بیش از 60 هزار کتاب در فروشگاه آمازون با موضوع تربیت فرزند وجود دارد. صدها کتاب نیز در زمینه فرزندپروری در ایران چاپ شده است. برنامه‌های رادیو و تلویزیون نیز هر روز کارشناسانی را مقابل دیدگان ما قرار می‌دهند که درباره وظایف پدر و مادر دستورالعمل‌هایی را صادر می‌کنند. سایت‌های اینترنتی نیز مملو از مطالب علمی، شبه علمی و غیرعلمی هستند که پیرامون پدری و مادری کردن نکات مختلف و بعضا متضادی را در اختیار ما قرار می‌دهند. تجربه فرزندپروری دوستان و آشنایان را نیز باید آنچه گفتیم، اضافه کنیم. به نظر می‌رسد در دریایی از محتوا برای والدین مواجه هستیم که انتخاب روش مناسب در بین آن‌ها واقعا دشوار است. در این مطلب قصد داریم از زاویه‌ای متفاوت به وظایف پدر و مادر نسبت به فرزندان نگاه کنیم. تا پایان با ما همراه باشید.
ساخت انسان آینده جزء شرح وظایف پدر و مادر نیست؛
اگر منتظر هستید که در این مطلب فهرستی از وظایف پدر و مادر را در قبال فرزندان ببینید، سخت در اشتباه هستید. در این مطلب قرار است روی 3 موضوع اساسی که معمولا والدین نسبت به آن‌ها بی‌توجه هستند، تمرکز کنیم. شیوه تربیت برخی از پدران و مادران را می‌توان تحت عنوان والدگری هلی‌کوپتری معرفی کرد. به زبان ساده این دسته از والدین روی تمام کارهای فرزندان، فعالانه نظارت می‌کنند. در نهایت هم بعد از مدتی گلایه می‌کنند که چرا فرزند ما لوس و وابسته شده است؟
این شیوه پدری و مادری کردن با هدف ساخت انسان برای فردا صورت می‌گیرد. والدین خود را نسبت به آینده فرزندان مسئول می‌دانند. شکی در نقش پدر و مادر برای ساختن فردای بهتر فرزندان نیست؛ اما این موضوع را نباید با تلاش برای ساختن انسان مطلوب از نظر والدین اشتباه گرفت. شما به‌عنوان پدر و مادر یک وظیفه مهم بر عهده دارید. بستر مناسب و محافظت شده برای شکوفا شدن استعدادهای فرزندان خود را ایجاد کنید. این مهم تنها در صورتی محقق می‌شود که به کودکان خود اجازه تجربه کردن در زندگی را بدهید. در واقع به جای آن که به‌صورت مستقیم به آن‌ها بگویید چه کاری را انجام دهند، باید آن‌ها را در معرض انتخاب‌های سالم در زندگی قرار دهید. این بهترین استراتژی برای پدری و مادری کردن است.
چگونه عزت نفس فرزندان‌مان را تقویت کنیم؟
عزت نفس یکی از مهم‌ترین احساسات انسانی است که در طول زندگی با آن سروکار داریم. بخش قابل توجهی از این احساس نامرئی، در دوران کودکی شکل می‌گیرد. برخی از والدین رویه اشتباهی را برای ایجاد و تقویت عزت نفس کودکان خود در پیش می‌گیرند. آن‌ها تلاش می‌کنند روی شکست‌های فرزندان خود سرپوش بگذارند و در مقابل کوچک‌ترین موفقیت‌های آن‌ها را بزرگ جلوه دهند. این در بلند مدت نه‌تنها عزت نفس کودکان را تقویت نمی‌کند؛ بلکه سطحی از ناتوانی را در آن‌ها به‌وجود می‌آورد. باید توجه داشته باشید که آنچه عزت نفس انسان را خدشه‌دار می‌کند، شکست خوردن در زندگی نیست؛ بلکه نحوه مواجهه با شکست‌هاست که در تقویت و تضعیف این احساس نقش دارد. وظایف پدر و مادر در این زمینه بسیار پررنگ است.
کودک شما باید یاد بگیرد که شکست خوردن جزئی از زندگی است. بنابراین باید به او فرصت دهید که شکست خوردن را در زندگی تجربه کند. با رفتار خود به او نشان دهید که شکست خوردن باعث نمی‌شود فرزندتان را دوست نداشته باشید. هنگام شکست‌ها حضور فعال در کنار فرزند خود داشته باشید. این احساس را در او تقویت کنید که می‌تواند از پس مشکلات بربیاید و جایی برای ناامید شدن وجود ندارد. دقت کنید که برای ایجاد عزت نفس نباید جایگاه فرزندان خود را بیش از حد ارزشمند و تحسین شده جلوه دهید. این رویه باعث می‌شود که در آینده عملا احساس ناکارآمدی در بزرگ‌سالی آن‌ها را از پا دربیاورد. در یک جمله، فرزندان خود را تشویق کنید؛ اما فقط آن‌ها را تشویق نکنید.
