«مامان، دانیال من رو اذیت می‌کنه، امروز عصبانی شدم، حسابی توی کوچه‌ی مدرسه دعوا کردیم». احتمالاً عباراتی از این دست را زیاد از فرزندانتان شنیده‌اید؛ روزهایی که او درباره‌ی درگیری با همکلاسی‌اش با شما صحبت می‌کند یا خودتان از پارگی لباس یا کبودی روی بدنش به اوضاع شک کرده و پیگیری می‌کنید. نگرانی و مسئولیت محافظت از فرزندان، اولین حسی است که در مواجهه با این مسئله به سراغ شما می‌آید. اما اینکه والدین در چنین شرایطی دقیقاً چه اقدامی کنند و چگونه با مسئولان مدرسه تعامل داشته باشند، دغدغه‌ای است که می‌تواند در مدیریت صحیح دعوای بچه ها در مدرسه راهگشا باشد. ما در این مطلب تا جایی که توانسته‌ایم برای رویارویی با این مسئله‌ی مهم با شما همراه شده‌ایم.
چرا بچه‌ها در مدرسه دعوا می‌کنند؟
دلایل مختلفی برای دعوای بین بچه‌ها وجود دارد. از احساس خوب قلدری‌کردن برای دیگران، تا ناتوانی در فهم و بیان احساس اضطراب یا خشم خود. در اینجا به سه دلیل عمده و فراگیر اشاره کرده‌ایم: 1. تمایل به مخالفت و سرپیچی برخی از کودکان بدون آنکه خودشان بدانند چرا، مدام در حال دعوا در مدرسه یا خانه هستند. هرچقدر بیشتر سعی کنیم از راه صحبت‌کردن و جویاشدن علت مخالفت و دعواهایشان به آن‌ها کمک کنیم، کمتر به نتیجه می‌رسیم. این بچه‌ها بیشتر از گروه‌های دیگر مستعد بهانه‌گرفتن و پرخاشگری هستند. 2. تمایل به ایجاد مزاحمت عده‌ای از کودکان همراه با استفاده از الفاظ آزاردهنده با دیگران وارد مشاجره و سپس درگیری فیزیکی می‌شوند. درواقع، سلاح آن‌ها برای حمله، مزاحمت کلامی است. علت حمله‌های آن‌ها حل مشکلات درونی‌ای است که خود نیز از آن بی‌خبرند. 3. درگیری ناخواسته گاهی‌اوقات دعوای کودک در مدرسه به این دلیل است که کودک دیگری به او حمله کرده و او را درگیر کرده است. در چنین شرایطی، کودکان دو دسته هستند: 1. دسته‌ی اول به‌راحتی درگیر شده و دعوا بالا می‌گیرد؛ 2. دسته‌ی دوم درگیر نشده و مورد ظلم قرار می‌گیرند. تمام بچه‌هایی که برای حل مشکلات خود دعوا می‌کنند، یک نقطه‌ی مشترک دارند: عدم رشد مهارت‌های حل مسئله در محیط اجتماعی. توانایی حل مسئله، یکی از توانایی‌های اجتماعی‌ای است که در فرایند آموزش کنترل عصبانیت در شرایط مختلف، به دست می‌آید.
پس از شنیدن خبر دعوای بچه‌ها در مدرسه چه کنیم؟
اینکه دخالت والدین در دعوای کودکان باید چگونه باشد، سؤال تمام پدران و مادرانی است که فرزندشان به مدرسه رفته است. لازم است بدانیم مهم‌ترین کاری که در وهله‌ی اول باید انجام دهیم این است که از مسئولان مدرسه درباره‌ی جزئیات اتفاق سؤال کنیم. با دانستن موضوع و جزئیاتش بهتر می‌توانیم صحبت با فرزند خود را چارچوب‌بندی کنیم. حالا که قرار است وارد میدان جنگ فرزندانمان شویم، باید این شش راهکار دعوای کودکان در مدرسه را بلد باشیم. 1. به کودک خود زمان دهیم وقتی فرزندمان از مدرسه آمد، اجازه دهیم تا لباس‌هایش را عوض کند و میان‌وعده یا غذایش را بخورد. زود به سراغ موضوع اصلی نرویم. به او فرصت استراحت و تفریح دهیم. فراموش نکنیم که انتقال اتفاقات برای تمام انسان‌ها در همه‌ی سنین کار دشواری است. پس از اینکه شرایط فرزندمان کمی ثبات پیدا کرد و خستگی از تنش در شد، صحبت را آغاز کنیم. اگر زمان استراحت به پایان رسید و کودکمان از صحبت‌کردن امتناع کرد، به او بگوییم که تماشای تلویزیون، بازی با وسایل الکترونیکی و... به بعد از صحبت موکول می‌شود و در کمال آرامش با او درباره‌ی موضوع حرف بزنیم. 