رشته مهندسی مکانیک در زیر گروه رشته‌ی ریاضی و فیزیک قرار دارد. نوع دانشگاه‌هایی که می‌توان در این رشته تحصیل کرد، سراسری، آزاد، غیرانتفاعی و پیام نور می‌باشد. همچنین می‌توان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته مهندسی مکانیک ادامه تحصیل داد.
گزیده‌ای از آن‌چه باید درباره‌ی مهندسی مکانیک بدانید؛
معرفی رشته
رشته مکانیک بخشی از علم فیزیک است که با استفاده از مفاهیم پایه علم فیزیک و به تبع آن ریاضی به بررسی حرکت اجسام و نیروهای وارد بر آنها می‌پردازد و می‌کوشد تا با توجه به نتایج بررسی‌های خود، طرحی نو در زمینه فن‌شناسی و صنعت ارائه دهد و در راه پیشرفت انسان گامی به جلو بردارد. به عبارت دیگر رشته مکانیک، رشته پیاده‌کننده علم فیزیک است چون برای مثال بررسی حرکت خودرو و عوامل مؤثر بر روی آن برعهده فیزیک است. اما اینکه چگونه حرکت آن تنظیم گردد برعهده مکانیک می‌باشد. مکانیک بهشت ریاضیات است. این جمله زیبا از لئونارد اولر ریاضی‌دان بزرگ سوئیسی، بیان‌گر ارتباط تنگاتنگ ریاضیات با مکانیک است. در واقع مهندسی مکانیک به خصوص در گرایش حرارت و سیالات از مباحث و مسائل ریاضی بسیار استفاده می‌کند. از سوی دیگر همان‌طور که پیش از این گفتیم مکانیک بخشی از علم فیزیک است و حتی دانش‌آموزان دوره متوسطه نیز با علم مکانیک در کتاب فیزیک خود آشنا می‌شوند و این علم به خصوص در گرایش طراحی جامدات اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل دانشجوی مهندسی مکانیک باید در دو درس ریاضی و فیزیک قوی بوده و همچنین از هوش، استعداد و قدرت تجسم خوبی برخوردار باشد.
دکتر الستی درمورد توانایی‌های لازم برای دانشجوی این رشته می‌گوید: «فعالیت در رشته مهندسی مکانیک بسیار متنوع است و در نتیجه هم دانشجوی علاقه‌مند به کارهای تئوریک می‌تواند جذب این رشته شده و در بخش‌های نظری و تئوری فعالیت کند و هم دانشجوی خلاق و علاقه‌مند به طراحی و ساخت وسایل و دستگاه‌های مختلف می‌تواند این رشته را انتخاب نماید. اما بدون شک یک مهندس مکانیک موفق کسی است که به یاری دو بال علم و عمل پیشرفت کند. به همین خاطر من در دانشگاه، دانشجویان را تشویق می‌کنم که پروژه‌های تحقیقاتی‌شان تلفیقی از کار تئوریک و عملی باشد.» هدف از ایجاد رشته مهندسی مکانیک تربیت متخصصانی است که بتوانند در اجرای پروژه‌های صنعتی شامل تحقیق و مطالعات اولیه، طراحی مقدماتی، محاسبات طراحی با جزئیات و تهیه نقشه‌ها و مدارک فنی، تدوین فناوری ساخت و روش تولید، مدیریت و اجرا و تعمیر و نگهداری کلیه حوزه‌های مرتبط به مهندسی مکانیک، به فعالیت بپردازند.
گرایش‌های رشته
- کارشناسی: طراحی جامدات، حرارت و سیالات، ساخت و تولید؛
- کارشناسی ارشد: طراحی کاربردی، فناوری ماهواره، سیستم محرکه خودرو، تبدیل انرژی، سازه بدنه خودرو، سیستم‌های انرژی، ساخت و تولید، مکاترونیک، بیومکانیک، طراحی سیستم‌های دینامیکی خودرو؛
- دکتری: ساخت و تولید، مکانیک جامدات، دینامیک، کنترل و ارتعاشات، تبدیل انرژی، طراحی سیستم‌های دینامیکی خودرو، قوای محرکه، سازه و بدنه؛
دانشگاه‌های برتر
- داخل کشور: دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه تهران، علم و صنعت ایران، دانششگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه الزهرا تهران، دانشگاه بوعلی سینا همدان، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی تهران، دانشگاه خوارزمی تهران، دانشگاه شهید بهشتی تهران و دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی تهران؛
- خارج کشور: دانشگاه استنفورد، دانشگاه ماساچوست آمریکا، دانشگاه کمبریج انگلیس، دانشگاه دلفت هلند، دانشگاه هاروارد، دانشگاه برکلی کالیفرنیا VCB، دانشگاه پلی‌تکنیک میلان و دانشگاه میشیگان؛
مهارت‌های مورد نیاز
- دقت به جزئیات
- تسلط بر کامپیوتر
- توان تحلیلی بالا
- هوش و تجسم بالا
- توانایی بالا در کار تیمی
- تسلط به زبان انگلیسی
- پایه قوی در ریاضیات و فیزیک
- توانایی استفاده از نرم‌افزارهای مرتبط با رشته
شرح وظایف مهم
- ساخت و تولید دستگاه‌ها و ماشین‌ها
- ساخت روبات‌ها، بازوهای مکانیکی و سیستم‌های تولید
- ساخت تجهیزات دفاعی مانند تانک، راکت، اژدر و پل‌های متحرک
- طراحی و ساخت تجهیزات حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی
- کنترل کیفیت، امنیت و اطمینان دستگاه‌ها، سیستم‌ها و فرآیندها
- بررسی ضعف‌های دستگاه‌ها و بهبود عملکرد و قابلیت اطمینان آنها
- طراحی دستگاه‌هایی مانند پمپ‌ها، کمپرسورها، توربین‌ها، راکتورها و ...
