لزوم آموزش فلسفه به کودکان

فلسفه برای کودکان چیست؟

فلسفه برای کودکان (P4C) یا (فبک) در زبان فارسی، یکی از شاخه‌های فلسفه و رویکردی برای آموزش و یادگیری است که در آن کودکان در تحقیقات فلسفی شرکت می‌کنند. هدف آن تقویت تفکر و مهارت‌های ارتباطی، افزایش اعتماد به نفس، عزت نفس و بهبود رفتار است. هدف (فبک) یا (P4C) کمک به کودکان برای تبدیل شدن به افراد متفکر، خلاق و منطقی است.

از چه زمانی آموزش فلسفه به کودکان اهمیت یافت؟

در اواسط دهه 1960، متیو لیپمن، فیلسوف آمریکایی و مدرس دانشگاه و بنیان‌گذار فلسفه برای کودکان، متوجه شد دانشجویانش قدرت استدلال و داوری ضعیفی دارند. او دریافت برای تقویت قدرت استدلال در بزرگ‌سالان و افزایش سطح تفکر انتقادی در جامعه باید از کودکی شروع کرد. درست در زمانی که دانش‌آموزان 11 یا 12 ساله هستند. لیپمن قصد داشت عقلانیت را در شهروندان تقویت کند و بهترین راه برای انجام این کار را آموزش مهارت‌های تفکر انتقادی از سنین پایین می‌دانست. او مطالعات خود را در مورد آموزش فلسفه به کودکان با نوشتن اولین رمان کودکانه خود آغاز کرد. لیپمن به دنبال نوعی فلسفه کاربردی برای کودکان بود که تفکر و فلسفیدن را به آنها بیاموزد. در برنامه‌های اولیه او، فلسفه به معنای فعالیت عقلانی بود. او تلاش کرد به کمک داستان تفکر را در کودکان توسعه دهد. از نظر او توسعه تفکر با آموزش برای تفکر حاصل می‌شد.

تقویت سخنوری در کودکان

طبق تحقیقات، فلسفه روشی عالی برای توسعه و تقویت مهارت‌های گفتاری کودکان است. زیرا به آنها کمک می‌کند تا ایده‌ها و برداشت‌های خود را واضح و مختصر بیان کنند. همچنین به تقویت رشد زبانی کودکان کمک می‌کند. صریح صحبت کردن و توضیح دادن آنچه به آن فکر می‌کنند، مانند هر مهارت دیگری، نیاز به تمرین دارد و فلسفه به کودکان فرصت بسیار خوبی برای توسعه این مهارت‌ها می‌دهد. این کلاس برای آن دسته از کودکانی که مشکلات گفتاری دارند بسیار مفید است. زیرا فلسفه می‌تواند به آنها کمک کند تا اعتماد به نفس خود را در صحبت کردن تقویت کنند. در کلاس فلسفه برای کودکان، دانش‌آموزان تشویق می‌شوند تا مهارت‌های خوب گوش دادن، پاسخگویی به آنچه دیگران می‌گویند، تمایل به تلاش برای حمایت از ایده‌هایشان با دلایل موجه و توسعه و اصلاح اندیشه خود را بیاموزند. به طور خلاصه، کلاس فلسفه برای تقویت پتانسیل دانش‌آموز برای منطقی بودن طراحی شده است.

توسعه شخصیت

آموزش فلسفه به کودکان حس همدلی و مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی را در آنان تقویت می‌کند و فرهنگ احترام و مدارا را ترویج می‌دهد. فلسفه توانایی شناختی، مهارت‌های استدلال انتقادی و رشد عاطفی و اجتماعی کودکان را توسعه می‌دهد. با تمرین و به اشتراک گذاشتن ایده‌های مختلف و یادگیری نحوه مخالفت با یکدیگر به شیوه‌ای منطقی کودکان ارزش دیدگاه‌های مختلف در موضوعات گوناگون را بهتر درک می‌کنند. آموزش فلسفه به کودکان به دنبال کمک به دانش‌آموزان برای تقویت ظرفیت دورنی‌شان است تا عادات فکری، احساسی و عملی خود را از طریق تفکر و منطق اصلاح کنند. علاوه بر این، ماهیت برابری‌طلبانه فلسفه برای کودکان، تعهد به دیدگاه‌های متفاوت و اصرار بر ارزش ذاتی همه شرکت‌کنندگان به پرورش همدلی و رفتار اجتماعی به‌عنوان پایه‌ای ضروری برای آموزش ارزش‌ها اثرگذار است.

