، دوران نوجوانی و دوران بلوغ آن‌ها دارد. بنابراین خانواده‌ها نه تنها در هنگام رخ دادن بلوغ، بلکه قبل و بعد از آن نیز باید مراقب فرزند خود باشند و او را تنها رها نکنند.

بلوغ در دختران

دوران بلوغ در دختران دوران بحرانی و حساسی برای آنان است که با تغییراتی در شکل ظاهری بدن، خود را نشان می‌دهد. چنان‌چه از سوی والدین و خانواده، آگاهی لازم در این مورد به آن‌ها داده نشده باشد، آن‌ها آمادگی به این دوران را نخواهند داشت و همین باعث اضطراب و نگرانی آن‌ها می‌شود. بسیاری از دختران، با ایجاد تغییرات در بدنشان دیرتر کنار می‌آیند چرا که آنان، حس یک زن کامل را دارند که باید به یکباره از دوران کودکی خود دست بکشند و مانند بزرگ‌ترها رفتار کنند. یکی از تغییراتی که باعث می‌شود دختران در دوران بلوغ، زنانگی را بیشتر درک کنند، عادت ماهانه است که گاه آن‌ها را دچار آشفتگی می‌کند. این‌که یک دختر در سن بلوغ تا چه حد می‌تواند مسائل را بپذیرد، بستگی به اطلاعات و آگاهی‌هایی دارد که خانواده‌اش در اختیار او قرار داده‌اند و این که چقد توانسته اند مفهوم زن بودن و ارزش والای زن را برای او توصیف کنند.

بلوغ زودرس و دیررس در دختران

بلوغ زودرس و دیررس در دختران تا حدودی به محل زندگی و ژنتیک فرد بستگی دارد. جالب است بدانید که اغلب دخترانی که دچار بلوغ زودرس می‌شوند، خجالتی و درون‌گراتر از سایرین هستند و روابط اجتماعی ضعیف‌تری دارند. گاه در مورد این گروه از دختران، به دلیل بلوغ زودرس از جانب والدین و حتی معلمان، سخت‌گیری‌هایی می‌شود که آن‌ها را دچار محدودیت می‌کند. اگر به این دسته از دختران توجه کرده باشید، متوجه می‌شوید که گاه از خود رفتارهای خاصی نشان می‌دهند. به عنوان مثال کفش تخت می‌پوشند و خمیده راه می‌روند. تمام این رفتارها نشأت گرفته از همان سخت‌گیری‌هاست که در نهایت سبب گوشه‌گیری آن‌ها می‌شود. به همین دلیل اکثر دختران برخلاف پسران، علاقه‌ای به بلوغ زودرس ندارند و ترجیح می‌دهند که به موقع به بلوغ برسند.

بلوغ در پسران

بلوغ در پسران دیرتر از دختران رخ می‌دهد. معمولأ از 9 سالگی شروع می‌شود و در سن 15 سالگی، به طور ناگهانی رشد می‌کند. بلوغ در پسران خود را با تغییراتی در فرم بدن، صدا، رویش مو در صورت و ... نشان می‌دهد. پسران نیز مانند دختران در سن بلوغ دچار آشفتگی‌های ذهنی و روانی می‌شوند که سبب تغییر در خلق و خوی آنان می‌شود، به همین دلیل باید بیش از قبل مورد حمایت خانواده قرار بگیرند تا بتوانند راه درستی برای آینده‌ی خود انتخاب کنند. همان‌طور که در بالا اشاره شد قبل از دوران بلوغ، پدران باید آگاهی‌های لازم در رابطه با تغییراتی که در این دوران برای آن‌ها به وجود می‌آید، به شکلی دوستانه برای فرزندانشان شرح دهند.