2. با کودک خود مستقیم صحبت کنیم «امروز تو مدرسه اتفاقی افتاده که لازم باشه به من بگی؟» سؤالاتی از این دست اضطراب کودک را افزایش می‌دهد و حس می‌کند ما قصد داریم او را در دام بیندازیم. باید با او صادقانه صحبت کنیم. اگر قرار است درباره‌ی دعوای بچه ها در مدرسه با او حرف بزنیم، پس بهتر است همین کار را بکنیم: «من امروز با معلمت صحبت کردم. خیلی نگران بود. به من می‌گی دقیقاً چه اتفاقی افتاده؟» به همین راحتی اعتماد فرزندمان را به دست خواهیم آورد. 3. به حرف‌هایش گوش کنیم، حتی حرف‌های اشتباهش باید به کودک این فرصت را بدهیم که تمام ماجرا را از زاویه‌ی نگاه خود تعریف کند. حتی اگر حرف‌های او با حرف‌های شاهدان دعوا متناقض بود، نباید این را به رویش بیاوریم. اجازه دهیم او بدون استرس برداشت خود از ماجرا را به زبان بیاورد. اگر همه‌ی داستان را با روایت‌های مختلف بشنویم، بهتر می‌توانیم به موضوع مسلط شویم. پس کودک خود را به صحبت‌کردن درباره‌ی درگیری تشویق کنیم و به او احساس راحتی بدهیم. 4. گوش‌دادن فعال را یاد بگیریم وقتی در حال گوش‌دادن به داستان دعوای کودک در مدرسه هستیم، بهترین راه برای اینکه او تمام ماجرا را بگوید، استفاده از روش‌های گوش‌دادن فعال است. از کلمات و جملاتی استفاده کنیم که او را به ادامه‌دادن تشویق می‌کند. مانند «بعد چه اتفاقی افتاد؟»، «اوه، تو چی کار کردی؟»، «چی شد که این‌جوری رفتار کرد؟» و.. . این کار به بچه‌ها کمک می‌کند راحت باشند و احساس نکنند که قرار است مجازات شوند. پس از شنیدن حرف‌هایش، برخی جملاتش را تکرار کنیم. برای مثال: «پس سهیل بدون دلیل روی پای تو را لگد کرد و تو هم روی پایش را لگد کردی. درسته؟» سپس از او بپرسیم: «آیا معلم تو را مجازات کرد؟» خیلی مهم است که بدانیم مقصر اصلی دعوای بچه ها در مدرسه چه کسی بوده و برخورد مسئولان مدرسه چگونه بوده است. 5. هرگز از «اما» استفاده نکنیم! کودکان درک مثبتی از کلمه‌ی «اما» ندارند. وقتی به کودک می‌گوییم: «امروز خیلی بچه‌ی خوبی بودی و اتاقت رو مرتب کردی، اما...»، او متوجه می‌شود که یک چیز منفی وجود دارد: «اما هنوز هم اونجا بو می‌ده». درواقع استفاده از «اما» ارتباط مفید ما با کودک را کم می‌کند. «امروز خیلی بچه‌ی خوبی بودی و اتاقت رو مرتب کردی، بیا با هم عود روشن کنیم تا اتاقت خوشبو بشه». حالا بهتر نشد؟ 6. با مدرسه ارتباط بگیریم و موضوع را پیگیری کنیم وقتی از دعوای بچه ها در مدرسه مطلع شدیم، اولین کار حفظ آرامش و دوری از احساسات بد است. فکرکردن به این موضوع که دعوا بین بچه‌ها یکی از مشکلات عادی و همیشگی در مدرسه است، می‌تواند به حفظ آرامش ما به‌عنوان افرادی بالغ، کمک کند. با معلم فرزند خود صحبت کنیم تا دریابیم که دقیقاً چه اتفاقی افتاده است. اگر مسئولان مدرسه آن‌طور که باید به موضوع توجه نکرده‌اند، دوباره به ملاقات آن‌ها برویم. اگر در ماه‌های اخیر فرزندمان با چالش‌هایی مثل جدایی والدین، تولد نوزادی دیگر، درگیری بین والدین یا مرگ یکی از عزیزان روبه‌رو بوده، معلم او را در جریان قرار دهیم. بچه‌ها به دلایل خیلی زیادی در مدرسه با دیگران درگیر می‌شوند. ارتباط والدین با معلم می‌تواند در مواقع بحرانی‌ای مثل دعوای بچه ها در مدرسه، به حل مشکل کمک زیادی کند.
چگونه از دعوای کودک در مدرسه پیشگیری کنیم؟
دعوا در مدرسه از همان سال‌های ابتدایی رخ می‌دهد. یکی از بهترین روش‌ها برای پیشگیری از این دست اتفاقات، آموزش توانایی حل مسئله به کودکان در دوران دبستان است. مدارس علوی با برگزاری کارگاه‌های مهارت زندگی، این توانایی را به بچه‌ها آموزش داده و درنهایت نیز دانش‌آموزان این امکان را دارند که برای حل مشکلات خود با یکدیگر، از مشاوران کمک بگیرند. برای آشنایی با کلاس‌های فراآموزشی مدارس علوی اینجا کلیک کنید.