مدیران مدارس به منظور تأمین کمبود کتاب‌های درسی به آموزش و پرورش مناطق مراجعه کردند، اما دست خالی بازگشتند. علی باقرزاده نیز خبر از تعیین گروهی جهت بازرسی به منظور حل مشکلات توزیع کتاب‌های درسی دادند. همان‌طور که می‌دانید کتب درسی در شهریور ماه به مدارس جهت توزیع تحویل داده شد. اما با آن که بیش از یک ماهی است که از شروع سال تحصیلی جدید می‌گذرد، متأسفانه برخی کتب درسی دوره‌ی متوسطه‌ی دوم کمیاب شده و مدیران مدارس در جستجوی کتاب به آموزش و پرورش مناطق مراجعه می‌کنند. با آن که مسئولان ادعا می‌کنند کتب درسی بیش از ظرفیت دانش‌آموزان به چاپ رسیده، ولی برخی کتاب‌ها حتی در انبار آموزش و پرورش نیز یافت نمی‌شوند. برخی در این باره گفتند که کتاب‌های درسی کمیاب سر از بازار سیاه درآورده و چند برابر قیمت به فروش می‌رسند. بعضی دیگر مدعی شدند نه تنها کتاب‌های چاپ امسال در بازار وجود ندارد، کتب چاپ سال‌های گذشته نیز یافت نمی‌شوند. فروشندگان دلیل این کمبود کتاب‌های درسی را گرانی کاغذ بیان کردند. در این شرایط عدم توزیع کتاب درسی برخی دانش‌آموزان برای آن که از درس جا نمانند، مجبورند از کتب همکلاسی‌های خود عکس گرفته و با این وضعیت سر کنند تا زمانی که مشکلات توزیع کتاب‌های درسی حل شود. با ما همراه باشید تا دلیل اشکال در توزیع کتاب‌های درسی را از زبان مسئولان بازگو کنیم.
اشکال در توزیع کتاب‌های درسی
امروز که 1 ماه و 12 روز است از شروع سال تحصیلی جدید می‌گذرد، مدارس و مناطق زیادی با کمبود کتاب‌های درسی مواجه هستند. عدم توزیع کتاب درسی نیز فقط مربوط به مناطق روستایی و عشایری که روند توزیع در آنجا دشوار است، نیست. در شهرهای بزرگی مانند تهران، تبریز، ساری، ارومیه و حتی اصفهان توزیع کتاب درسی با مشکل مواجه شده است. معضلی که باعث شده دانش‌آموزان در بازار به دنبال کتب دست دوم و چاپ قدیم باشند. چند سالی است که به منظور نظارت دقیق بر توزیع و فروش کتب درسی، دفتر نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی وزارت آموزش و پرورش روند ثبت‌نام و توزیع مواد آموزشی را تغییر داده و این حق را از کتاب‌فروشی‌ها سلب کرده است. در روش جدید دانش‌آموزان باید در سامانه‌ی ثبت‌نام کتاب درسی و از طریق کد دانش‌آموزی که در سامانه‌ی دیگر بدست می‌آید، نسبت به سفارش و درخواست کتب درسی اقدام کنند. کارشناسان معتقدند این روش بسیار کارآمد بوده و بزرگ‌ترین مزیت آن نیز توزیع کتب درسی مطابق با اطلاعات دقیق دانش‌آموزان است. بنابراین با این روش از کمبود مواد آموزشی در برخی مناطق که بارها رخ داده جلوگیری می‌شود. از طرفی با استفاده از این روش جدید اطلاعات آماری هر منطقه به صورت جداگانه تفکیک خواهد شد که معضل بزرگ آماری مسئولان ارشد آموزش و پرورش را حل می‌کند. اما با تمام این اوصاف همچنان مشکلات توزیع کتاب‌های درسی پابرجاست و دانش‌آموزان بسیاری با تأخیر زیاد کتاب دریافت می‌کنند. یا تاکنون کتاب به دست آن‌ها نرسیده است.
