با فرا رسیدن فصل امتحانات، اضطراب و استرس دانشآموزان و دانشجویان نیز شروع میشود و همه به دنبال راهکاری برای کاهش استرس در فصل امتحانات هستند. داشتن مقدار کمی استرس در فصل امتحانات و در جلسه امتحان امری طبیعی است اما استرس زیاد باعث از بین رفتن تمرکز و تاثیر منفی بر روند کاری میشود که قابل کنترل است. دانشآموزان با رعایت چند نکتهی اساسی، میتوانند به کاهش استرس و افزایش تمرکز خود کمک کنند و با تمرکز بالا به جنگ امتحانات بروند. دانشآموزان معمولا به امتحانات به چشم غولی نگاه میکنند که قرار است تنها به جنگ آن بروند و همین امر سبب افزایش استرس و اضطراب آنان میشود. داشتن استرس زیاد باعث میشود که دانشآموز در جلسه امتحان حتی نتواند به سوالات ساده پاسخ دهد و آنها را فراموش کند. کارشناسان تربیتی و آموزشی معتقدند که عوامل زیادی برای کاهش استرس دانشآموزان در فصل امتحانات وجود دارد که مهمترین آنها، محیط، فرد و فضای آموزشی است.
در پی صحبتهای خبرنگار علمی ایرنا با «عطیه سروش» روانشناس بالینی و آموزشی، با اشاره به این که استرس و اضطراب از شایعترین اختلالات عصبی است، گفت: استرس درجات مختلفی دارد که یکی از انواع آن استرس در زمان امتحانات است. این استرس گاه موثر و سازنده است به این معنا که فرد را به برنامهریزی و فعالیت درسی هدایت میکند و گاه مخرب است که باعث نگرانی میشود. سروش بیان کرد: میزان استرس و اضطراب دانشآموزان به میزان آمادگی آنها به امتحان بستگی دارد. فهمیدن دروس و یادداشتبرداری صحیح از درسها به آمادگی و درک بهتر مطالب و کاهش استرس در فصل امتحانات کمک میکند. همچنین دانشآموزان زمانی را برای درس خواندن انتخاب کنند که شرایط روحی و جسمی مناسبی داشته باشند و در زمان خستگی و خوابآلودگی درس خواندن را کنار بگذارند. وی والدین را از عوامل دیگر در کاهش استرس و یا افزایش آن میداند و معتقد است کنترل مراحل درس خواندن و پرسیدن وضعیت درسی دانشآموزان، ذهن آنها را به هم ریخته میکند در حالی که والدین میتوانند با ایجاد یک فضای امن و تغذیهی مناسب در منزل، بهترین کمک را به کاهش استرس فرزندانشان کنند. «محمد کاظمزاده» روانشناس و مشاور تحصیلی نیز در رابطه با کاهش استرس دانشآموزان در فصل امتحانات میگوید: ناامنی محیطی عامل اصلی و ریشه اضطراب دانشآموزان است که روح و روان آنها را درگیر میکند. وی هدفسازی و برنامهریزی صحیح را یکی از عوامل مهم در کاهش استرس دانشآموزان میداند چرا که یکسری شرایط غیر قابل پیشبینی و مبهم باعث سردرگمی آنان میشود. از نظر علمی نیز ثابت شده است که یکی از بزرگترین دلایل اضطراب و استرس، مبهم بودن منبع مطالعه است. بنابراین توصیه میشود قبل از شروع مطالعه، چند نمونه سوال حل کنند تا متوجه شوند که چه قسمتهایی نیاز به مطالعهی بیشتری دارد. معمولا بارم اصلی امتحانات، مربوط به درسهای وسط کتاب میباشد که بهتر است از آن قسمتها شروع به مطالعه کنند و تمرکز بیشتری را بر روی آن بخشها بگذارند. همچنین کاظمزاده اضافه کرد: داشتن برنامهریزی صحیح مطالعاتی میتواند در کاهش استرس تاثیر زیادی داشته باشد، به گونهای که حتما بین مطالعاتشان یک بازهی زمانی برای استراحت در نظر بگیرند، به این صورت که بعد از حداکثر 70 دقیقه مطالعه، حتما 15 دقیقه استراحت کنند و در این حین نوشیدنی و خوراکیهای شیرین را فراموش نکنند. وی توصیه کرد: والدین در سبد غذایی شب امتحان دانشآموزان، سبزیجات را بگنجانند چرا که سبزیجات باعث توانمندی علمی و کاهش استرس میشود.