محیطی که کودکان در آن رشد می‌کنند را جدی بگیرید؛
بخشی از زندگی همه ما را انسان‌هایی شکل می‌دهند که در اطراف ما زندگی می‌کنند. بعضی تصور می‌کنند که فرزندپروری تنها مسئولیت پدر و مادر است و دیگران در این زمینه نقشی ندارند. حتی اگر تمام وظایف پدر و مادر نیز به نحو احسن انجام شوند، نمی‌توان از نقش عوامل محیطی در شکل‌گیری شخصیت فرزندان غافل شد. سعی کنید تا جای ممکن محیط سالم و سازنده‌ای را برای فرزندان خود مهیا کنید. این موضوع به معنی صرف هزینه‌های سنگین برای خرید خانه در محله‌های گران قیمت شهر نیست. بلکه حضور در محیطی که انسان‌ها به زندگی اجتماعی متعهد هستند، اهمیت بالاتری دارد.
معرفی 2 کتاب متفاوت در زمینه وظایف پدر و مادر
تا اینجا سعی کردیم وظایف پدر و مادر را از زاویه‌ای متفاوت و جدید با آنچه در بسیاری از مباحث روزمره مطرح می‌شوند، بررسی کنیم. در این راستا، بد نیست که دو کتاب بسیار مهم در زمینه فرزندپروری را نیز معرفی کنیم که خوشبختانه به زبان فارسی ترجمه شده‌اند. قطعات مطالعه این کتاب برای آشنایی با نقش پدری و مادری کردن خالی از لطف نیست.
کتاب تربیت به سبک فرانسوی
پاملا دراکرمن، مادری آمریکایی است که در حرفه شغلی روزنامه‌نگاری مشغول به کار است. او به همراه خانواده به فرانسه مهاجرت می‌کند و در پاریس ساکن می‌شود. در طول مدت اقامت در این شهر متوجه تفاوت جدی بین شیوه‌های فرزندپروری خانواده‌های فرانسوی با آمریکایی می‌شود. در آمریکا معمولا بسیاری از والدین نقش والدگری هلی‌کوپتری را ایفا می‌کنند. این در حالی است که فرانسوی‌ها اصلا در تربیت فرزندان سخت‌گیری‌های مرسوم را ندارند. او به‌طرز شگفت‌انگیزی متوجه کارآمد بودن شیوه تربیت فرزند فرانسوی می‌شود. در ادامه او تحقیقات گسترده خود را برای پیدا کردن راز موفقیت فرانسوی‌ها در والدگری آغاز می‌کند. نتیجه تحقیقات او کتاب تربیت به سبک فرانسوی است که نکات فوق‌العاده مهمی را در بر می‌گیرد.
کتاب علیه تربیت فرزند
برای فرزندمان باغبان باشیم یا نجار؟ این سوال محوری است که آلیسون گوپنیک در کتاب علیه تربیت فرزند به دنبال پاسخ دادن به آن است. یک نجار را تصور کنید. او معمولا طرح نهایی آماده‌ای را در ذهن یا روی نقشه در اختیار دارد. سپس یک قطعه چوب را انتخاب می‌کند و به هر‌روشی که امکان‌پذیر است، چوب را به‌صورت طرح نهایی در می‌آورد. این در حالی است که یک باغبان کاملا رویه متفاوتی را در پیش می‌گیرد. باغبان شرایط محیط و نوع گیاه را برای اقدامات خود در نظر می‌گیرد. بنابراین به هیچ عنوان مانند نجار از هر روشی برای رسیدن به نتیجه استفاده نمی‌کند. گوپنیک معتقد است که والدین خوب، برای فرزندانشان باغبان هستند. استدلال‌های او را می‌توانید در کتاب علیه تربیت فرزند بخوانید.
کلام پایانی
در این مطلب سعی کردیم وظایف پدر و مادر را نسبت به فرزندان از زاویه‌ای کاملا متفاوت بررسی کنیم. واقعیت این است که پدری و مادری کردن آنقدرها هم کار پیچیده و دشواری است؛ البته اگر از راه درست وارد شوید. پیشنهاد می‌کنیم که حتما منابع علمی و تخصصی که در زمینه تربیت فرزند وجود دارند را مطالعه کنید. افزایش دانش در این زمینه به شما کمک می‌کند که در مواجهه با چالش‌های تربیت فرزند، بهترین تصمیمات را اتخاذ کنید. به نظر شما یک پدر و مادر ایده‌آل چه ویژگی‌هایی دارند؟ نظرات و تجربیات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.