مشکل کمبود کتاب‌های درسی برای بچه‌های کاردانش یه مسئله‌ی همیشگی است و به امسال و پارسال ختم نمی‌شود. البته مشکل اصلی کمبود کتاب‌های درسی برای این رشته نیست بلکه نبود کتب درسی است. این معضل به حدی جدی است که حتی معلمان نیز کتاب ندارند و باید از روی پرینت صفحات تدریس کنند. با این حال مشکل نبود کتب درسی برای معلمان بسیار کمتر از دانش‌آموزان است. در این بین وضعیت دانش‌آموزان اتباع خارجی بسیار وخیم‌تر است و آن‌ها بدون کتاب درسی به مدارس می‌روند. این گروه از دانش‌آموزان به گفته‌ی آموزش و پرورش باید ثبت‌نام و تایید مدارک قانونی‌شان انجام شود تا کتب درسی را دریافت کنند. علی باقرزاده معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی درباره‌ی مشکلات توزیع کتاب‌های درسی گفت: قبلا نیز اشاره کردیم که کتب درسی بیش از ظرفیت دانش‌آموزان به چاپ رسیده است. جمعیت دانش‌آموزان در کشور حدود 14 میلیون و 500 هزار نفر است و 14 میلیون و 850 هزار کتاب درسی یعنی 142 میلیون جلد کتاب به چاپ رسیده و در بین استان‌ها توزیع شده است. باقرزاده ادامه داد: اشکال در توزیع کتاب‌های درسی ممکن است در مسیر انتقال از استان به شهرستان یا از شهرستان به مدارس رخ داده باشد. با این حال این قبیل مشکلات مسلما باید برای هفته‌ی اول مهر باشد و در هفته‌ی دوم عدم توزیع کتاب درسی معنایی ندارد. به همین دلیل گروهی جهت بازرسی از مرحله‌ی چاپ تا توزیع از دفتر چاپ و نشر کتاب‌های درسی تعیین شدند. این گروه همچنین جلسه‌ای با مدیر کل آموزش و پرورش داشتند که ایشان نیز کارگروهی را جهت بررسی تعیین کردند تا مشکل عدم توزیع کتاب درسی مشخص شود. البته بیشترین کمبود کتاب‌های درسی مربوط به شهر تهران است.
توزیع کتاب چاپ 97 در برخی استان‌ها
علی باقرزاده گفت: برخی استان‌ها اعلام کردند که کتب چاپ 97 برای آن‌ها ارسال شده است. از آن جا که کتب امسال در مقایسه با سال‌های گذشته تغییرات کلی نداشته می‌توان از آن‌ها برای آموزش و یادگیری استفاده کرد. معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی مطرح کرد: ما قبلا نیز گفتیم که دو کتاب سبک زندگی ویژه دختران و پسران با تأخیر به دست مدارس خواهد رسید. از طرفی برخی کتب کاردانش نیز قرار نبود چاپ شوند. به دبیران این کتب سرفصل‌ها ارائه شده که باید بر مبنای آن‌ها تدریس کنند. وی افزود: باید کاملا دقیق مشخص شود که کدام مناطق و مدارس کمبود کتاب‌های درسی دارند. گاهی اوقات پیش می‌آید دانش‌آموزی از یک استان به استان دیگری منتقل شده اما در سامانه‌ی کتاب‌های درسی نام مدرسه‌ی جدید خود را ویرایش نکرده‌اند.
علل عدم دریافت کتب درسی توسط برخی دانش‌آموزان
محمد علوی‌تبار معاون پشتیبانی و توسعه‌ی منابع سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با تأکید بر احراز هویت بیش از 98 درصد دانش‌آموزان در سامانه‌ی سیدا و دریافت کتب تا 31 شهریور بیان کرد: دانش‌آموزان جهت دریافت کتب درسی باید در سامانه‌ی سیدا مورد تأیید مدیران مدارس قرار بگیرند تا کتاب‌های درسی برای آن‌ها ارسال شود. در صورت عدم احراز هویت امکان ثبت سفارش و ارسال کتاب برای آن‌ها فراهم نخواهد شد. علوی‌تبار درباره‌ی علت دریافت نکردن کتب درسی توسط برخی دانش‌آموزان گفت: دانش‌آموزانی که فرآیند ثبت‌نام آن‌ها در مدارس تکمیل شده می‌توانند جهت ثبت سفارش کتب درسی اقدام کنند. در غیر این صورت کسانی که ثبت‌نام‌شان تکمیل نشده و نام‌شان در پایگاه ازلاعاتی وزارت آموزش و پرورش وجود نداشته باشد، نمی‌توانند نسبت به ثبت سفارش کتب درسی اقدام کنند. وی افزود: تنوع دانش‌آموزان به دلیل گستردگی مدارس و رشته‌ی تحصیلی در پایه‌ی دوم متوسطه زیاد است. به همین دلیل هر گروه باید در اسرع وقت فرآیند ثبت‌نام و دریافت کتب درسی را از طریق مدارس محل تحصیل پیگیری کنند.
