رشته زمین شناسی در زیر گروه رشتهی علوم تجربی قرار دارد. نوع دانشگاههایی که میتوان در این رشته تحصیل کرد، سراسری، آزاد، غیرانتفاعی و پیام نور میباشد. همچنین میتوان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته زمین شناسی ادامه تحصیل داد.
معرفی رشته
رشته زمین شناسی رشتهای پایهای و بنیادی از زیرمجموعههای علوم تجربی است که هر ساله علاقهمندان خاص خود را دارد. در طی دوره آموزشی این رشته دانشجویان درباره علل وقوع زمین لرزهها، آتشفشانها، شکلگیری درهها و کوهها، تغییرات سنگهای کره زمین، گستردگی و تنوع سنگهای زمین و دهها موضوع دیگر مرتبط به زمین به مطالعه میپردازند. در واقع زمین شناسی، حوزهای است که در زمینههای مختلفی همچون، وضعیت زمین در فضا، تاریخ زمین شناسی، شکل و ابعاد زمین، مشخصات فیزیکی و شیمیایی زمین، مواد تشکیلدهنده آن و بررسی عواملی که در شکل زمین دخیل هستند و... مطالعه و بررسی میکند. زمین شناسی با علوم زیستی، شیمی، جغرافیا، هواشناسی، آب و خاک ارتباط نزدیکی دارد. یک زمین شناس به مطالعه علمی ساختار، تحولات و حرکات زمین و همچنین منابع طبیعی میپردازد. او فرآیندهای داخلی و خارجی شکلدهنده زمین را از گذشته تا به امروز بررسی میکند. زمین شناس، از روشهای تحقیق و جستجوی مختلفی مانند حفاری، نقشهبرداری، لرزهنگاری، تصاویر ماهوارهای، هوایی و اندازهگیریهای الکترومغناطیسی در کار خود استفاده میکند.
در واقع رشته زمین شناسی رشتهای مادر به شمار میرود؛ چرا که بر بسیاری از مسائل مثل اقتصاد، نفت، محیط زیست، هواشناسی، صنعت و معدن، نفت، راهها و ... اثر میگذارد و بسیاری از علوم مختلف به آن وابسته هستند. کشور ما نیز با در اختیار داشتن منابع معدنی بسیار غنی اعم از مواد سوختی و ذخایر فلزی و غیرفلزی گرانبها، و قرار گرفتن بر روی منطقهای فعال از نظر زمین شناسی که باعث وقوع زلزلهها، تغییر ساختار زمین، پدیده کوهزایی، تغییر پهنای دریاها و خلیج مجاور میشود و دهها مورد دیگر، به پژوهشگران و متخصصان زمین شناسی نیاز مبرم دارد که در این زمینهها به مطالعه و کاوش بپردازند لذا امروزه رشته زمین شناسی جایگاه ویژهای را در بین رشتههای تحصیلی پیدا کرده است.
گرایشهای رشته
- کارشناسی ارشد: گرایش هیدروژئولوژی یا زمینشناسی آب، گرایش زمینشناسی مهندسی رسوبشناسی، زمینشناسی اقتصادی، تکتونیک، زمینشناسی نفت، زمینشناسی زیست محیطی، چینه و فسیلشناسی، سنگشناسی یا پترولوژی، سنجش از دور و GIS زمینشناختی؛
- دکتری: گرایش هیدروژئولوژی یا زمینشناسی آب، گرایش زمینشناسی مهندسی، رسوبشناسی، زمینشناسی اقتصادی، تکتونیک، زمینشناسی نفت، زمینشناسی زیست محیطی، چینه و فسیلشناسی، سنگشناسی یا پترولوژی، سنجش از دور و GIS زمینشناختی؛
دانشگاههای برتر
- داخل کشور: دانشگاه تهران، دانشگاه خوارزمی تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه شهید چمران، دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشگاه شهید باهنر، دانشگاه شیراز، دانشگاه فردوسی، دانشگاه تبریز، دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)، دانشگاه بوعلی سینا و دانشگاه اصفهان؛
- خارج کشور: دانشگاه مهندسی پروجا ایتالیا و دانشگاه سیدنی استرالیا؛
مهارتهای مورد نیاز