بازار کار
دانش مکانیک دانش زندگی است. در هر مجتمع و کارگاه صنعتی نیاز به فارغ‌التحصیلان این رشته امری ضروری و مشهود است و با توجه به حرکت‌های صنعتی این چندساله اخیر کشور مهندسین مکانیک بیش از پیش در گرداندن چرخ صنعت دخیل شده‌اند و راه همواره برای رشد و ترقی آنها گشاده است. در کشور ما چشم‌انداز شغلی مهندسان مکانیک، امیدبخش و پایدار است. اما این مسئله مختص کشور ما نیست. برای مثال، در ایالات متحده آمریکا، رشد شغل‌ها و حرفه‌های مربوط به مهندسی مکانیک، هرسال حدود 16 % ( 35 هزار شغل) است و انتظار می‌رود این آهنگ رشد تا پایان سال 2030 میلادی، حفظ شود. درکشور ما صنعت نفت، صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی و صنعت هوافضا، مهم‌ترین زمینه‌های شغلی را برای مهندسان مکانیک فراهم آورده‌اند. اتفاقاً برخلاف تصور بسیاری افراد، همه ساله بخش عظیمی از فارغ‌التحصیلان مکانیک جذب صنایع وابسته به نفت و پتروشیمی می‌شوند. کافی است اتفاقی نگاهی به آگهی‌های استخدام در این حوزه بیاندازید. با نکته جالبی مواجه می‌شوید؛ نیاز صنایع نفتی به مهندسان مکانیک به هیچ وجه کمتر از نیازشان به مهندسان شیمی، پلیمر و حتی نفت نیست.
همین حالا هم منطقه عسلویه که مهم‌ترین میدان گازی کشور ماست، بهشت فرصت‌های شغلی مهندسان مکانیک محسوب می‌شود. از سوی دیگر، عده بسیاری از فارغ‌التحصیلان این رشته جذب وزارتخانه‌ها و نهادهای دولتی فعال در عرصه صنعت و انرژی می‌شوند. شاید برایتان عجیب باشد که بسیاری از کارشناسان خبره مکانیک در حال حاضر، به استخدام قوه قضائیه درآمده‌اند و در آنجا مشغول به کارند. صنعت پزشکی و داروسازی هم فرصت‌های شغلی هیجان‌انگیزی برای مهندسان مکانیک به وجود آورده‌اند تا نیروها و دانش‌های زیستی را در هم آمیزند. کافی است این بار که به دندان پزشکی رفتید، نگاهی به یونیت اصلی پزشک و ابزارهای اصلی او بیندازید تا اهمیت و جایگاه این رشته را در صنایع مرتبط با پزشکی دریابید. فرصت شغلی این رشته در ایران نسبت به رشته‌های دیگر، بسیار مناسب است و با پیشرفت‌های صورت گرفته در حوزه نانوتکنولوژی، راه برای مهندسان مکانیک هموارتر از قبل شده است.
موقعیت شغلی
سوءتفاهم
شرایط تحصیل در خارج از کشور
تحصیل رشته مهندسی مکانیک در خارج از کشور، داوطلبان زیادی دارد و بسیاری از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان ایرانی به منظور تحصیل و یا ادامه تحصیل در این رشته اقدام به اخذ پذیرش از دانشگاه‌های معتبر خارجی می‌کنند چرا که دانشگاه‌های معتبر خارجی کیفیت آموزشی و سطح علمی بالاتری دارند و خدمات آموزشی خود را با استانداردهای بالای بین‌المللی به دانشجویان ارائه می‌دهند لذا دانشجویان فارغ‌التحصیل شده از این دانشگاه‌ها دارای استعداد و دانش بالایی در زمینه تحصیل خود هستند که می‌توانند با ارائه راه‌کارهای خلاقانه و مفید راه حل‌های خوبی را برای حل مسائل مربوط به رشته تحصیلی‌شان ارائه دهند، علاوه بر این فارغ‌التحصیلان با داشتن مدرک تحصیلی که از طرف یک دانشگاه بین‌المللی معتبر صادر شده است، می‌توانند به سرعت وارد بازار کار حرفه‌ای شوند از جمله کشورهایی که مهندسان مکانیک می‌توانند برای مهاجرت انتخاب کنند می‌توان به آمریکا، انگلیس، ترکیه، سنگاپور، سوئیس و. . . اشاره کرد.