ثبت‌نام کتب دانش‌آموزان اتباع
معاون پشتیبانی و توسعه‌ی منابع سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی درباره‌ی نحوه‌ی ثبت سفارش کتب درسی اتباع خارجی این گونه اظهار داشت: دانش‌آموزان اتباع که با کد 11 رقمی صادره از سوی وزارت کشور در مدارس ثبت‌نام کرده‌اند برای دریافت کتاب‌های درسی هیچ گونه مشکلی نخواهند داشت. اما افرادی که این کد 11 رقمی را دریافت نکرده‌اند به این معنی است که ثبت‌نام آن‌ها در مدارس انجام نشده و نام‌شان در پایگاه اطلاعات وزارت آموزش و پرورش وجود ندارد. بنابراین نمی‌توانند نسبت به ثبت سفارش کتب درسی اقدام کنند. علوی‌تبار افزود: با توجه به آن که سامانه‌ی فروش و توزیع کتب درسی به سامانه‌ی ثبت‌نام دانش‌آموزی سیدا متصل هستند، بنابراین هیچ نیازی به داشتن کد ملی جهت ثبت‌نام در سامانه‌ی کتاب نیست. پس می‌توانند بعد از ثبت‌نام در سامانه‌ی سیدا با در دست داشتن کد دانش‌آموزی جهت ثبت سفارش کتب درسی اقدام کنند. وی ادامه داد: دانش‌آموزان ورودی به هر پایه‌ی تحصیلی به ویژه اول و دهم به دلیل تأخیر در پیگیری فرآیند ثبت‌نام یا انتخاب رشته‌ی آن‌ها طبیعتاً بعد از احراز هویت و تأیید از سوی مدیران مدارس در سامانه‌ی دانش‌آموزی سیدا می‌توانند نسبت به ثبت سفارش کتب درسی اقدام کنند. در این شرایط طبیعی است که کتب درسی نیز با تأخیر توزیع خواهد شد.
پیگیری خانواده‌ها جهت ثبت اطلاعات در سامانه‌ی سیدا توسط مدیران
معاون پشتیبانی و توسعه‌ی منابع سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بیان کرد: از خانواده‌ها خواهش می‌کنیم که در سریع‌ترین زمان ممکن جهت پیگیری تکمیل ثبت‌نام دانش‌آموزان در سامانه‌ی سیدا به مدارس مراجعه کنند تا در صورت کامل شدن این روند بتوانند نسبت به ثبت سفارش کتب درسی اقدام کنند. این مقام مسئول خطاب به مدیران مدارس گفت: خواهش می‌کنم نسبت به پیگیری روند ثبت‌نام دانش‌آموزان در سامانه‌ی سیدا، سفارش کتب درسی آن‌ها از طریق خانواده‌ها و دریافت کتب از منطقه اقدام کنند. علوی‌تبار در پایان ضمن اطمینان‌دهی به خانواده‌ها و دانش‌آموزان اظهار داشت: از مدیران مدارس می‌خواهیم در صورت بروز اشکال در توزیع کتاب‌های درسی از طریق شماره‌های اعلامی در سامانه‌ی فروش و توزیع کتب آموزشی پیگیری کنند.
سخن آخر
با توجه به مشکلات توزیع کتاب‌های درسی و گذشتن بیش از یک ماه از شروع سال تحصیلی، آموزش و پرورش باید سریعاً این موضوع را پیگیری کرده و مشکل کمبود کتاب‌های درسی را هر چه سریع‌تر حل کند. خانواده‌ها نیز باید برای حل این مشکل پیگیر تأیید فرزندان‌شان از سوی مدیران در سامانه‌ی سیدا باشند و سریع‌تر جهت ثبت‌نام کتاب درسی اقدام کنند. کسانی هم که به استان‌های دیگر منتقل شده‌اند حتماً نام مدرسه محل تحصیل‌شان را در سامانه ویرایش کنند تا بتوانند کتاب‌های درسی خود را دریافت کنند.