تقویت فراشناخت

فلسفه ابزاری قدرتمند برای کمک به کودکان برای تفکر درباره تفکر خود است. فلسفه به کودکان می‌آموزد که درباره شیوه یادگیری خود فکر کنند. مهارت‌های آموخته شده در کلاس فلسفه به طور طبیعی در همه برنامه‌های درسی کودک ظاهر می‌شوند.

پیشرفت در ریاضیات و زبان و ادبیات

طبق نتایج پژوهش‌ها، یادگیری فلسفه به پیشرفت در زبان، ادبیات و ریاضیات کمک می‌کند. در کلاس فلسفه بچه‌ها دلیل آوردن، به یکدیگر گوش دادن، از منطق استفاده کردن و استنتاج کردن را می‌آموزند و حل مسئله را یاد می‌گیرند و به همین دلیل در ریاضیات و زبان و ادبیات پیشرفت می‌کنند. فلسفه به طور ایده‌آل منطقی بودن را تقویت می‌کند. مطالعه فلسفه به دانش آموزان توجیه استدلال‌ها، دلایل حمایت از یک موضع و جایگزین‌ها را می‌آموزد.

تقویت تخیل و اندیشه خلاقانه

فلسفه علاوه بر اینکه موضوعی منطقی و عقلانی است موضوعی خلاقانه نیز به شمار می‌آید که تخیل و اندیشه کودکان را تقویت می‌کند. این کلاس فرصتی است برای تصور آزادانه، زیر سوال بردن مفروضات و در نظر گرفتن مفاهیمی مانند عدالت، حقیقت و زیبایی. کلاس فلسفه فضایی برای بازی با یک ایده و باز کردن ذهن کودکان برای کشف احتمالات جدید ایجاد می‌کند. بچه‌ها دوست دارند سوال بپرسند و درباره دانسته‌های خود صحبت کنند و به همین دلیل تمرین و شروع فلسفه برای کودکان راحت‌تر از بزرگسالان است.

تقویت کنجکاوی

فلسفه به سولات بزرگ و عمیق می‌پردازد و در کودکان حس شگفتی و کنجکاوی درباره دنیای اطرافشان را تقویت می‌کند. فلسفه می‌خواهد که کودکان درگیر سوالات شوند و برای یافتن پاسخ تلاش کنند. کودکان دائماً فکر می‌کنند و در اندیشه‌های خود فرومی‌روند. آنها دانش کسب می‌کنند و سعی دارند از دانسته‌های خود استفاده کنند. کودکان می‌خواهند تجربه‌شان معنادار، ارزشمند، جالب، عادلانه و زیبا باشد. فلسفه به کودکان این فرصت را می‌دهد که کنجکاوی کنند و مفاهیم جدید را کشف کنند، تفکر خود را بهبود بخشند و دنیای خود را با کنجکاوی بهتر بشناسند.

برقراری ارتباط موثرتر

کودکانی که فلسفه می‌آموزند می‌توانند بحث‌های پیچیده‌ای کنند و دلایلی را برای آنچه می‌گویند ارائه دهند. آنها به طور مؤثرتری ارتباط برقرار می‌کنند زیرا یاد می‌گیرند که احساسات خود را بهتر مدیریت کنند و احساسات و تفکر دیگران را عمیق‌تر درک کنند. یادگیری مهارت‌های برقراری ارتباط موثر در زندگی، تحصیل و شغل و آینده کودکان تاثیر زیادی دارد.

تقویت تفکر انتقادی و خلاق

کودکان قادر به تفکر انتقادی و خلاق هستند و هدف اصلی آموزش باید کمک به کودکان برای معقول‌تر شدن باشد. معقول بودن در درجه اول یک گرایش اجتماعی است. فرد معقول به دیگران احترام می‌گذارد و آماده است تا نظرات و احساسات آنها را در نظر بگیرد تا جایی که نظر خود را در مورد مسائل مهم اصلاح کند و آگاهانه اجازه دهد که دیگران دیدگاهش را نقد کنند.