- روحیه کار تیمی
- توجه به جزییات
- توان جسمانی بالا
- قدرت تجزیه و تحلیل بالا
- آشنایی و مهارت در مبانی کامپیوتر
- تسلط بر دروس فیزیک، شیمی، و ریاضی
- آشنایی با نرم افزارهای زمین شناسی و مرتبط با آن
شرح وظایف مهم
- تهیه و تفسیر نقشههای زمین شناسی
- طراحی برنامههای اکتشاف منابع آبی جدید
- جستجوی منابع انرژی و معادن معدنی مانند نفت و گاز
- مشخص کردن محل مناسب برای دفن زبالههای هستهای
- ارزیابی ایمنی و تأثیر ایجاد یک سد یا تونل در یک پروژه عمرانی
- بررسی فعالیتهای آتشفشانی و زمینلرزه به منظور توسعه سیستمها
بازار کار
رشته زمین شناسی از جمله رشتههای تحصیلی است که بازار کار متنوع و گستردهای دارد. فارغالتحصیلان مقطع کارشناسی رشته زمین شناسی قادرند نقشههای زمین شناسی، معدنی و جغرافیایی را مطالعه نموده و اطلاعات آن را استخراج نمایند و با گروههای اکتشاف معدن، آبیابی و بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی، همکاری داشته یا در کارهای صحرایی و کارگاهی مهندسین ژئوتکنیک و ژئوفیزیک فعالیت داشته باشند و کانونهای خطر همانند مناطق زلزلهخیز، آتشفشانی و ... را مشخص نمایند. با توجه به تواناییهایی که فارغالتحصیلان رشته زمین شناسی دارند، وزارتخانههای صنایع و معادن و همچنین شرکتها و مؤسسات مختلف و کلیه مراکزی که در ارتباط با موضوع زمین فعالیت میکنند، میتوانند زمینههای اشتغال و فعالیت فارغالتحصیلان رشته زمین شناسی باشند.
ساعت کاری زمین شناس بسته به نوع کاری که دارد، متفاوت است. در بخشهای اداری به صورت منظم و تمام وقت بوده و در بخشهایی مانند تحقیقات میدانی، دارای ساعت کاری نامنظم و گاه طولانی میباشد. گاهی لازم است روزهای زیادی از خانه دور باشند. نکتهای که علاقهمندان شغل زمین شناسی باید به آن توجه کنند این است که، این شغل تقریبا شغلی مردانه است زیرا عمده کار آن در شرایط سخت آب و هوایی و در طبیعت میباشد. این شرایط به شکلهای مختلف برای خانمها سخت و مشکل است. البته خانمها میتوانند در بخش کارهای نرمافزاری در دفاتر فعالیت کنند که در این حالت نیز فرصتهای شغلی محدودی پیشروی آنها قرار خواهد داشت. فارغالتحصیلان رشته زمین شناسی در صورت داشتن سرمایه لازم میتوانند شرکتهای خصوصی خود را در زمینه صنعت نفت، نقشهکشیها، و مسائل و اکتشافات زمینشناختی تأسیس کنند و کارآفرین باشند.
موقعیت شغلی
سوء تفاهم
شرایط تحصیل در خارج از کشور
زمین شناسی در بیشتر کشورهای دنیا دارای اهمیت بسیار زیادی است؛ چرا که اقتصاد بیشتر کشورهای جهان به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به منابعی بستگی دارد که از زمین به دست میآیند. زمین شناسی در سه کشور ایالات متحده، استرالیا و انگلستان سرآمد سایر کشورهاست. بنابراین بیشتر دانشگاههای ایالات متحده، استرالیا و انگلستان از نظر رشتههای علوم زمین شناسی قوی هستند. دانشجویان با مطالعه زمین شناسی در خارج از کشور میتوانند از سایتها و محلهای مختلف دیدن کنند و چیزهایی را ببینند و کشف کنند که در کشور خودشان هرگز ندیدهاند و یا به آنها دسترسی نداشتند. به همین دلیل دانشجویان زیادی علاقهمند به تحصیل در این دانشگاه هستند و سالانه برای پذیرفته شدن در یکی از آنها با هم به رقابت میپردازند.